خانه نوستالژيک شيخ الاسلام

گروه سيري در استان ها: شايد ديدن خانه اي دلباز و قديمي با تزئينات خاص بتواند شما را به دنيايي ببرد که از زندگي کنوني و ماشيني امروزي ما حسابي دور است و حالتان را حسابي خوب کند.جايي که شما را براي لحظه اي جاي صاحب خانه قديمي قرار دهد و شما را در لذتي وصف ناشدني غرق کند. مخصوصا اگر آنجا بتوانيد انواع صنايع دستي سرزمين ايران را هم ببينيد که ديگر چه بهتر.

 خانه تاريخي شيخ الاسلام به مساحت 1455 مترمربع در زمان صفويه ساخته شده و هديه شاه عباس به دخترش » سرو قد خانوم « و دامادش »محقق سبزواري « از علماي بزرگ دوره صفوي است و بعدا منزل شيخ الاسلام كه يكي از علماي بزرگ زنجان و از بزرگان ديني زمان قاجار بود و محل سكونت و تدريس آن مرحوم گرديد اين خانه در زمان قاجار به عنوان مرکزي جهت انجام کارهاي مدعي العموم و مرکزي شبيه دادگستري ودر زمان رضا شاه توسط شيخ الاسلام تبديل به شهرداري شد؛ ولي از دوره صفويه سالي دوماه مراسم عزاداري امام حسين در آن برگزار مي شد.
دو باغچه کنوني در حياط را محل نگهداري اسب و احشام تعزيه خواني آن زمان و سکوهاي اطراف حياط نيز مخصوص تماشاي افراد عامه و اتاقهاي گوشواره در قسمت تالار نيز محل تماشاي خواص بوده است.
برپايي عزاداري امام حسين(ع) در اين ساختمان تا زمان رضاشاه ادامه داشت و پس از منع عزاداري امام حسين در آن زمان، مردم بصورت مخفيانه در قسمت پشت ساختمان عزاداري مي کردند.
در سالهاي قبل از انقلاب به دليل جلوگيري از تخريب و انهدام بنا، اين ساختمان در اختيار وزارت فرهنگ و هنر وقت قرار گرفت.در سال 1365 اين خانه مورد بمباران قرار گرفت و قسمت جنوب شرقي آن آسيب هاي جدي ديد که عمليات بازسازي و مرمت آن به سرعت انجام گرفت.
خانه شيخ الاسلام در چهارباغ پايين ، چهار راه تختي و در کوچه اي به همين نام (شيخ الاسلام) بر روي يك شيب ملايم قرار گرفته است. بنا در ضلع شمالي به خيابان امام و در جنوب به كمربندي خيام مي رسد.
اين بنا در مجموعه حريم بازار واقع گرديده كه در ضلع شرقي آن خيابان فردوسي و در ضلع شمالي مجموعه بازار تاريخي و خيابان ضيائي مي باشد در ضلع غرب كوچه شيخ الاسلام و در جنوب نيز به بافت قديمي و كوچه حسينيه منتهي مي گردد.
در حال حاضر اين خانه از خانه هاي زيباي اصفهان به شمار مي رود که واحدهاي صنايع دستي سازمان ميراث فرهنگي در آن مستقر هستند و به موزه اي ازهنرهاي سنتي از جمله ترمه، زري بافي، گلابتون سازي، چادر شب بافي، شعر و مخمل بافي، رنگ رزي، عبابافي، ريسندگي، رنگرزي و حلاجي تبديل شد تا علاقه مندان هنرهاي سنتي در آن از نزديک با صنايع دستي آشنا شوند.
منزل شيخ الاسلام به سبك خانه هاي قديمي زنجان و با مصالح سنگ ، آجر و ملاط در يك طبقه كار شده است.ورودي در ضلع غربي و اتاقها برگرد حياطي مشجر واقع گرديده اند.تالار اصلي در ضلع شمالي بنا با تزئينات گچبري و سقف لمبه كاري شده خود نمائي مي كند. در ضلع جنوبي حياط تالاري موجود است كه متاسفانه در حال حاضر بصورت انباري مورد استفاده قرار گرفته است. اين تالار نيز داراي گچبري بسيار زيبا با نقوش گياهي و حيواني و مقرنس بنا بصورت مسطح با تيرهاي چوبي و پوشش ملاط كاه گل بوده که در سالهاي اخير با پوششي از آسفالت ايزولاسيون شده است.
اين خانه زيبا شامل دو بخش اندروني و بيروني است. بناي بخش جنوبي اين خانه که مهمترين بخش آن به شمار مي رود، داراي يک ايوان بزرگ با تزئينات مقرنس کاري و نقاشي گل و بوته در سقف و همچنين دو ستون بزرگ و يک حوض زيبا در مرکز ايوان است.ايوان اين بخش از تزئينات مقرنس کاري منحصر به فردي برخوردار است. در اين ايوان 2 عدد پنجره مشبك چوبي بسيار زيبا با شيشه هاي رنگي و ديوارهائي كه با نقاشي و گچبري تزئين شده اند به زيبائي خانه مي_افزايند.
اتاق كوچكي كه در عقب اين ايوان وجود دارد با مجموعه اي از هنر گچبري و مقرنس كاري يكي ديگر از قسمت هاي بسيار جالب خانه مي باشد. ساير بخش هاي اين خانه نيز داراي پنجره هاي مشبک و گره چيني است.

منبع :