کيفيت بلورها و قنديل‌ها، زيبايي و تعدد طبقات، غار کتله‌خور را جزو شگفت انگيزترين نمونه هاي غارهاي آهکي شناخته شده در دنيا مطرح ساخته است. تا کنون حدود 30 کيلومتر از اين غار آهکي شناسايي و نقشه برداري 22 کيلومتر از اين محدوده انجام شده است، ولي در زمان حاضر فقط يک مسير يک هزار و 250متري آن هم در طبقه اول غار براي بازديد گردشگران مهيا است. اين مسير بيش از يک کيلومتري نيز چنان نظر هر بيينده اي را مجذوب خود مي کند که طي کردن آن نياز به چند ساعت زمان دارد چرا که با هر قدمي که بر مي داري، منظره تازه اي از زيبايي_هاي غار پيش چشم رخ نمايي کرده و هر بيننده اي را براي تماشا و نظر بيشتر، مجبور به توقف مي کند. مدير غار کتله خور گفت: در سال 1365 گروهي مجهز از غارنوردان زبده کشور بازديد مفصلي از محدوده هايي از غار انجام دادند؛ در سال هاي 82 و 83 تيم هاي غارنوردي از سوئيس و آلمان توانستند تا 12 کيلومتر در غار پيشروي کنند. مجيد يوزباشي با بيان اينکه تا کنون پنج طبقه از اين غار شناسايي شده ولي عمليات اکتشاف هنوز به پايان نرسيده است، افزود: اکنون به همت غار نوردان کشور، 30 کيلومتر از غار کتله خور کشف شده است. وي گفت: بر اساس يافته هاي به دست آمده؛ قدمت غار کتله خور به 27 تا 30 ميليون سال پيش ( دوره سوم زمين شناسي) مي رسد. يوزباشي اظهار کرد: اين غار از جهت قدمت، وسعت و تعداد طبقات و تنوع در تشکيل قنديل ها، از غار_هاي منحصر بفرد دنيا است و علاوه بر کارکرد گردشگري، ارزش فوق العاده اي در مطالعات زمين شناسي شامل سنگ شناسي، چينه شناسي و فسيل شناسي را در خود دارد. وي گفت: در عمليات اکتشافي اخير، اسکلت حيواناتي از گونه سگ سانان در طبقات دوم و سوم غار کشف شد که شباهتي به انواع حيوانات موجود ندارند. ساختمان غار در زير کوه 'کتله خور' قرار گرفته و از پائين دست دهانه آن رود شور که از شعبات فرعي قزل‌اوزن است جاري مي‌شود. در بعضي ازمناطق غربي ايران به کوههاي کم ارتفاع ' کتله' مي‌گويند و به احتمال وجه تسميه غار نيز به همين علت باشد که غار در يکي از اين کوه_ها قرارگرفته‌است. غار 'کتله خور' داراي تونل هاي فرعي و استلاکتيت ها( قنديل هاي آويزان) و استلاکميت ها( رسوبات مخروطي کف غار) و ستون هاي متعدد در گذرگاه هاي اصلي است. قنديل هاي مخروطي آويزان از سقف ها در اثر داشتن ناخالصي ها، رنگ هاي متنوع به خود گرفته اند و آنها که ترکيبات به همراه نداشته و يا کمتر دارند به صورت بلورهاي شيشه اي بسيار شفاف مشاهده مي شوند. ورودي غار يک دهليز چهار هزار متري با سقفي کوتاه و فاقد غار سنگ و چند دهليز فرعي است. پس از دهليز فرعي يک دالان وسيع 950 متري با سربالايي‌هايي به ارتفاع 2 متر و گودال هاي خشک قرار دارد که با دو شاخه 50 متري ادامه پيدا مي‌کند و پس از عبور از يک سربالايي به تالار وسيعي پوشيده از چکنده و چکيده و ستون هاي آهکي مي‌رسد. غار کتله خور در 155 کيلومتري جنوب زنجان، 80 کيلومتري جنوب شهرستان خدابنده و 173 کيلومتري شمال همدان، در نزديکي شهر گرماب واقع شده است. مسير متداول براي بازديد از اين جاذبه طبيعي جاده زنجان به خدابنده (قيدار) در امتداد زرين آباد به گرماب است. مديرکل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان زنجان مي گويد: غار کتله خور به واسطه ويژگي هاي منحصربفردش، کارکردي بين المللي به عنوان يک جاذبه گردشگري دارد. يحيي رحمتي با بيان اينکه در شرايط حاضر مشکل اين جاذبه گردشگري، راههاي دسترسي به آن است، مي افزايد: امسال نزديک 30 تابلو کيلومتر شمار در مسيرهاي منتهي به غار 'کتله خور' نصب شد. وي به اقدامات انجام شده پيرامون تامين زيرساخت هاي مورد نياز در محوطه غار کتله خور اشاره کرده و اظهار مي کند: سال گذشته بالغ بر 3 ميليارد و 500ميليون ريال براي تامين و تجهيز زيرساخت هاي گردشگردي از قبيل محوطه سازي، اماکن استراحتگاهي و مجموعه_هاي پذيرايي در محدوده غار هزينه شد. به گزارش عصرآذربايجان به نقل از ايرنا، غار ' کتله خور' از زمان کشف تا کنون چنان که بايد شناخته نشده است در حالي که اين غار در کنار جاذبه خيره کننده اش براي گردشگران، رازها و زيبايي هاي زيادي را در دل خود جاي داده است در حالي که به دليل ناشناس ماندن، بسياري از مردم در داخل کشور نيز اسم اين غار را هم نشنيده‌اند.
گروه سيري در استان ها: غار 'کتله خور' طولاني ترين غار خشکي و آهکي دنيا، جايي است که در آن، نقاب از چهره شگفتي هاي نهفته در دل زمين کنار رفته و طبيعت زير حجاب کوه_هاي به هم پيوسته چنان جلوه گري مي کند که ديده هيچ بيننده اي از تماشايش سير نمي شود.