روز جهاني زبان مادري و دغدغه‌هاي من

گروه فرهنگي:دوم اسفند ماه، مصادف با روز جهاني زبان مادري بود. در حالي که در چنين روزي همه کشورهاي جهان بر توسعه و بالندگي آموزش به زبان‌هاي مادري موجود در درون مرزهاي سرزميني خود تأکيد مي‌کنند، ما ترک‌زبانان ايران، هنوز در اصل ماجرا گير کرده‌ايم و به رغم وجود موادي مترقي در قانون اساسي کشورمان، از حقوق اصلي خود در آموزش به زبان مادري محروم هستيم.
در پيام امسال دبير کل يونسکو خانم ايرينا بوکووا، بر کيفيت آموزش، زبان آموزش و نتايج يادگيري تأکيد شده و اين مقوله‌ها به عنوان شعار سال 2016 در زمينه آموزش زبان مادري تعيين شده است. در اين زمينه بايد بگوييم که ترک زبانان‌ايران، هنوز در زمينه کميت آموزش و به رسميت شمرده شدن زبان‌شان در چارچوب کشورشان با چالش روبرو هستند و در چنين موقعيتي، سخن راندن از کيفي ساختن آموزش به زبان‌هاي مادري و توسعه و بالندگي آن، نوعي خيال‌پردازي است.چندي پيش در اجلاس جهاني آموزش براي توسعه پايدار، برنامه عمل 2030 به تصويب رسيد. در اين اجلاس، مسئولان آموزش‌وپرورش ايران هم حضور داشتند. طبق بند چهار برنامه عمل 2030 همه کشورهاي جهان متعهد شده‌اند تا سال مذکور، ارتقاي کيفيت آموزش‌هاي موجود در زمينه يادگيري عدالت‌محور زبان‌هاي محلي در کشورهاي خود را به يونسکو گزارش دهند. ما نمي‌دانيم آموزش‌وپرورش ايران تا آن سال چه خواهد کرد و وقتي هيچ کاري نکرده است، چه چيزي را گزارش خواهد داد؟براي رسيدن به کيفيت، ابتدا بايد اصل مسئله پذيرفته و اجازه داده شود آموزش به همه زبان‌هاي مادري، بدون تبعيض در کشور برقرار و آن گاه در 14 سال باقي مانده تا سال 2030 با کمک نهادهاي آموزشي، نويسندگان و شاعران و انجمن‌هاي مردم‌نهاد بر کيفي ساختن آن فکر شود.ترس ما ترک‌زبانان، از اين است که همانند آموزش براي همه (شعاري که يونسکو تا پايان سال 2015 تحقق آن را براي همه کشورهاي عضو خود اجباري کرده بود)، باز همان طور که به انتهاي دوره رسيديم و در کنار وجود هزاران دانش‌آموز محروم از تحصيل، آموزش‌وپرورش ما جشن تحقق آموزش براي همه گرفت، اين بار نيز جشن تدريس همه زبان‌هاي مادري موجود در ايران به يونسکو گزارش شود.ترس ما ترک‌زبانان، از اين است که تلاش براي قرار دادن يک درس آزاد در کتاب‌هاي فارسي دانش‌آموزان و درخواست از معلمان که در اين سه- چهار صفحه، بدون آن که قبلاً آموزشي ديده باشند، هر طور که دلشان خواست به زبان مادري دانش‌آموزان خود درسي بگذارند، به معناي تحقق شعار 2030 تلقي شود.و ترس اصلي ما اين است که باز 37 سال ديگر از تصويب قانون اساسي بگذرد و باز خبري از آموزش به زبان‌هاي مادري نباشد و با اين مقوله انساني – آموزشي، باز به مثابه پديده‌اي سياسي- امنيتي برخورد شود.
ما ترک‌زبانان ايران به دليل دارا بودن ده ها نهاد ادبي، نشريات، سايت‌ها و وبگاه‌هاي ترکي، و با اتکا به توانمندي درون‌زاي خود، و به دليل وجود صد‌ها شاعر، نويسنده، مترجم، هنرمندان رشته‌هاي گوناگون، پژوهشگر و زبان‌شناس در کشور عزيزمان‌، آمادگي خود را براي تدوين کتاب‌هاي درسي به زبان ترکي و نيز آموزش معلمان در سرتاسر ايران اعلام مي‌داريم.ما دوست داريم در سال 2030 گزارش آبرومندي از کشورمان در سطح جهاني انتشار يابد و ما نيز در مقام محققان، دست‌به قلمان، شاعران و نويسندگاني که دلشان براي سربلندي کشورشان مي‌تپد، در تحقق مفاد اين گزارش نقش داشته باشيم. بي‌شک، در دنياي امروز، يونسکو و ساير نهادهاي جهاني، به راحتي خواهند توانست گزارش درست را از نادرست تشخيص دهند؛ از اين گذشته اين حق قانوني، عرفي، شرعي، ملي و تاريخي ماست که فرزندان ما به زبان مادري خود آموزش ببينند و همانند پدران و مادران خود، تحت ستم ملي و آموزش اجباري به زباني که از کودکي به آن تکلم نکرده‌اند، قرار نگيرند.

منبع :