گروه تاريخي: مردم اروميه در دوم بهمن سال 1357 اقتدار و انقلابي‌گري خود را به رخ جهانيان کشيد و با فرماندهي مجاهد نستوه، مرحوم حجت‌الاسلام غلامرضا حسني اين روز را در تاريخ انقلاب اسلامي به عنوان سرآغاز مبارزه مسلحانه ملت ايران با رژيم پهلوي رقم زدند. شايد کمتر کسي حادثه به توپ بستن مسجد اعظم اروميه را حتي تا چندين دهه ديگر فراموش کند زيرا در اين عمل وقيحانه که در 2 بهمن سال 1357 توسط رژيم طاغوتي اتفاق افتاد، مردم اروميه همراه با علما به فرماندهي مرحوم حسني نقطه عطفي را در تاريخ ايران به ثبت رساندند.مردم ولايت‌مدار اروميه در اين روز تاريخي جرقه جنگ مسلحانه با رژيم منحوس پهلوي را براي نخستين‌بار در کشور زدند و اين امر هرگز از حافظه تاريخ پاک نمي‌شود.

 مرحوم حسني در بخشي از خاطراتش از اين روز، چنين آورده است: بعد از ظهر همان روز به شهر اروميه بازگشتيم و برخي دوستان گفتند شما بايد در جايي مخفي بشويد؛ گفتم خير ديگر وقت اين حرف و حديث‌ها گذشته است و ما بايد از امروز جنگ مسلحانه را آغاز کنيم.»از نيروهاي انقلابي خودم دعوت کرديم تا در مسجد اعظم اجتماع کنند و هرکس از مردم که اسلحه دارد به آنجا بياورد؛ ما بايد مسجد و اطراف آن را سنگربندي مي‌کرديم و به اين ترتيب در برابر کماندوهاي مسلح شاه مقاومت نشان مي‌داديم. طي چند ساعت تمام پيشنهادهاي من تحقق يافت و اقشار مختلف مردم بسيج شدند و با وانت‌بار و خودروهاي شخصي شن، ماسه، گوني و آجر آوردند و پشت‌بام و اطراف مسجد را با گوني پر از شن سنگربندي کرديم«.»در خيابان‌هاي اطراف که به مسجد منتهي بود، درختان و چوب‌هاي بزرگ و سنگيني ريختيم تا به خيال خودمان مانع از حرکت و پيشروي تانک‌ها به سوي مسجد شويم و راه‌ها را به روي نيروهاي مسلح شاه ببنديم؛ روبه روي مسجد هتل چهار يا پنج طبقه قرار داشت که صاحب آن مردي ثروتمند از اهالي تبريز بود؛ وي آدم بدي نبود و نمازخوان و ظاهرالصلاح بود. از او خواستم پشت بام هتل را در اختيار ما قرار دهد تا ما آنجا را هم سنگربندي کنيم چون موقعيت بسيار مناسبي داشت اما او ترسيد و اجازه نداد؛ البته آن وقت جاي ترس هم بود و نبايد وي را ملامت کرد«.»حتي پيشنهاد پول دادم و باز هم نپذيرفت و در سمت ديگر مسجد اعظم بانکي قرار داشت که بچه‌ها بعد از غروب از پشت بام بالا رفتند و در بالاي بام بانک هم يک سنگر با يک تيرانداز مستقر کردند. با اينکه از يک سمت بانک به 2 طرف خيابان امام خميني (ره) فعلي و از طرف ديگر آن به خيابان عسگرآبادي کاملا تسلط داشتيم ولي موقعيت هتل بهتر از بانک بود«.در بخش ديگري از خاطره‌هاي امام جمعه سابق اروميه آمده‌است: همه امکانات و تجهيزات را در جهت استحکام‌بخشي به پايگاه نظامي مسجد اعظم به کار گرفتيم و همراه با 40 تا 50 نفر مسلح و جمعي از مردم آماده نبرد شديم.»ناگهان صداي غرش تانک‌ها از دور به گوش رسيد و افراد مسلح ما در پشت سنگرهاي خود قرار گرفتند؛ تانک‌ها درختان و ساير موانع را شکستند و به محوطه نزديک شدند؛ 6 تانک بود و تعداد زيادي نيروهاي پياده نظام ارتش آنان را همراهي مي‌کرد«. »من در پشت بام کنار گنبد قرار گرفته بودم و در حالي که يک کلاشينکف در دستم بود، مي‌خواستم ببينم واکنش راکبان تانک‌ها چه خواهد شد که ناگهان تانک اولي که در جلو حرکت مي‌کرد، يک توپ به سمت گنبد شليک کرد؛ نمي‌دانم هدف اصلي همان گنبد بود يا مي‌خواست مرا بزند. گلوله توپ درست از يک متري بالاي سرم عبور و به گنبد اصابت کرد و بعد از آن طرف گنبد خارج شد«.»در اين ميان عده‌اي با لباس شخصي به عنوان »طرفداران شاه« در ميان آنان ظاهر شدند و شعار »زنده باد شاه« سر دادند؛ دوستانم از شدت خشم بدنشان مي‌لرزيد، اول خيال کردم از ترس اينطور شده‌اند اما خطاب به من گفتند: حاج آقا چرا دستور تيراندازي نمي‌دهيد و گفتم نيازي به دستور نيست، بزنيد... سربازها که حرف مرا شنيدند فوري روي تانک و اطراف آن را خالي کردند و ما تانک را به رگبار بستيم؛ از پايين چند نفر از دوستان بر روي تانک اولي کوکتل مولوتوف انداختند و تانک بلافاصله آتش گرفت«.»لوله تانک که قبلا به طرف ما و مسجد بود، بي‌اختيار چرخيد و به سمت هتل قرار گرفت؛ تانک دومي از پشت رسيد و ما را به رگبار مسلسل بست. من زمين‌گير شدم و طرف راست من پسرم بود و در ميان ما فقط او يک تفنگ ژ- 3 داشت و بقيه دوستان کلاش داشتند؛ طرف چپم هم مرحوم حاج‌موسي بود. به آنان گفتم که هر 2 به طور همزمان به روي تانک‌ها آتش بريزند و تيراندازي کنند و در چند لحظه اين‌ها انصافا غوغا کردند و طوفان به پا شد.«مرحوم حسني در مورد شخصيت »حاج‌موسي« نيز چنين نوشته‌است: خدا رحمت کند »آقازاده« انسان بسيار شجاع، شريف و در عين حال فرد مطيعي بود؛ وي شيفته و شيداي امام خميني(ره) بود و چون مرا سرباز امام مي‌دانست، از اين جهت به من نيز علاقه‌مند شده بود و واقعا خودش را فدا مي‌کرد. او گاهي مسوول تدارکات مردان مسلح مي‌شد و وقتي غذا را مي‌آورد تا سهم آخرين نفر از دوستان را نمي‌داد، هرگز دست به غذا نمي‌زد؛ در امثال اين موارد نيز هميشه دوستان را بر خود مقدم مي‌داشت و اين خصوصيت برايم بسيار جالب بود.در کتاب خاطره‌هاي مرحوم حسني در ادامه ماجراي به توپ‌بستن مسجد اعظم اروميه آمده‌است: تانک سومي، چهارمي، پنجمي و ششمي آمدند و بين تقاطع خيابان پهلوي و عسگرآبادي (خيابان امام و بعثت امروزي) قرار گرفتند و ما پنج نفر در بام بوديم. من، پسرم، حاج‌موسي، حاج‌محمد و يک نفر ديگر که اسمش را فراموش کرده‌ام و چند نفر ديگر هم در بام بانک بودند؛ بقيه افراد مسلح به همراه مردم از زمين و اطراف تانک‌ها را محاصره کردند و مرتب به طرفشان تيراندازي کردند، بطوريکه زمين‌گير و مجبور به عقب‌نشيني شدند.»البته اگر مي‌خواستند بمانند و با ما بجنگند مي‌توانستند چون آنان امکانات و نيروي زيادي داشتند ولي در اثر مقاومت شجاعانه ما و مردم، خداوند متعال رعب و وحشتي به دلشان انداخت و پا به فرار گذاشتند و به لشکر و پادگان اروميه بازگشتند.«در اين حماسه تاريخي ? نفر از مردم اروميه شهيد و چندين نفر زخمي و تعداد زيادي هم از سربازان و درجه‌داران رژيم کشته و زخمي شدند و يک تفنگ ژ-? هم به غنيمت نيروهاي مردمي درآمد؛ تفنگ براي مرحوم حسني تا آخر عمرش از جايگاه ويژه برخوردار بود و حتي در مورد تفنگ ژ- 3 غنيمتي نيز نوشته است: »با اين تفنگ ما داراي ? اسلحه ژ-? شديم!«مردم اروميه در اين روز براي اولين‌بار با چشم خود شکست و فرار تانک‌ها را ديدند. به گزارش عصرآذربايجان به نقل از ايرنا، شور و هيجان عجيبي در شهر پيچيد و باورشان شد که مي‌توانند با امکانات کم در برابر يک رژيم جهنمي و تا دندان مسلح بايستند.

منبع :