رونق گردشگري و کسب و کار محلي در سايه سار توتستان¬هاي اروميه

گروه اقتصادي: ساعت 10 صبح قفل درب_هاي توتستان هاي اروميه به اميد کسب روزي باز مي‌شود و رقص توت ها از فراز درختان چند صدساله اين شهر با ضربات چوب شروع شده تا باران شيرين آن لحظات دلتنگي رهگذران را شسته و شادي را جايگزين آن کند.

گروه اقتصادي:  ساعت 10 صبح قفل درب_هاي توتستان هاي اروميه به اميد کسب روزي باز مي‌شود و رقص توت ها از فراز درختان چند صدساله اين شهر با ضربات چوب شروع شده تا باران شيرين آن لحظات دلتنگي رهگذران را شسته و شادي را جايگزين آن کند.
 صبح ها مشتري توت کمتر از عصرهاست اما چادرها آماده و برقرار است تا عده اي چهار گوشه اش را به وسعت روزي در دست بگيرند و با يک چوب بلند بر تن شاخه ها بزنند تا شيريني از آسمان ببارد.
پس از ريزش اين ميوه هاي شيرين از لابلاي شاخ و برگ درختان قديمي و سر به فلک کشيده توت، نوبت به سرو آنها در ظرف هاي پلاستيکي يا ملاميني مي رسد تا به خريداران عرضه شود و در کنار پذيرايي از گردشگران محلي روزي شاغلان اين باغهاي دلنشين در طبق هاي توت جاري شود.
ميز و صندلي هايي نيز در سايه سار توتستان_ها چيده شده و خانواده هايي که به زحمت جايي براي سپردن خودروها در آغوش جاده يافته اند منتظر آمدن اين ميوه مي مانند.
عصرها چاشني اين ضيافت خوش طعم موسيقي محلي است که روح و روان حاضران را در اين ايام کرونايي که همه خسته از چهارديواريها به دامن طبيعت پناه آورده اند را نوازش کند.
کارشناسان و ريش سفيدان محلي بر اين نظر هستند که قدمت برخي درختان توت در اروميه به 400 سال مي رسد؛ اگرچه مزه شيرين و آبداري توت اروميه به خوي نمي رسد اما مزيت توت اروميه، توتستان هاي داخل شهر و فضاي تفريحي ايجاد شده آنهاست.
تصاويري که از گذشته به يادگار مانده، نشان دهنده اين است که اين توتستانها و جمع شدن مردم زير سايه درختان و جشن و موسيقي محلي از ديرباز وجود داشته است و به نوعي جشن تلقي مي شد جشن فرا رسيدن تابستان و برداشت محصول و شادکامي .
اين رسم و به نوعي جشن ديرينه ميان مردم اروميه است؛ جشني که مردم را از شهرها و حتي استان هاي اطراف به اروميه مي کشاند و فرصت مغتنمي براي جذب گردشگر است.
گردشگراني که دوست دارند از آرامش و خنکا و نيز ميوه_هاي شيرين باغهاي اروميه بهره مند شوند؛ هرچند در ايام کرونا اين فرصت نيز از توت فروشان اروميه اي کمابيش صلب شده است اما همچنان علاقه مردم به اين دلخوشي_هاي کوچک و ديرينه ادامه دارد.
علاقه گردشگران محلي، تردد کنندگان بين شهري و خانواده هاي استان در اين ايام کرونايي به سپري کردن ساعتي در اين باغها زمينه خوبي براي معرفي جاذبه هاي گردشگري استان است که در سايه بخش خصوصي  و همراهي آن رقم خورده است.
صيانت از جاذبه هاي طبيعي گردشگري ضروري است
توجه به طبيعت گردي و به خصوص گردشگري کشاورزي در اين استان با توجه به تفرجگاههاي وسيع از مواردي است که مغفول واقع شده است و در زمينه توتستانها و کارکرد انها در پر کردن اوقات فراغت شهروندان تا کنون کار اساسي و اصولي که بتوان به آن باليد انجام نشده است.
حسين امامي از معاونان گردشگري اسبق اداره کل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري آذربايجان غربي است که از ريش سفيدان شهر و مطلعان در اين زمينه محسوب مي شود و معتقد است که صيانت از باغهاي توت استان به عنوان يکي از جاذبه هاي گردشگري اروميه يک ضرورت است.
وي براين باور است که نگهداري باغ توت چون برعهده خود باغداران است و اشتغال زايي مطلوبي بين پنج تا 10 نفر مي تواند ايجاد کند زمينه خوبي براي معرفي در ميان جذابيتهاي باغي و طبيعت گردي در اين شهرستان و شهرستانهاي داراي توتستان است.
به گفته وي هر چند فرصت چينش و فروش توت بين يک ماه تا 45 روز در آذربايجان غربي از 20 خرداد تا پايان تيرماه است، ولي اجاره توتستانها به نوغانداران محلي و خانواده ها براي برگزاري جشنها نيز مواردي است که در اشتغال و در آمد زايي نمي شود به سهولت از کنار آن گذر کرد.
امامي براين موضوع که برگزاري جشنواره_هاي مختلف اعم از بازيهاي بومي و محلي، جشنواره فرهنگي و اجتماعي و ساير برنامه هاي جذاب فرهنگي ميتواند برکارکرد اقتصادي اين توتستانها بيافزايد؛ او گفت: ايجاد هواي مطلوب، توسعه تورهاي طبيعت گردي ايجاد فضاي سبز شهري کم هزينه از مزاياي اين باغهاي زيباست.
کاهش 50 درصدي تعداد توتستانهاي اروميه
در کنار گفته هاي وي نمي شود به راحتي از کنار گفته هاي ريش سفيدان محلي شهر نيز به راحتي عبور کرد چرا که به گفته آنان توتستانهاي اروميه در 100 سال گذشته بيش از 40 باغ بود اما اين روزها کمتر از 20 باغ توت در اروميه داير است که عصرهاي دلتنگي و کرونايي مردم و جوانان در اين توتستانها سپري مي شود.
ايوب محمدي پيرمرد 80 ساله اي است که در منزلش درخت توت زيبايي چترش را به مانند سايه گسترانيده است براساس اظهارات اين فرد چون برخي از باغهاي توت اروميه در وسط شهر و يا نقاطي با ارزش اقتصادي بالا واقع شده اند ،دندان طمع دلالان براي فروش آنها تيز شده است و اين موضوع منجر به سوختن و يا خشکاندن برخي از اين باغها نيز شده است تا به تدريج تفکيک و فروخته شود.
وي مي گويد: بايد شهرداري و مسوولان گردشگري شهري در راستاي صيانت از اين فضاهاي سبز و دلنشين باغداران را تشويق و ترغيب کنند تا نام باغ شهر اروميه همچنان زيبنده اين شهر باقي بماند و باغداران تسليم خواسته هاي شوم و طبيعت کش دلالان نشوند.
توتستانها و اشتغال مردم محلي
مردم محلي نيز  براين باور هستند که برکت درختان توت مانند درختان انگور بيشمار است از شيره توت تا خشک شده آن فوايد بسياري دارد که مي تواند علت گرايش مردم منطقه به اين ميوه خوش طعم باشد.
يکي از مردم محلي که از محل فروش توت در کنار جاده مهاباد - اروميه امرار معاش مي کند در اين زمينه معتقد است که اين باغها نعمت الهي هستند که در کنار فروش توت بسياري مشاغل موقت هم براي نوجواناني که در تابستان جوياي کار هستند را فراهم مي کند.
محمد زماني روزانه يک ميليون تا 2 ميليون ريال سود حاصل از فروش توت باغ همسايه را معاش روزانه خودش بيان مي کند و براين موضوع که صيانت از طبيعت نبايد فراموش شود به ادامه کسب و کار خود مي پردازد.
به گفته وي هر کيلو توت با کيفيت اروميه هم اکنون 300 هزار ريال است که هر خانواده چهار نفري حداقل يک ديس يک کيلويي را در موقع مراجعه خريداري مي کند.
باغهايي که مساحت شان هر روز کمتر از ديروز مي شود
بر اساس آمار ارائه شده در سال 1391، آذربايجان غربي 139 هکتار توتستان داشت که سالانه 568 تن توت از آنها برداشت مي شد اما امروز با تغيير الگوي کشت، اين محصول به نسبت آب بر سطح کمتري را به خود اختصاص داده است. هر چند کاهش سطح در داخل شهرها به علت مقررات شهرداري اروميه کمتر اتفاق افتاده است.
سرپرست مديريت باغباني سازمان جهاد کشاورزي آذربايجان‌غربي گفت: پيش بيني توليد سالانه استان 250 تن از سطح 40 هکتار از توتستان هاست.جلال بوتراب افزود: باغ هاي توت استان به صورت عمده در شهرستان هاي اروميه و خوي و به صورت حاشيه کاري و پراکنده در ساير شهرستان ها واقع شده است.
وي ادامه داد: توت سفيد، توت قرمز و شاه توت از انواع توت هاي درختي موجود در استان هستند که در اين ميان توت خوي به علت دانه درشت بودن و داشتن قند بالا در بازار از مشتريان خاصي برخوردار است.
سرپرست مديريت باغباني سازمان جهاد کشاورزي آذربايجان‌غربي با بيان اينکه توت يکي از اين ميوه هايي است که از زمان هاي گذشته با سنت هاي ديرينه مردم استان عجين شده، بيان کرد: بخشي از اين ميوه به صورت تازه خوري مصرف مي شود و براي مصارف زمستان نيز آن را خشک کرده و مانند کشمش استفاده مي_کنند.
بوتراب اظهار کرد: از گذشته نه چندان دور اين ميوه به صورت خشک در سبد خشکبار مردم استان بوده و همراه بسياري از بيماران داراي ديابت در کنار چاي از اين ميوه استفاده کرده اند.
آذربايجان غربي با دارا بودن اقليم متنوع به استان زرخيز باغي معروف است و با داشتن باغات ميوه متنوع از جمله توت در فصل بهار کام هم ميهنان عزيز شيرين مي_شود.
صيانت از اين باغها و  وضع قوانين سفت و سخت براي جلوگيري از غارت و فروش اين سرمايه طبيعي و زيست محيطي مي تواند در کنار سياستهاي تشويقي مسوولان شهري بر جاذبه_هاي گردشگري استان و به ويژه شهرهاي داراي باغ توت بيافزايد.
به گزارش عصر آذربايجان به نقل از ايرنا،علاوه براين ايجاد فضاي سبز شهري کم هزينه براي دولت در کنار اشتغال زايي و نداشتن تهديد زيست محيطي براي طبيعت در زمينه استفاده از آب و کود و سموم از مزاياي عمده اين باغستانهاست که نبايد از ديد کارشناسان شهري دور بماند.

منبع :