اصلاح‌طلبان و 20 سال اشتباه محاسباتي در مذاکرات
اصلاح‌طلبان و 20 سال اشتباه محاسباتي در مذاکرات
1400/08/23
گروه سياسي: اصلاح‌طلبان نوشته‌اند: »...هرگونه درنگ در بازگشت به برجام، جز خسارت براي کشور و ملّت به بار نخواهد آورد«. ولي هنوز نگفته‌اند چرا 8سال از وزير خارجه‌اي حمايت کردند که امروز با زبان خود مي‌گويد »نمي‌دانستم در برجام کلمه تعليق وجود دارد«؟ دوشنبه 17 آبان اصلاح‌طلبان بيانيه‌اي را منتشر کرده و در آن کوشيدند که با تکرار مواضع 8ساله خودشان درمورد وضعيت پرونده هسته‌اي ايران و مذاکرات، با ادبياتي به ظاهر خيرخواهانه و مشفقانه براي کشور، از آينده مذاکرات ابراز نگراني کنند.
محسن صميمي
گروه سياسي: اصلاح‌طلبان نوشته‌اند: »...هرگونه درنگ در بازگشت به برجام، جز خسارت براي کشور و ملّت به بار نخواهد آورد«. ولي هنوز نگفته‌اند چرا 8سال از وزير خارجه‌اي حمايت کردند که امروز با زبان خود مي‌گويد »نمي‌دانستم در برجام کلمه تعليق وجود دارد«؟ دوشنبه 17 آبان اصلاح‌طلبان بيانيه‌اي را منتشر کرده و در آن کوشيدند که با تکرار مواضع 8ساله خودشان درمورد وضعيت پرونده هسته‌اي ايران و مذاکرات، با ادبياتي به ظاهر خيرخواهانه و مشفقانه براي کشور، از آينده مذاکرات ابراز نگراني کنند.
بازگشت به قبل از 15سال قبل
براي بررسي ميزان وجاهت منطقي اين بيانيه ابتدا به اولين بند آن اشاره مي‌کنيم. در اين بخش از بيانيه آمده است: »بيش از پانزده سال از سياستي که باعث شد پرونده ايران با شعارهاي به ظاهر انقلابي به شوراي امنيت سازمان ملل متحّد کشانده شود مي گذرد؛ سياستي که تحريم‌هاي گسترده اقتصادي عليه ايران را به دنبال داشت و نتيجه ي آن مشکلات روزافزون اقتصادي کشور، و از دست رفتن فرصت هاي بزرگ توسعه ملّي و پيشرفت ايران يکي پس از ديگري بود«.
منظور اصلاح‌طلبان از طرح اين سخن، ارجاع افکار عمومي به مذاکراتي است که از سال 86 و به رياست سعيد جليلي آغاز شد و تا استقرار دولت روحاني و سپردن اين مسئوليت به محمدجواد ظريف ادامه داشت. بي آنکه به اين بپردازيم که دوران جليلي چه اتفاقاتي افتاد، مروري بر مذاکراتي داريم که در دوران سيدمحمد خاتمي و به رياست حسن روحاني شروع شد.
يک نشست خبري، اولين سکانس سريالي صدها قسمتي
از 23 مرداد 1381 (14 آگوست 2002)که عضو ارشد سازمان منافقين در يک نشست خبري در هتل ويلارد واشنگتن از سايت‌هاي مخفي هسته‌اي نطنز و اراک با اعلام برخي جزئيات فني و کاربردي آنها با اطلاعاتي که از موساد و سيا گرفته بود رونمايي کرد، تا سال 2004 که حسن روحاني دبير وقت شوراي عالي امنيت ملي ايران در شوراي عالي انقلاب فرهنگي سخنراني کرد تقريبا دوسال مي گذشت. »کريستين امانپور« خبرنگار ايراني‌الاصل شبکه CNN بلافاصله در مصاحبه با »محمد البرادعي«، دبيرکل وقت آژانس، به فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران پرداخت. البرادعي در اين مصاحبه به اظهارات منافقين اشاره کرد و از ايران خواست به پروتکل الحاقي بپيوندد و ضرورت بازرسي از فعاليت‌هاي هسته‌اي تهران را گوشزد کرد. به نظر مي‌رسيد پروژه برنامه‌‌ريزي شده اي که از يک پيوست خوب سياسي ـ رسانه‌اي نيز برخوردار است پيش روي ايران ايجاد شده است.
روحاني در جلسه شوراي عالي انقلاب فرهنگي گفته بود: »استراتژيست هاي ايراني يقين دارند آمريکا به هيچ کشور مستقل اجازه نخواهد داد توانمندي غني‌سازي اورانيوم داشته باشد چرا که اين توانمندي امکان ساخت سلاح‌هاي هسته‌اي را نيز به اين کشور مي دهد. کشوري که هيچگونه توانمندي غني‌سازي ندارد طبيعي است که هيچگاه تحت فشار قرار نگيرد. اما به کشورهايي که در آستانه دستيابي به اين توانمندي هستند فشار زيادي وارد مي شود تا فعاليت هاي خود را متوقف ساخته و به سوي توانمند حرکت نکنند. اينجاست که فشارها مضاعف مي شود«.
اين تلقي روحاني اما پر بيراه نبود چون بلافاصله بعد از اينکه برنامه هسته‌اي ايران توسط مزدوران منافق که از سوي سرويس‌هاي اطلاعاتي آمريکا و اسرائيل اجير شده بودند افشا شد، جورج بوش رئيس جمهور آمريکا در سال 2001 ايران را »رژيم متخاصم« و»بخشي از محور شرارت« توصيف کرد و اين جملات در سپهر سياسي بدان معنا بود که ايران در آينده مورد حمله قرار مي‌گيرد. چنين گزاره اي اما باحضور نظامي آمريکا در افغانستان از سال 2001 به ظاهر قوت مي‌گرفت.
اکتبر سال 2003 روحاني به عنوان اولين هماهنگ‌کننده سياست هسته‌اي ايران معرفي شد. روحاني در ابتداي کار سياست همکاري همه‌جانبه با آژانس را آغاز کرد و اين تصميم در روز 16 اکتبر 2003 به اطلاع آژانس رسيد. 21 اکتبر روحاني با وزيران خارجه سه کشور انگليس فرانسه و آلمان به توافقي اوليه دست يافت که در آن اعلام شده بود ايران تصميم گرفته غني سازي را به طور داوطلبانه تعليق کرده و پروتکل الحاقي را بپذيرد.
صدور يک قطعنامه و تهديد ارسال پرونده ايران به شوراي امنيت
همان سال يعني سال 2003 شوراي حکام اقدامي انجام داده بود که واکنش هاي بسياري را در داخل ايران برانگيخت. 19 ژوئن 2003 شوراي حکام آژانس بين المللي انرژي اتمي در بيانيه اي از ايران خواست کوتاهي هاي خود در گزارش دهي درباره فعاليت هاي هسته اي را جبران کرده و پروتکل الحاقي را بدون قيد و شرط بپذيرد.
دومين اقدام شوراي حکام قطعنامه بود که تابستان 2003 صادر شد و در آن رسما از ايران خواسته شد پروتکل الحاقي را امضا و تصويب و به طور کامل اجرا کند و هم چنين مسئله‌اي سختگيرانه تر يعني تعليق تمام فعاليت‌هاي غني‌سازي اورانيوم را بپذيرد. قطعنامه ماه سپتامبر به ايران کمتر از دو ماه فرصت داد تا شوراي حکام را متقاعد سازد که در حال اجراي تمهيدات اصلاحي است. اين قطعنامه همچنين تهديد کرد که اگر اين کار صورت نگيرد پرونده ايران به شوراي امنيت گزارش خواهد شد.
اين تهديد شوراي حکام که با اعمال نفوذ آمريکايي ها صورت گرفته بود در داخل کشور به يک اشتباه محاسباتي منجر شد و چون آمريکا تنها چند ماه قبل به عراق حمله کرده بود، در نتيجه بسياري در داخل و خارج از ايران تصور کردند آمريکا براي مجبور کردن ايران جهت دست کشيدن از برنامه هسته‌اي خود، در حال تهديد ايران به جنگ است. اشتباهي که اصلاح طلبان و حاميان روحاني هم اکنون نيز بدان دچار هستند آن زمان نيز رخ داد و آن اينکه عده اي در داخل کشور سايه جنگ را بر سر کشور ديدند و با فضاسازي رسانه‌اي اين را القا کردند که اساساً مقاومت هسته اي ممکن است به تهديد بزرگي عليه کشور دچار شود.
داستان پرونده هسته‌اي ايران موضوعي بسيار پيچيده است و اينکه اصلاح طلبان تغيير رويکردهاي ايران در سايه تغيير تيم‌هاي مذاکره کننده هسته اي را عاملي براي حصول يا عدم حصول توافقي به نفع ملت ايران بنامند، از نبود يک فهم راهبردي در اين جريان سياسي حکايت دارد، بدان معنا که اساسا پرونده هسته‌اي نه يک سوءتفاهم و اختلاف بين‌المللي بلکه يک تله بزرگ است که طراحي شده تا ترمز اوج‌گيري ايران در سپهر سياسي، اقتصادي، علمي و امنيتي در عرصه بين‌المللي کشيده يا آن را کٌند کند.
اصلاح‌طلبان در بيانيه اخير خودشان نوشته‌اند: «...هرگونه درنگ در بازگشت به برجام، جز خسارت براي کشور و ملّت به بار نخواهد آورد». ولي هنوز نگفته‌اند چرا 8 سال از وزير خارجه‌اي حمايت کردند که امروز با زبان خود مي‌گويد «نمي‌دانستم در برجام کلمه تعليق وجود دارد»؛ و خواهان اين هستند که دولت سيزدهم براي حل مشکلات معيشتي مردم، به چنين برجامي بازگردد.
به گزارش عصر آذربايجان به نقل از فارس،دولت رئيسي از آغازين روزهاي خود تاکيد کرده که از مذاکرات فرار نمي‌کند ولي بايد حقوق مردم ايران که در برجام آمده، مورد پذيرش قرار گرفته و به مرحله عمل برسد. با اين حال اخيرا علي باقري معاون سياسي وزير امور خارجه اعلام کرد 8 آذرماه دور جديد مذاکرات وين آغاز مي شود.
اصلاح رويکردها و انگاره‌هاي ذهني اشتباه دولت گذشته و احساس مسئوليت ملي و انقلابي در قبال متن مورد توافق، مي‌تواند به توافقي منتج شود که مورد وثوق و به نفع همه باشد و اگر نيز توافقي انجام نشود، ميدان‌هاي ديگري براي عبور از وضعيت فعلي پيش روي ملت ايران است.
منبع :