توافق موقت به جاي احياي برجام؛ ماجرا چيست
توافق موقت به جاي احياي برجام؛ ماجرا چيست
1400/09/07
گروه سياسي: در ايران برخي طرح بحث توافق موقت را "تله" دانسته‌اند و برخي ديگر آن را "فرصت" تازه‌اي براي دولت جديد ارزيابي کرده‌اند.
گروه سياسي: در ايران برخي طرح بحث توافق موقت را "تله" دانسته‌اند و برخي ديگر آن را "فرصت" تازه‌اي براي دولت جديد ارزيابي کرده‌اند.
در حاليکه اين هفته مذاکرات احياي برجام در وين برگزار مي‌شود، رسانه‌هاي غربي از وجود يک ايده تازه در مذاکرات خبر مي‌دهند.
گفته مي‌شود آمريکا اين ايده تازه را با مقامات اسرائيلي در ميان گذاشته است. روزنامه نيويورک تايمز گزارش داده است "عليرغم موضع‌گيري‌هاي علني آمريکا، کاخ سفيد در روزهاي اخير تلاش کرده امکان برقراري توافقي موقت با ايران را بررسي کند که براساس آن ايران در مقابل لغو برخي تحريم‌ها، توليد اورانيوم غني شده و تبديل آن به سوخت را متوقف کند."پيشتر پايگاه خبري آکسيوس نيز گزارش مشابهي منتشر کرده بود. مقامات آمريکايي تاکنون اين گزارش‌ها را تائيد يا رد نکرده‌اند.
ايران هم واکنش رسمي به اين موضوع نشان نداده است. اما به نظر مي‌رسد اين ايده تاز روي ميز قرار دارد. به ويژه اينکه دولت جديد ايران تمايل دارد که شش دور مذاکره پيشين در وين ناديده گرفته شود و مسير مذاکرات تغيير کند. در ايران برخي طرح بحث توافق موقت را "تله" دانسته‌اند و برخي ديگر آن را "فرصت" تازه‌اي براي دولت جديد ارزيابي کرده‌اند.
توافق موقت به چه معناست؟
علي بيگدلي کارشناس مسائل بين‌الملل با اشاره به اينکه پيشنهاد آمريکا براي توافق موقت شش‌ماه است، گفت: »براين اساس قرار است تحريم‌هايي که در زمان حسن روحاني بر قرار شد، لغو شود، يعني تحريم‌هاي فروش نفت و گاز و محصولات پتروشيمي رفع شده و بعد از آن نيز تحريم‌هاي بانکي و نقل و انتقالات مالي نيز برداشته شود، تا ايران بتواند منابع مالي حاصل از فروش نفت را به داخل کشور برگرداند، اما در اين رابطه يک مشکل وجود دارد و آن عدم تصويب و پيوستن ايران به اف اي تي اف است، در اين زمينه اگر همچنان ايران در ليست سياه اف اي تي اف قرار داشته باشد، هيچ کدام از بانک‌هاي کوچک و بزرگ دنيا با ايران کار نخواهند کرد بنابراين عملاً رفع تحريم‌ها ابتر خواهد ماند.«
او افزود: »از سوي ديگر در اين توافقنامه موقت ايران نيز متعهد مي‌شود غني‌سازي با درصد بالاي خود را متوقف کند و همچنين توسعه سانتريفيوژ‌هاي سايت کرج را رها کرده و به بازرسان آژانس اجازه بازرسي از اماکن هسته‌اي کشور را بدهد.«
اين استاد دانشگاه اضافه کرد: "اما يک شرط مهم در اين رابطه وجود دارد، آمريکا به دنبال اين است بعد از اتمام اين توافق موقت، مذاکرات قطعي و دنباله‌داري در ساير مسائل از جمله موشکي، نفوذ منطقه‌اي ايران و همچنين حمايت ايران از گروه‌هاي مقاومت در منطقه انجام دهد، اينکه ايران اين شرط را قبول خواهد کرد، يا نه، خود جاي بحث دارد، اما بايد به اين نکته اشاره کرد که در حال حاضر تنها راه باقيمانده براي برون رفت کشور از وضعيت فعلي و سروسامان دادن به وضعيت اقتصادي مذاکرات است."
بيگدلي با اشاره به اينکه برگزاري کنفرانس منامه که با حضور وزير دفاع آمريکا انجام شد، موضع آمريکا و کشورهاي عرب منطقه را به هم نزديکتر کرد، افزود: »آمريکا درصدد اين است که يک ائتلاف بين‌المللي و منطقه‌اي براي تحت فشار قرار دادن ايران تشکيل دهند، برقراري روابط اسرائيل و کشورهاي عربي نيز در همين راستا است، از سوي ديگر به قدرت رسيدن طالبان در در شرق ايران و همچنين پيروزي‌هاي مقتدي صدر که مخالف حضور ايران در عراق است نيز از ديگر قطعات اين پازل است، ائتلاف آذربايجان، اسراييل، ترکيه و پاکستان در شمال غرب نيز قطعه ديگر اين نقشه است.«
توافق موقت پوست خربزه است
اما مهدي ذاکريان تحليلگر مسائل بين‌المللي با ذکر اين نکته که »توافق موقت پوست خربزه زير پاي ايران است« اظهار کرد: »در مناسبات بين الملل توافق موقت هيچ معنا و مفهومي ندارد، در واقع طرح اين موضوع نشان از تلاش ايالات متحده براي محروم کردن ايران از مذاکراتي منطقي و در نتيجه حق مسلم هسته‌اي است. اساسا بايد گفت، در گذشته قول و قراري رسمي بين ايران و 1+5 گذاشته شده است و در شرايطي که جمهوري اسلامي همه تعهدات را بدون، چون و چرا انجام داد، طرف مقابل نه تنها خلف وعده کرد بلکه با خارج شدن از برجام از عمل به وعده‌هاي تعيين شده شانه خالي کرد.«
او تاکيد کرد: »در شرايط فعلي نکته مهم براي شروع مذاکرات چيزي جز اين نمي‌تواند باشد که آمريکايي‌ها بايد جبران منافات کرده و قول و قرار‌هاي رسمي را به رسميت بشناسند.
البته ايران که در مقطعي براي تحريک آمريکا در انجام تعهد چند قدم عقب نشيني کرده بود هم بايد به مفاد اصلي برجام برگردد؛ بنابراين هر نوع پيشنهاد جديد با عناويني، چون توافق موقت يا متمم يا ... به مثابه پوست خربزه‌اي مي‌ماند که مي‌خواهند زير پاي مذاکره کنندگان ايراني قرار بدهند.«
غرب ديگر نمي‌تواند جمهوري اسلامي را فريب بدهد
موضوع ديگر اين است که در آستانه مذاکرات وين شرايط طرفين ماجرا چگونه است؟ ايران بايد در اين مذاکرات چگونه رفتار کند؟ احمد سبحاني سفير پيشين ايران در ونزوئلا در اين باره اظهار داشت: »جمهوري اسلامي ايران به توافق مهمي با کشورهاي غربي رسيد و اتفاقا به تعهدات نيز عمل کرد. اما طرفين غربي از همان ابتدا به قول و قرار‌ها پشت کردند و حتي تحريم‌هايي جديد عليه ايران وضع شد.
بدتر از همه اين بود که دونالد ترامپ رييس جمهوري وقت آمريکا رسما برگه خروج کشورش را امضاء کرد. کشورهاي اروپايي‌ها در ظاهر برجام را به رسميت شناخته، اما به هيچ کدام از تعهدات پايبند نماندند. البته يا »نخواستند« يا اينکه در قبال آمريکا استقلال لازم را نداشتند و به همين دليل نتوانستند.«
اين کارشناس بين‌الملل در ادامه گفت: »حالا که ايالات متحده ادعاي بازگشت به توافق هسته‌اي را دارد، ايران بايد با هوشياري کامل مذاکرات آتي را مديريت کند تا مثل دفعه قبل يک طرفه عمل نکنيم و بدون اينکه از طرفين ضمانت‌هاي لازم را بگيريم، بار ديگر به انجام کار‌هايي متعهد نشويم. همچنين لازم است، طرفين مقابل با برداشتن همه تحريم‌ها حسن نيت خودشان را نشان بدهند. در واقع اينطور نيست که ما مذاکره را براي مذاکره مي‌خواهيم.«
او گفت: »شرايط امروز دنيا با گذشته فرق کرده است. يعني واقعيت چيزي جز اين نيست که همه کشورهاي جهان سوار بر يک کشتي هستند. اگر حادثه‌اي در گوشه‌اي از دنيا رخ بدهد، نقاط ديگر دنيا هم تحت تاثير قرار خواهند گرفت؛ بنابراين همه بايد دنبال تعامل باشند. اما اين قابل قبول نيست که ايران زير بار زود برود.
مخصوصا اينکه غرب با سرعت زيادي قدرت را به شرق واگذار مي‌کند؛ و غرب امروز به نسبت دو دهه گذشته از قدرت جهاني کمتري برخوردار است. پس مي‌توان گفت، آنها از دشمني با جمهوري اسلامي نه تنها نفع نمي‌برند بلکه خسارت‌هايي هم متحمل خواهند شد. به عنوان مثال فرانسه با گوش دادن به فرمان آمريکا و تحريم فروش خودرو به ايران بازار خودروي ايران را به رقباي خود واگذار نمود. همچنين تهديد‌ها ايران را در بخش‌هايي به خودکفايي رساند. اين توضيح‌ها مويد اين است که غربي‌ها بايد بدانند، مذاکره با زور به جايي نمي‌رسد و بايد منافع و شرايط دو طرف لحاظ شود.«
به گزارش عصر آذربايجان به نقل از فرارو،احمد سبحاني در پايان گفت: "در پايان لازم به تاکيد مي‌دانم، غرب در حالي آماده از سرگيري مذاکرات مي‌شود که مي‌داند ديگر نمي‌تواند جمهوري اسلامي را فريب بدهند."
منبع :