فرهنگسازي لازمه کاهش اثرات بلاياي طبيعي

گروه گزارش: کشور ايران بر بستر وقوع حوادث و بلاياي طبيعي قرار دارد و در اين ميان فرهنگسازي براي مقاوم سازي واحدهاي مسکوني روستايي و اجراي دقيق مقررات ملي ساختمان‌ها نقش موثري در کاهش اثرات اين بلايا دارد.

گروه گزارش: کشور ايران بر بستر وقوع حوادث و بلاياي طبيعي قرار دارد و در اين ميان فرهنگسازي براي مقاوم سازي واحدهاي مسکوني روستايي و اجراي دقيق مقررات ملي ساختمان‌ها نقش موثري در کاهش اثرات اين بلايا دارد.
 بر اساس آمارهاي ارائه شده از ميان 40 نوع بلاياي مختلف در سطح جهان، 31 نوع آن در ايران شناسايي شده و بلاياي طبيعي عمده در ايران شامل زلزله، سيل و خشکسالي است.
کشور ايران در معرض انواع مخاطرات طبيعي و انسان ساخت قرار دارد و هر سال به طور متوسط 250 مخاطره طبيعي در آن روي مي دهد و سالانه سه هزار نفر بر اثر اين مخاطرات کشته و 9 هزار نفر دچار مصدوميت فيزيکي مي شوند.
اين موضوع مهم بيانگر ضرورت توجه مسئولان و دستگاه هاي متولي امر و به ويژه عموم مردم نسبت به حوادث مختلف طبيعي و غير طبيعي به ويژه زلزله است .
همه ايراني ها حوادث تلخ و مرگبار فراموش نشدني از قبيل زلزله منجيل و طارم در سال 69 يا رخداد ويرانگر بم "کرمان" با بزرگي 6.6 ريشتر در پنجم دي 1382 را فرموش نمي کنند که در بين تمامي زمين لرزه‌هاي تاريخ ايران بي سابقه بود و با وقوع آنها تعداد بسيار زيادي از هموطنان جان خود را از دست دادند.در استان زنجان نيز با توجه به قرارگيري در منطقه گسل زلزله، لزوم برنامه ريزي براي نهادينه کردن مقاوم سازي واحدهاي روستايي و نظارت عاليه بر ساخت و سازهاي شهري ضروري است.
ضرورت تلاش براي فرهنگسازي مقاوم سازي واحدهاي روستايي در زنجان
مديرکل بنياد مسکن انقلاب اسلامي استان با بيان اينکه پنجم دي (سالروز زلزله بم) به عنوان "روز ملي ايمني در برابر زلزله و کاهش اثرات بلاياي طبيعي" نامگذاري شده است، گفت: هدف از يادآوري و بزرگداشت اين روز، جلب نظر و توجه عمومي به مخاطرات ناشي از وقوع پديده هاي طبيعي مانند زلزله، سيل، طوفان، خشکسالي و شناسايي عوامل پيشگيري است.رضا خواجه اي افزود: کاهش خسارات ناشي از بلاياي طبيعي به ويژه تلفات جاني و گسترش فرهنگ ايمني در برابر آنها ضروري است که در اين ميان شناخت پديده زلزله و ساير سوانح طبيعي و ارائه الگوهاي مناسب براي رفتار جمعي و فردي مردم قبل، حين و بعد از اين سوانح مي تواند اثرات مخرب آنها را به ميزان قابل توجهي کاهش دهد.
اين مسئول با بيان اينکه موضوع مقاوم سازي واحدهاي مسکوني در استان بيش از گذشته مورد توجه قرار گرفته است، ادامه داد: اين روند در مقايسه با سال هاي گذشته رو به رشد بوده است و استقبال ساکنان روستاها از آن مي تواند وضعيت بهتري را در اين حوزه رقم بزند.
به گفته وي، ساخت واحدهاي مسکوني مقاوم و امن در مقابل خطرات حوادث طبيعي، ترويج مقاوم‌ سازي و افزايش آگاهي روستائيان براي بالا بردن کيفيت ساخت بناها بسيار ضروري است.
وي، به نقش موثر دهياران در مقابله با بحران در روستاها به عنوان مديران بحران روستايي اشاره کرد و گفت: تمهيدات دهياران در روستاها تاثير بسزايي در مديريت بحران در اين مناطق دارد بنابراين توجيه دهياران و ارائه آموزش‌هاي لازم به آنان بايد مورد توجه جدي قرار گيرد .
مديرکل بنياد مسکن استان ، پيشتازي استان زنجان در مقاوم سازي واحدهاي مسکوني روستايي را يادآور شد و افزود: استان زنجان در اين عرصه به کمک بانک هاي عامل در کشور پيشتاز بوده و شاخص مقاوم سازي مناطق روستايي استان بيشتر از متوسط کشوري است اما همچنان مناطقي وجود دارد که بافت هاي خشتي و بناهايي با مصالح نامرغوب در آنها به کار رفته است.
خواجه اي افزود: زندگي روستايي در اين مناطق علاوه بر آسيب زا بودن براي ساکنان آنها مي تواند هزينه هاي اجتماعي زيادي نيز به همراه داشته باشد، چون زنجان استاني با خطر بالاي زلزله خيزي است و آسيب زايي بسياري از روستاها و شهرهاي استان در زمين لرزه ها مشهود است بنابراين بايد تلاش بيشتري براي فرهنگ سازي جهت استقبال روستاييان از تسهيلات کم بهره و وام هاي بلاعوض براي مقاوم سازي بافت هاي فرسوده انجام گيرد.وي اضافه کرد: بنياد مسکن استان براي مقابله با تهديد سوانح طبيعي، عمليات پيشگيري پيش از وقوع سانحه را با اجراي طرح ويژه بهسازي و نوسازي سکونتگاه هاي آسيب‌پذير روستايي و همچنين بازسازي مناطق سانحه‌ ديده پس از وقوع حوادث را همواره در دستور کار خود قرار داده است.مديرکل بنياد مسکن انقلاب اسلامي استان زنجان ادامه داد: هم اکنون در سطح استان 92 هزار و 678 واحد مسکوني روستايي شناسايي شده که تاکنون 56 درصد از واحدهاي مسکوني روستايي استان معادل 52 هزار واحد مقاوم سازي شده اند که اميدواريم با ترويج فرهنگ مقاوم سازي ساخت و سازها در مناطق روستايي، اين ميزان افزايش يابد.
وي به تعداد روستاهاي محدوده گسل و زلزله در اين استان نيز اشاره کرد و يادآور شد: در زمان حاضر 153روستا به تعداد 18هزار و 734 واحد مسکوني در محدوده گسل هستند که از اين ميزان 6 هزار و 857 واحد معادل 37 درصد مقاوم سازي شده است .خواجه اي خاطر نشان کرد: همچنين تعداد 275 روستا با دارا بودن 42 هزار و 555 واحد مسکوني در معرض سيل و بارندگي شديد هستند که از اين تعداد نيز تاکنون 43درصد مقاوم سازي شده است .
44 درصد از مساحت استان در پهنه با خطر بالاي زلزله قرار دارد
مديرکل مديريت بحران استان زنجان با بيان اينکه مديريت بحران کشور سال 65 با عنوان ستاد حوادث تشکيل شد، ادامه داد: عموم مردم زلزله 31 خرداد سال 69 طارم زنجان و منجيل گيلان را به خوبي به ياد دارند که متاسفانه در اين واقعه تلخ هم استاني هاي زيادي جان خود را از دست دادند.
عباس بابايي با بيان اينکه به همين دليل ستاد حوادث بحران از رياست جمهوري به وزارت کشور منتقل شد، افزود: در زلزله بم نيز آسيب گسترده اي به وقوع پيوست به طوري که شهر کاملا ويران شد و چون ناهماهنگي بين دستگاه هاي خدمات رسان وجود داشت تصميم گرفته شد سازمان مديريت بحران در کشور شکل بگيرد.
اين مسئول با بيان اينکه اين سازمان در سال 85تصويب و به صورت قانون آزمايشي اجرا شد، ادامه داد: در سال 98 اين قانون توسط مجلس شوراي اسلامي تصويب و به همه دستگاه هاي متولي ابلاغ شد که بسياري از مشکلات مديريت بحران را حل و وظايف دستگاه هاي اجرايي را مشخص کرده است.
وي با بيان اينکه مي توان گفت با اين قانون به نوعي ديگر بلاتکليفي حاکم نيست، گفت: وظايف دستگاه هاي امداد رسان و خدمات رسان مشخص است و ستادهاي پيشگيري و هماهنگي عمليات فرماندهي پاسخ به بحران در سطح کشور طبق چارچوب تشکيل مي شود .
اي مسئول با بيان اينکه در استان نيز جلسات مختلفي برگزار شده است ، اضافه کرد: استان زنجان با چالش هاي مختلفي در حوزه بلاياي طبيعي از قبيل زلزله مواجه است.بابايي افزود: 44 درصد از مساحت استان در پهنه با خطر بالاي زلزله، 48 درصد در پهنه با خطر متوسط زلزله و فقط هشت درصد از مساحت استان در پهنه با خطر پايين زلزله قرار دارد.وي با تاکيد بر اينکه اين موضوع يک زنگ خطر براي مسئولان استاني است، اضافه کرد: بر اين اساس بايد براي مقابله با اين نوع حوادث آماده بود و دستگاه هاي متولي امر نيز بايد دانش و تجهيزات خود را افزايش دهند.
بابايي با تاکيد بر اينکه در خصوص کاهش اثرات بلاياي طبيعي از قبيل زلزله همگان سهيم هستند، افزود: مجموعه اجرايي و نظارتي استان شامل پيمانکاران، مهندسان ناظر، شهرداري و اداره کل راه و شهرسازي تا عموم مردم در اين زمينه نقش آفرين هستند.وي با بيان اينکه استانداردها و رعايت کيفيت مصالح در ساخت و سازها اهميت بسزايي دارد، اظهار داشت: تحقق اين مهم مي تواند به مقاوم سازي واحدها در برابر زلزله هاي بالاتر و به حداقل رسيدن آسيب ها کمک کند.
اين مسئول ادامه داد: بايد از دادن مجوز در حريم گسل ها و مسيل رودخانه ها به جديت خودداري شود تا از بروز حوادثي ناگوار جلوگيري به عمل آيد.وي با تاکيد بر اينکه فرهنگ سازي در کاهش خسارات ناشي از بلايا نقش اساسي دارد، گفت: ارائه آموزش هاي هدفمند در بخش دولتي و همچنين در بين مردم به ويژه لزوم آشنايي مردم با زلزله و نحوه مقابله و رفتار مناسب در هنگام وقوع حوادث و بلايا ضروري است.بابايي برگزاري مانورهاي مختلف را در آمادگي مقابله با حوادث به ويژه زلزله موثر عنوان کرد و افزود: به تازگي مانوري در سد تهم شهر زنجان با حضور دستگاه هاي خدمات رسان با کيفيت مناسبي طبق سناريوهاي برنامه ريزي شده برگزار شد.
75 درصد ساختمان ها با نقشه اي که شهرداري تاييد کرده ساخته نمي شود
رييس اداره نظام مهندسي راه و شهرسازي استان زنجان با بيان اينکه پنجم ديماه بهانه خوبي براي بررسي وضعيت ساخت و سازهاي کنوني است، ادامه داد: بر اساس وظايفي که راه و شهرسازي در حوزه نظارت عاليه بر ساخت و سازها دارد بازرسان اين اداره کل از ساختمان هاي در حال احداث به صورت موردي بازديد و نتايج را در سامانه مربوط ثبت مي کنند.احسان ذبيحيان افزود: بر مبناي گزارش بازرسان اين اداره کل، در سال هاي گذشته به ويژه 1400 و ماقبل آن، ميزان رعايت مقررات ملي ساختمان که 22 مبحث را در بر مي گيرد حدود 60 درصد بوده است.
اين مسئول گفت: در سال جاري با توجه به اينکه بازرسي از پروژه هاي نهضت ملي مسکن نيز به مجموعه کارهاي ما افزوده شده، اين ميزان به حدود 85 درصد رسيده است.
ذبيحيان با بيان اينکه در ساختمان هاي غير از نهضت ملي مسکن ميزان رعايت مقررات ملي ساختمان همان 60 درصد است، افزود: اين آمار مربوط به تمامي مباحث مقررات ملي ساختمان است.
وي با بيان اينکه 100 درصد مواردي که مربوط به مقاومت در برابر زلزله است در هنگام طراحي ساختمان رعايت مي شود، گفت: بزرگترين مشکل ما اين است که بيش از 75 درصد ساختمان ها با نقشه اي که شهرداري تاييد کرده ساخته نمي شود.اين مسئول ادامه داد: معمولا مالکين و سازندگان براي آنکه حداکثر استفاده را از زمين در حال ساخت داشته باشند اقدام به افزايش زيربنا، سطح اشغال و تغيير کاربري مي کنند.
وي با بيان اينکه هر چند بعد از اتمام کار ساختمان، نقشه ها دوباره با وضعيت موجود توسط نظام مهندسي بررسي و تاييد مي شود، گفت: اما در حوزه نظارت بر نحوه اجرا چالش هاي زيادي براي مهندسان ناظر ايجاد شده است.
رييس اداره نظام مهندسي راه و شهرسازي استان زنجان با بيان اينکه يکي از مهمترين مسائلي که رعايت ايمني ساختمان ها را در برابر زلزله تامين مي کند موضوع مهار ديوارهاي غير باربر است، گفت: اين کار از سال 98 با ابلاغ پيوست ششم ويرايش چهارم آيين نامه 2800 اجباري شده است .ذبيحيان با بيان اينکه طبق آمارهايي مراجع معتبر حدود 30 درصد زلزله هاي مهيب با خسارت بالاي جهاني در ايران به وقوع مي پيوندد، افزود: در اين شرايط، رعايت دقيق مقررات ملي ساختمان و جزئيات آنها مي تواند تامين کننده ايمني و امنيت ساختمان ها باشد.وي خاطر نشان کرد: مقاومت در برابر زلزله به طراحي و نظارت، بخش ديگري به کيفيت مصالح و نحوه اجراي ساختمان ها باز مي گردد که حضور مجريان ذي صلاح مي تواند در افزايش کيفيت ساختمان ها موثر باشد.
برآيند: به گزارش عصر آذربايجان به نقل از ايرنا، بنا بر اعلام متوليان امر، استان زنجان در منطقه با پهنه بالاي گسل زلزله قرار دارد که در اين ميان آگاهي سازي و اطلاع رساني، تسريع در مقاوم سازي روستايي، نظارت جدي بر نحوه ساخت و سازها و نهادينه کردن فرهنگ مقاوم سازي واحدهاي مسکوني امري مهم و ضروري براي کاهش اثرات بلاياي طبيعي است.

منبع :