تشکل‌هاي دانشجويي، حلقه مفقود ارتباط دانشگاه با جامعه

گروه فرهنگي: امروزه دانشگاه‌ها به عنوان ستون و موتور محرک جامعه نقش بسزايي در پيشرفت و توسعه کشورها دارند و دولت‌هاي موفق همواره در تلاشند تا با برنامه‌ريزي تخصصي براي ارتقاي سطح دانشگاه‌ها حتي با پرداخت هزينه‌هاي سنگين از نتايج آن بهره‌مند شوند.

شاهين سپهراد

گروه فرهنگي: امروزه دانشگاه‌ها به عنوان ستون و موتور محرک جامعه نقش بسزايي در پيشرفت و توسعه کشورها دارند و دولت‌هاي موفق همواره در تلاشند تا با برنامه‌ريزي تخصصي براي ارتقاي سطح دانشگاه‌ها حتي با پرداخت هزينه‌هاي سنگين از نتايج آن بهره‌مند شوند.
 افزايش قدرت توليد، رشد اقتصادي و توسعه فن‌آوري از نخستين آثاري است که از تربيت يک دانشجو براي جامعه به ارمغان مي‌آيد؛ به عبارتي ساده‌تر دانشگاه در جهان امروزي به عنوان خط مقدم استقلال و عدم وابستگي کشورها نقش اساسي دارد و يکي از حساس‌ترين مراکز در اين راستا محسوب مي‌شود.
پس از انقلاب اسلامي سال 1357 تلاش شد که دانشگاه‌هاي ايران در قالب يک انقلاب فرهنگي دچار تغيير و تحولاتي شوند تا ضمن آماده سازي روند تکامل علمي، اصالت فکري اسلامي جايگزيني بر نظام غربي حاکم بر دانشگاه‌ها باشد که البته پس از 43 سال هنوز اين مهم بطور کامل عملي نشده است.
به عنوان فردي که معتقدم هيچگاه نبايد به موضوعات، نگاه سياه و سفيد داشت اما باورم بر اين است دانشگاه‌ها و مراکز علمي در عصر کنوني همواره خط مقدم حکومت‌ها در تقابل با يکديگر محسوب مي‌شوند.
با لحاظ اينکه امروز علم جاري در دانشگاه‌ها عملا علم ترجمه شده از غرب است بايد اين را نيز بپذيريم که بسياري از علوم بويژه مباحث اجتماعي و انساني يک فرصت براي غربي‌ها جهت ارائه اراده‌هاي سياسي است و همين امر مراکز علمي کشور را در معرض نفوذ قرار مي‌دهد؛ اما راه چاره در چيست؟
فارغ التحصيلان دانشگاهي آينده کشورها را رقم مي‌زنند چرا که از بين همين افراد است که مديران کشور انتخاب و امور اجرايي را به دست مي‌گيرند و همين موضوع کافيست تا مراکز علمي را در خط مقدم تقابل حکومت‌ها و ايدولوژي‌ها با يکديگر قرار دهد؛ در عصري که جامعه دانشگاهي بيشتر از ساير اقشار در معرض آزمون و خطا و نيز انحراف از ارزش‌ها قرار دارند، شناخت آفت‌ها و انحراف‌هاي اين مسير از الزامات ضروري است.
فضاي دانشگاهي بايد به گونه‌اي باشد که در کنار آموزش علوم و فنون براي نسل جديد، زمينه را براي پرورش سلامت نفس، اعتماد به آينده  تقويت بنيه ديني، سياسي، حس وطن پرستي و عدالت خواهي براي رفع فساد را فراهم کند  نگارنده معتقد است که در شرايط کنوني بهترين و سريعترين راهکار براي آماده کردن نسل جديد در فضاي دانشگاهي تقويت تشکل‌هاي دانشجويي است.شکل‌گيري تشکل‌هاي دانشجويي يک اتفاق بسيار مهمي محسوب مي‌شود چرا که به دانشجويان کمک مي‌کند در کنار علم آموزي در قامت يک مطالبه گر براي پيگيري مشکلات دانشگاهي و جامعه وارد ميدان شوند و آنان را براي روزهايي که آينده کشور را رقم خواهند زد، صاحب تجربه کند به عبارتي ساده‌تر تشکل‌هاي دانشجويي مي‌تواند حلقه مفقودي اتصال جامعه و دانشگاه باشد و دانشجو را به پيشرو در اصلاح، تحول و توسعه کشور تبديل کند.
عملا اين تشکل‌هاي دانشجويي است که بايد گفتمان سازي در جامعه را برعهده گيرد و پايگاهي براي افزايش آگاهي‌هاي سياسي، ديني، فرهنگي و اجتماعي دانشجويان باشد.
تفاوت اصلي عدالت‌خواهي آرمان‌طلبي جريان دانشجويي دهه‌ هشتاد و هفتاد با دهه‌ نود به خصوص از سال 1395 به بعد، يک مساله‌ محوري است. نيم نگاهي به فعاليت‌ تشکل‌هاي دانشجويي دانشگاه‌هاي مادر اروميه در يک دهه گذشته نشان مي‌دهد شاهد يک سير نزولي در فعاليت اين تشکل‌ها هستيم.
تشکل‌هاي دانشگاه‌هاي مطرح اروميه نه تنها ديگر مرجعي براي سمت و سو بخشيدن به تحولات جامعه نيستند، بلکه ديگر حالي برايشان نمانده که روتين ترين برنامه‌هاي خود از جمله برگزاري سخنراني، کرسي‌هاي آزاد انديشي، ميزگرد و انتشار نشريه را اجرايي کنند.
با قبول اينکه شيوع ويروس کرونا عملا تشکل‌هاي دانشجويي را در وضعيتي قرار داد که هنوز از کما خارج نشده‌اند، اما نيم نگاهي به عملکرد تشکل‌هاي دانشجويي در اوايل دهه 90 نشان مي‌دهد که آنان زبانزد دانشگاه‌هاي کشور بودند و به گونه‌اي از برنامه‌هايشان استقبال مي‌شد که در سالن 800 نفري بيش از يک هزار و 300 دانشجو براي حضور در يک مناظره يا سخنراني سياسي حضور مي‌يافت؛ اکنون بايد اين سوال را پرسيد که چه چيز باعث شده مراسم روز دانشجو به برگزاري برنامه‌هاي خندوانه گونه تنزل يابد، آن هم با سالن‌هاي نيمه پُر!
روشن کردن ديدگاه دانشجويان با بهره مندي از ظرفيت تشکل‌هاي دانشجويي، آشنا کردن آنان با مسايل روز و تقويت قدرت مطالبه‌گري و تجزيه و تحليل اتفاقات از چنان تاثيري در آينده اين کشور دارد که اگر نمايندگان مجلس و مسوولان به معناي واقعي کلمه به آن واقف بودند، هرگز اين عرصه را خالي نمي‌گذاشتند؛ تجربه نشان داده که اگر دانشجو در دنياي امروزي به مسايل پيرامون روز خود آگاه نباشد و در فضاي دانشگاهي محيا شده، مطالبه نکند؛ تحت تاثير امپراطوري رسانه‌هاي بيگانگان خود را به يکباره در کف خيابان خواهد يافت.
اينکه ما تنزل تشکل‌هاي دانشجويي را يک اتفاق تلقي کنيم يا مقصر را محدوديت‌هاي حاصل از ويروس کرونا جلوه دهيم، توجيهي بيش نيست؛ هر چند علاقه‌اي به تئوري‌هاي توطئه ندارم اما بايد به جرات اذعان کرد که دشمنان بيشتر از ما به نقش دانشجو در آينده کشور و نقش تشکل‌هاي دانشجويي در آگاهي بخشي به دانشجو، واقف هستند.
نگارنده معتقد است که سياست زدگي تشکل‌هاي دانشجويي و افتادن در دام احزاب و جريان‌هاي سياسي، سطحي شدن و روبنايي فکر کردن، کمرنگ شدن ارزش‌هاي ديني، بيگانه پذيري، مدرک گرايي و تعصب کورکورانه همان سياه چال‌هايي هستند که تشکل‌ها را آرام آرام در خود بلعيده‌اند و با افراط و تفريط فضايي رقم زدند که محيط دانشگاه بيشتر از يک محيط علمي به يک فشن شو بدل گشته تا يک فرد بي تفاوت از يک دانشجوي مطالبه‌گر بسازد.
حتي در توليد رضايت مندي در دانشگاه نيز مي‌توان از تشکل‌هاي دانشجويي در تزريق نشاط، آگاهي، اميد و همبستگي به نسل جوان دانشجو بهره برد؛ به طور مثال در مورد مساله حجاب در دانشگاه‌ها نيز به جاي آگاهي بخشي به دانشجو و استفاده از ظرفيت تشکل‌هاي دانشجويي، گزينه برخوردهاي انضباطي را برگزيده‌ايم و به جاي »توليد رضايت« در فضاي دانشگاهي سياست »کنترل نارضايتي« را اعمال کرديم تا ناگريز رفته رفته بر تعداد »ناراضي‌ها« افزوده شود.
بسياري‌ها معتقدند که تشکل‌هاي دانشجويي علاوه بر مطالبه‌گري بايد براي رفع مشکلات موجود راهکار لازم را نيز ارايه دهند؛ بله اينکه فقط به يک‌سري مسايل به صورت کلي ورود شود به هيچ عنوان درست نيست؛ اما بايد توجه کرد شان دانشجو پرسشگري است، در حاليکه بسياري از انديشکده‌ها در ارائه راهکار توفيقي نيافته‌اند نبايد به تشکل‌هاي دانشجويي فشار آورد که شرط مطالبه‌گري آنان ارائه راهکار باشد؛ اگر پرسش‌هاي دانشجويان محل دقيق نزاع را مشخص کند به رسالت خودش عمل کرده است.
نبايد انتظار اين را داشت که جنبش‌هاي دانشجويي آنگونه ما مي‌خواهيم عمل کنند، متاسفانه عده‌اي از اين طريق براي خود يک حاشيه امن ساخته‌اند که در نهايت منجر به سياست زدگي تشکل‌هاي دانشجويي و تبديل آنان به پادوهاي سياسي مي‌شود.
در شرايط کنوني بايد تمامي تلاش را براي تقويت تشکل‌هاي دانشجويي به کار گرفت چرا که نقش بسزايي در آگاه سازي قشر جوان دانشجو و خنثي کردن فضا سازي‌ رسانه‌هاي معاند بر عهده دارند؛ مهم‌ترين شاخصه‌اي که مي‌تواند جنبش دانشجويي را از اين نااميدي بيرون بکشد و به‌سمت تحول‌خواهي ببرد تاکيد ويژه روي بخش‌ها و عناصر ساختار است.
به گزارش عصرآذربايجان به نقل از ايرنا،البته اينکه انتظار داشت که تشکل‌هاي دانشجويي به هيچ يک از عناصر ساختار نبايد نگاه نا اميدي داشته باشند نيز غلط است، چرا که ايجاد نااميدي به برخي از عناصر ناکارآمد نيز اصل است و اگر به بخش يا دستگاهي ناکارآمد نا اميدي ايجاد نشود قطع يقين تحولي نيز در آن رخ نخواهد داد. اما بايد مراقب بود که در اين مسير با دشمنان و بدخواهان ملت ايران به يک مخرج مشترک نرسيد.

منبع :