اطراف اين قلعه را از هر طرف دره‌هايي به عمق 400 تا 600 متر فرا گرفته است و تنها يك راه بزرو دارد.

از همين جا بوده كه بابك خرّمدين قهرمان تاريخي آذربايجان و يارانش به مدت 22 سال سپاهيان عرب را كه براي سركوب جنبش و قيام او آمده بودند. در كوه‌ها و گردنه‌ها سرگردان كرد و با شبيخون‌هاي خود آنان را از دم تيغ گذراند و به شكست و هزيمت وادارشان كرد.

در كشفيات و تحقيقات باستان‌شناسي، آنچه از قلعه جمهور به دست آمده عبارت‌اند از : تنورهاي متعدد پخت نان، سفالينه‌هاي منقوش و لعابدار، سكه‌هايي از دوران اتابكان آذربايجان و هزار اسپيان (قرن‌هاي 6 و 7 هجري) كه وجود حكومتي در منطقه را در زمان‌هاي ياد شده نشان مي‌دهد.   بناي دژ که دو طبقه و سه طبقه است، پس از ورودي قرار گرفته است و پس از آن تالار اصلي وجود دارد که اطراف آن را 7 اتاق فرا گرفته است، اتاق‌هايي که به تالار مرکزي را دارند.  از آثار معماري و برخي از سنگ‌هاي زبره تراش و روش چفت و بست سنگ‌ها و ملات ساروج و اندود ديوارها از نوعي گچ و خاک مي‌توان دريافت که ساختمان اين دژ و قلعه در روزگار اشکانيان و بخصوص ساسانيان ساخته شده است.

اين دژ در قرون دوم و سوم و تا چند قرن پس از آن مورد تعمير و مرمت قرار گرفته و تغييراتي در آن به وجود آمده و الحاقاتي در بنا ايجاد شده است.  اشيا و ابزاري که از قلعه بابک به دست آمده، سفالينه‌هاي منقوش و لعاب خورده است که يک دوره استقرار تا اوايل قرن هفتم هجري را نمايش مي‌داد.

همچنين تعدادي سکه مسي کشف شده که برخي از آنها به علت ساييدگي و زنگ خوردگي فراوان غيرقابل خواندن است و در بين اين سکه‌ها برخي مربوط به اتابکان آذربايجان و هزارسيبان (قرون ششم و هفتم هجري) هستند.

به لحاظ سوق الجيشي موقعيت استقرار بنا بر فراز قله به گونه‌اي ست که 20 نفر سپاهي قادر بودند هجوم يک سپاه صد هزار نفري را مانع شوند و تلفاتي هم نداشته باشند. چون تير و کمان و اسلحه معمول زمان به سربازان و مستحفظاني که بر بلندي موضع مي‌گرفتند به جهت بعد مسافت بي تاثير بودند.

قلعه بابک در سال 1345 با شماره 623 در ليست آثار ملي، تاريخي و فرهنگي ايران ثبت شد و مرمت آن از سال 1376 توسط اداره کل ميراث فرهنگي آذربايجان شرقي آغاز شد.