صنعت نساجي آذربايجان شرقي نيازمند تحول
1398/11/08
سرويس اقتصادي: حوله بافي در استان آذربايجان شرقي در طول يک قرن گذشته نقش اقتصادي در توسعه صنعت نساجي داشته است اما اين واحدها امروز با مشکلاتي دست و پنجه نرم مي‌کنند.
صنعت نساجي و حوله بافي در شهر تبريز 100 سال قدمت دارد اما اين صنعت در سال‌هاي اخير با افول مواجه شده، اين واحدهاي توليدي با ظرفيت‌هاي کم به توليد خود ادامه مي‌دهند، موانع و مشکلات پيش رو، باعث شده توليدکنندگان در زمينه توسعه واحد خود با ترديد نگاه کنند، حتي سرمايه گذاران بخش خصوصي تمايلي براي سرمايه گذاري در اين بخش ندارند.طبق چشم انداز صنعت نساجي، ايران بايد تا سال 1404 به رتبه سوم خاورميانه و رتبه 50 دنيا دست پيدا کنيم، اما اين رتبه هنوز محقق نشده و نام ايران در حال حاضر حتي در بين 50 کشور هم نيست، همچنين هدف صادرات نساجي ايران رسيدن به رقم 3 ميليارد دلار است.از طرفي سرانه مصرف حوله در ايران، يک کيلوگرم در سال است که در مقايسه با کشورهاي توسعه يافته 4 کيلوگرم کم است، مصرف کنندگان داخلي ترجيح مي‌دهند از حوله گوشتي استفاده کنند و از حوله‌هاي نازک در بازار استقبال نمي‌کنند.اين در حالي است که کيفيت حوله‌هاي توليدي ايران رقابت پذير است، به گونه‌اي که حوله‌هاي داخلي يک ثانيه هم از استاندارد دنيا در زمينه جذب آب، جلوتر هستند؛ توليدکنندگان ايراني هرچند سال‌ها تحريم‌ها را پشت سر گذاشته‌اند اما همچنان مي‌توانند با کشورهاي پيشرفته رقابت کنند.اما بزرگ‌ترين مشکل توليد حوله در ايران، نبود متقاضي داخلي است، اين در حالي است که اين توليدها توان رقابت با توليدات خارجي را دارند، اما برخي مصرف کنندگان ترجيح مي‌دهند بيشتر هزينه کنند تا محصول با کيفيت خارجي خريداري کنند.استان آذربايجان شرقي در زمينه توليد حوله جز استان‌هاي برتر کشور است و توليد حوله در اين استان سابقه طولاني دارد، امروزه کارگاه‌هاي سنتي توليد حوله در تبريز تعطيل شده است، تبريز و اسکو در زمينه بافت حوله و پتو سرآمد آذربايجان شرقي هستند.
*فعاليت 450 واحد نساجي در آذربايجان شرقي
رئيس انجمن تخصصي صنايع نساجي استان آذربايجان شرقي ابراز داشت: صنعت نساجي يکي از صنايع داراي پتانسيل استان است که 450 واحد داراي پروانه بهره برداري در استان فعاليت مي‌کنند که قبل از پايش 850 واحد بود.پرويني با اشاره به اينکه هزار واحد صنفي توليد پوشاک در استان داريم، افزود: توليد فرش دستبافت نيز اضافه شود در صنعت ماشيني نساجي استان که سابقه 100 ساله دارد، 30 هزار نفر به صورت مستقيم در اين حوزه شاغل هستند.وي همچنين گفت: 40 درصد صنايع نساجي استان حوله بافي است که همه آنها بخش خصوصي هستند و 98 درصد واحدها واحدهاي کوچک بوده و تنها 2 درصد واحدهاي بزرگ به شمار مي‌روند که بيش از 500 نفر پرسنل دارد.رئيس انجمن تخصصي صنايع نساجي استان آذربايجان شرقي در ادامه گفت: يکي از برکت‌هاي تحريم‌ها اين بود که چون ارزش پولي ما در برابر ارزهاي خارجي کاهش پيدا کرد، به صادرات شتاب داد و توليدکننده‌ها از اين فرصت استفاده کردند و امسال بيش از 100 ميليون دلار صادرات غيرنفتي داشتيم.پرويني در بخش ديگري برخورد سنتي با صنعت، بستر نامناسب فضاي کسب و کار و عدم توجه به استفاده از فناوري و تکنولوژي نوين را از دلايل کاهش ميزان واحدهاي توليدي نساجي در استان برشمرد.وي افزود: مسئولان استان تلاش مي‌کنند تا واحدهاي تعطيل شده بازگشايي شوند اما با توجه به شرايط خاص اقتصاد مملکت، تا زماني که منابع محدود باشند اين مسائل قابل حل نيست، به عنوان مثال در تهيه مواد اوليه با چين، ترکيه و هندوستان که اصلي ترين رقباي ما هستند، در رقابت هستيم.رئيس انجمن تخصصي صنايع نساجي استان آذربايجان شرقي با مهم ارزيابي کردن استفاده از توان دانشگاه‌ها در ارتباط با صنعت، اذعان داشت: ما نتوانسته‌ايم در اين زمينه به جهش دست پيدا کرده و حتي وضعيت گذشته را حفظ کنيم، اما اگر امکانات ما افزايش پيدا کند مي‌توانيم به قدرت گذشته برگرديم.پرويني گفت: براي واردات شکر و طيور، ارز 4200 توماني پرداخت مي‌شود اما براي ورود دستگاه‌ها و ماشين آلات هيچ گونه حمايتي در نظر گرفته نشده است، در حالي که اينها باعث گسترش صنعت مي‌شود.وي در ادامه زمين، سرمايه و نيروي کار را از عوامل اوليه توسعه صنعت نساجي دانست و تاکيد کرد: انجمن با حمايت شهرک‌هاي صنعتي، در سه سال گذشته، در چندين نمايشگاه بين المللي شرکت کرده است، آلمان، هلند، بلژيک و ترکيه از جمله آن هاست.رئيس انجمن تخصصي صنايع نساجي استان آذربايجان شرقي ادامه داد: در بخش آموزش و مديريت، با بخش نساجي دانشگاه بناب، همکاري مي‌کنيم که در فناوري و نانو و منسوجات هوشمند به صنعت کمک مي‌کنند اما اين کافي نيست و مراکز فني و حرفه‌اي در بخش نساجي هم بايد راه اندازي شود.پرويني همچنين طراحي را از ديگر عناصر مهم توسعه صنعت حوله بافي عنوان کرد و اظهار داشت: طراحي‌ها حوله به سمت سه بعدي رفته اما در اين شرايط سخت، دولت بايد حمايت کند تا ارزش افزوده بالايي ايجاد شود.وي تجهيز منابع مالي و سودهاي بانکي را از ديگر مشکلات واحدهاي نساجي دانست و گفت: در بخش توزيع محصولات، فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي و اينترنتي بايد گسترش پيدا کند، بايد بهره وري واحدهاي توليدي افزايش پيدا کرده و توليدات صادر محور باشد.
*اولين بافت حوله در تبريز
امکانات و پتانسيل‌هاي خوبي در استان آذربايجان شرقي در زمينه صنعت حوله بافي وجود دارد، اما نياز است مسئولان نگاه عميق‌تري به اين صنعت داشته باشند تا شاهد رونق توليد در اين عرصه و افزايش ميزان اشتغال زايي باشيم.فعال و پيشکسوت حوله بافي کشور و استان آذربايجان شرقي گفت: پدر من در سال 1310 کارخانه حوله بافي را در سن 17 سالگي در تبريز راه اندازي کرد، يک نفر از اهالي شوروي در آن زمان، مي‌گويد که در روسيه حوله بافت مي‌شود که مي‌تواند با ماشين بافت پارچه، اقدام به بافت حوله کرد و براين اساس، براي اولين بار بافت حوله در ايران در تبريز شروع به کار مي‌کند.برق لامع تاکيد کرد: با اينکه ايران در سال 1310، 11 ميليون نفر جمعيت داشت، پدرم هدف خود را براي اين تعداد نفر قرار داد و در طي 4 دهه به موفقيت بزرگي رسيد و به يک برند بزرگ تبديل شد.وي تصريح کرد: بافت حوله پس از تبريز، در تهران هم گسترش پيدا کرد و اولين صادرات حوله کشور در سال 1330 از تبريز به عراق صورت گرفت.اين پيشکسوت حوله بافي کشور در بخش ديگري گفت: دانشگاه، اسب‌هاي کشنده جامعه هستند، مشکلات صنعت ما در ادارات حل نمي‌شود بلکه با ارتباط صنعت و دانشگاه حل شدني است.برق لامع با اشاره به اينکه ميزان سرانه مصرف حوله در ايران 180 گرم است، تاکيد کرد: اين رقم، کمترين ميزان مصرف در دنياست، امروز 40 تن توليد حوله داريم که اين رقم مي‌تواند به 100 تن برسد، اگر بتوانيم روي نحوه، ميزان و نوع حوله مصرفي جامعه و مردم دنيا تحقيق و مطالعه کنيم.وي تاکيد کرد: کالا در کارخانه توليد مي‌شود، اما برند در ذهن مشتري ايجاد مي‌شود، مشتري زياد به قيمت اهميت نمي‌دهد بلکه کيفيت از نظر او مهم است.فعال و پيشکسوت حوله بافي آذربايجان شرقي افزود: بايد نحوه برند سازي کالاي توليدي خود را بدانيم، توليدکنندگان در تبليغ محصولات خود، صفت محصول را تبليغ کنند.
*يک دانشگاه نساجي در تبريز نداريم
رونق توليد در نساجي به ويژه بافت حوله که پتانسيل بالايي دارد، نيازمند وحدت رويه مسئولان و سياست گذاران و توليدکنندگان است.مدير يکي از واحدهاي توليدي حوله در تبريز گفت: 118 پرسنل در اين واحد مشغول کار هستند، انواع حوله در اندازه‌هاي مختلف در اين واحد بافته مي‌شود و در تمامي استان‌ها نمايندگي داريم.صادق زاده افزود: صفر تا 100 کارها در اين واحد انجام مي‌شود و تنها مواد اوليه خريداري مي‌شود، طراحي حوله‌ها نيز در اين واحد صورت مي‌گيرد و سليقه مشتري در نظر گرفته مي‌شود که طرح‌هاي بومي و اسلامي در اولويت قرار دارند.مدير اين واحد توليدي تبريز اظهار داشت: اگر برند سازي صورت نگيرد، نمي‌توانيم محصولات خود را به فروش برسانيم، از اين طريق کيفيت توليدات ما نيز به چشم مي‌آيد.صادق زاده گفت: 95 درصد حوله استان آذربايجان شرقي در تبريز توليد مي‌شود اما يک دانشگاه نساجي در اين شهر نداريم.وي تاکيد کرد: سه هتل در آلمان هنوز حوله‌هاي مصرفي خود را از ما دريافت مي‌کنند، روسيه و ارمنستان نيز ديگر خريداران حوله ما هستند.اين توليدکننده حوله در استان، گران شدن مواد اوليه، عدم ثبات بازار، نوسان ارز و تسهيلات پرداختي با سود بالا توسط بانک‌ها را از مهمترين مشکلات توليدکنندگان دانست.
*نيازمند حمايت مصرف کنندگان
حمايت و مصرف کالاي باکيفيت داخلي از ضروريات تحقق اقتصاد مقاومتي است، مصرف اين کالاها علاوه بر اينکه سبب افزايش اشتغالزايي و ارزش افزوده در کشور مي‌شود، از خروج ارز و واردات جلوگيري مي‌کند؛ مصرف کالاي داخلي راهي براي جلوگيري از خروج سرمايه و رونق صنعتي در داخل کشور محسوب مي‌شود.به گزارش عصرآذربايجان به نقل از مهر، برخي از واحدهاي توليدي داخل کشور به دانش فني در توليد اين محصول دست يافته و محصولات با کيفيتي را توليد مي‌کنند اما هنوز از کالاهاي توليد داخل استقبال چنداني نمي‌شود، در برخي از موارد محصولات خارجي گران‌تر و بي کيفيت‌تر از محصولات داخلي هستند، توليدات داخل در بسياري از موارد مي‌تواند با محصولات خارجي رقابت کند اما برخي از مصرف کنندگان ترجيح مي‌دهند حتي پول بيشتري هم بپردازند و از محصولات بي کيفيت و گران خارجي استفاده کنند.
منبع :