چمدان‌هايي که خاطرات يک نسل را به تهران مي‌برند

گروه فرهنگي: پرتره‌هاي مشهورترين چهره‌هاي تبريز و حتي ايران از اهالي فرهنگ و هنر گرفته تا پزشکان به دست استادکار عکاسي ثبت شده‌اند و هنوز هم بسياري از تصاوير تاريخي و مستند با استناد به آرشيو استاد جديدالاسلام، منتشر مي‌شوند، اما عکاسخانه‌ي جديدالاسلام که خاطرات چندين نسل را با لنز دوربين‌هايش ثبت کرده است، در حال تبديل شدن به خاطره است.

گروه فرهنگي: پرتره‌هاي مشهورترين چهره‌هاي تبريز و حتي ايران از اهالي فرهنگ و هنر گرفته تا پزشکان به دست استادکار عکاسي ثبت شده‌اند و هنوز هم بسياري از تصاوير تاريخي و مستند با استناد به آرشيو استاد جديدالاسلام، منتشر مي‌شوند، اما عکاسخانه‌ي جديدالاسلام که خاطرات چندين نسل را با لنز دوربين‌هايش ثبت کرده است، در حال تبديل شدن به خاطره است.
 به نظر مي‌رسد، وجود کلکسيوني از قديمي‌ترين دوربين‌ها، نگاتيوها و آرشيوهاي تاريخي‌ در عکاسخانه‌ي جديدالاسلام هم به ذائقه‌ي فرهنگي مسئولان خوش نيامد، چرا که اين کلکسيون هم در حال تبديل شدن به سرنوشت ديگر مجموعه‌ها است.محمد علي جديدالاسلام که از 12 سالگي شروع به عکاسي کرده و بيش از نيمي از عمرش را به ثبت تصاوير مختلف از چهره‌ها، طبيعت و به جمع آوري کلکسيوني بي‌همتا و باارزش پرداخته است، اين روزها پس از به توافق نرسيدن با شهرداري تبريز و کش و قوسي طولاني، بي‌ هيچ گلايه‌اي عازم تهران است تا کلکسيونش را به محلي جديد در برج آزادي تهران منتقل کند. او، بسياري از لوازم و کلکسيون داخل عکاسخانه را بسته‌بندي و جمع کرده، اما به دليل درخواست براي انجام مصاحبه، برخي از آن‌ها را دوباره مي چيند.تاريخ و نظم، اينجا حرف اول را مي‌زند، از درب چوبي که پاي در داخل عکاسخانه مي‌گذاري، عکس‌هايي از برخي مشاهير و دوربين‌هاي قديمي به چشم مي‌خورد و البته چمدان‌هايي که خبر از رفتن مي‌دهند  چمدان‌هايي که قرار است، خاطره‌ي چندين نسل از تبريز را با خودشان به پايتخت ببرند.
تصاوير هنرمندان و عکس‌هاي مختلف، هر کدام جداگانه داخل دفترهايي چسبانده شده و بيوگرافي هر هنرمند در صفحه مقابل عکس با خودکار نوشته شده است، دقت و ظرافتي که در کم‌تر حرفه‌اي مي‌توان ديد، اما اين‌ها هيچکدام دليل نمي‌شوند که هنرمندان را از تبريز فراري ندهند و پس از سال‌ها اختلاف بين شهرداري تبريز و کلکسيونرهاي اين شهر، دوباره بخشي از تاريخ تبريز از اين شهر خارج مي‌شود.محمد علي جديدالاسلام، آرشيودار، کلکسيونر و عکاس تبريزي، تصميم قطعي‌اش را گرفته و عازم برج آزادي است، او در آخرين مصاحبه‌اش به ايسنا، مي‌گويد: چندين سال براي داير کردن يک موزه‌ي عکاسي در تبريز تلاش کرده‌ام، به اين خاطر که اينجا خاستگاه عکاسي آذربايجان است و دوست داشتم مردم، تاريخ عکاسي را به صورت زنده و ملموس ببينند.
آنچه هويت ما را تعيين مي‌کند، اين دوربين‌ها که فقط چرم و شيشه هستند، نيست، بلکه محصول دوربين‌ها هويت ما را نشان مي‌دهند. او با بيان اينکه عکس‌ها تاريخ تصويري را ثبت مي‌کنند، ادامه مي‌دهد: در کنار عکاسي در طول اين سال‌ها براي گردآوري مجموعه هم تلاش کرده‌ام تا مردم ببينند شهرمان چه حوادثي را پشت سر گذاشته است، آرشيوي از تصاوير مربوط به دوران‌هايي را هم که خودم در آن زمان نبوده‌ام، خريداري و گردآوري کرده‌ام. آرشيو تصاوير تاريخ مشروطه و مشروطه‌خواهان را هم دارم، شما دير آمديد، قبل از جمع آوري، ديوارهاي عکاسخانه پر از عکس‌هاي ستارخان و باقرخان بود. معمولا وقتي بخواهند تحقيقي در مورد مشروطه انجام دهند، از عکس‌هاي من استفاده مي‌کنند.او از علاقه‌اش به تبريز و ايران، مي‌گويد: همين علاقه باعث شد تا به عنوان يک شهروند کاري براي شهرم بکنم، من کارمند شهرداري و بدهکار کسي نبودم، بلکه بدهکار شهرم بودم.
بعد از 4.5 سال اشياي موزه را با ماشين شهرداري و داخل قوطي‌هاي ميوه به عکاسخانه برگرداندم و کسي هم ولو با يک کاغذ نوشته، تشکر خشک و خالي هم از من نکرد. لوازم طبقه‌ي پايين موزه‌ي مشاغل تبريز متعلق به من بود، اما حتي اسمي از خودم نياورده بودم، چرا که خودم مهم نبودم. زماني که آقاي نوين شهردار تبريز بود، موزه‌ي‌ واقع در ساختمان مرکزي شهرداري تبريز را تشکيل داديم، سپس عکس‌هايي از تبريز و فعاليت‌هاي شهرداري قديم تبريز را در نمايشگاهي به نمايش  گذاشتم که برخي گفتند، وقتي برادرم در شهرداري بود، اين عکس‌ها را به او داده‌اند، در حاليکه من نگاتيو اين مجموعه را دارم و مستند حرف مي‌زنم.
عکسم را از خانه‌ موزه‌ي شهريار پايين آوردند
جديدالاسلام مي‌گويد: عکس‌ها نه متعلق به آرشيو شهرداري که از آرشيو من هستند  و سند هم دارم، آقاي نوين گفتند مي‌خواهي با اين عکس‌ها چکار کني و من هم گفتم جايي را براي برپايي موزه‌ي عکس بدهيد. تصاوير خانه موزه‌ي استاد شهريار از آرشيو جديدالاسلام هستند، اما معاون گردشگري که عوض شد، عکس من را از خانه موزه پايين آورده اند، در حاليکه تمامي عکس‌هاي روي ديوار را مجاني به موزه اهدا کرده‌ام.او خاطرنشان مي‌کند: برادرم شهر را وجب به وجب گشت، لوازم قديمي را از انبارهاي آتش‌نشاني پيدا کرد تا موزه‌ي شهر را داير کند، شهردار وقت در آن زمان آمد و همين جايي که شما نشستيد، نشست و گفت که دوربين‌هايم را قيمت گذاري کنم، من گفتم هر طور که به صلاح است و او گفت هديه‌اي فرهنگي براي من در نظر گرفته‌اند تا دوربين‌ها را بخرند و موزه را برپا کنند و 125 دوربين عکاسي من را به مبلغ 15 ميليون تومان خريدند که الان بيش از يک ميليارد مي‌ارزد.اکنون بعد از سال‌ها دو دستگاه از دوربين‌ها را به خانه‌ي نيکدل برده‌اند که يکي بدون لنز است.
او مي‌گويد: مابقي دوربين‌ها را هم موقع تحويل اتاق‌هاي ساختمان عمارت شهرداري به اعضاي شواي شهر در انبار تلنبار کردند. متاسفانه مسئول آنجا به دليل محبت زيادي که به من دارد، اسم من را از زير تمامي عکس‌هاي اهدايي درآورده است، در حاليکه اين کار هيچ فرقي براي من ندارد، چرا که يک مسئول موزه بايد فردي مطلع باشد و ارزش اشياي داخل موزه را بداند، در غير اينصورت اين فرد با يک فرد بي‌اطلاع تفاوتي نخواهد داشت.مجموعه‌دار و عکاس تبريزي، بيان مي‌کند: وقتي که من نه در خانه‌ام و نه در بيرون از خانه آسايش و آرامش ندارم، رفتن را ترجيح مي‌دهم، اما با اين وجود همه را به خدا مي‌سپارم و حلال مي‌کنم و دنبال مقصر کردن کسي نيستم  چرا که معتقدم من ضرري نديده‌ام و هدفم کمک به اعتلاي فرهنگ و تاريخ شهر و کشورم است  حال چه در تبريز، چه در تهران يا در يک روستاي کوچک. عازم برج آزادي تهران هستم، وسايلم را بيمه کرده‌اند تا ضرري متوجه اشيا نشود و چمدان‌ها را فرستاده‌اند تا دوربين‌ها را داخلش بگذارم، اما اينجا، دوربين‌ها را با قوطي موز به عکاسخانه آوردم و يکي از پايه‌هاي عکاسي قديمي و چندين لوازم ديگر شکست.او مي‌گويد: خواستم که خانه‌ي نيکدل را براي برپايي موزه به من بدهند و موزه‌اي در سطح بين‌المللي برپا کنم، که پول تعميرش را از من خواستند و نشد. از بندر انزلي هم براي برپايي موزه پيشنهاد داشتم. آلبوم‌هايي دارم که حاضرند به قيمت 10 هزار دلار از من، خريداري کنند، اما من حاضر به فروش و خروج آن‌ها از داخل کشور نيستم، اين آثار متعلق به مردم و خاک کشور ايران است و من هر دو را دوست دارم.
او، تعدادي از نگاتيوهاي شيشه‌اي تاريخي را نشان داده و بيان مي‌کند: از سرتاسر ايران براي گرفتن عکس از من مي‌آيند، نگاتيوهاي شيشه‌اي شامل عکس‌هاي قديمي مشهد مقدس، دوران قاجار و بسياري از برحه‌هاي تاريخي را خريداري و گردآوري کرده‌ام. اگر ادعا مي‌کنم که موزه‌اي بين‌المللي داير مي‌کنم، ادعاي بي‌خودي نيست، چرا که من با واقعيت‌ها زندگي مي‌کنم.جديدالاسلام معتقد است، 50 درصد از عکاسي را هنر و 50 درصد بقيه را صنعت تشکيل مي‌دهد و در اين خصوص، مي‌افزايد: به تکنولوژي اعتقاد دارم و عکس‌هاي ديجيتال هم کار کرده‌ام، نيمي از عکاسي به تجهيزات و لوازم و نيمي از آن به عکاس، زاويه ديد او، کادر و ديد عکاس بستگي دارد. عکس بايد طوري باشد که نيازي به فتوشاپ و اصلاح نباشد. ويزور پشت دوربين از اهميت زيادي برخوردار بوده و احساس عکاس از طريق چشم به عکس منتقل مي‌شود، مثلا عکسي از گل ثبت مي‌کنند که با يک نگاه بوي آن را حس مي‌کنيم و يا صداي آبشار را از عکس مي‌شنويم. عکس معمولي را يک کودک هم مي‌تواند بگيرد»گاه باشد که کودکي نادان، به خطا به هدف زند تيري«. کسي که مي‌خواهد دنبال يک هنر برود، بايد مربي داشته باشد و تحت آموزش قرار بگيرد. جديدالاسلام، آرشيوي از تمامي عکس‌هاي مربوط به استاد شهريار را گردآوري کرده و حتي برخي از عکس‌هاي شخصيت‌هاي منظومه‌ »حيدر بابايه سلام شهريار« نيز در آرشيو او موجود است.
 استاد سليمي، استاد شهريار، آقاي فرنود، دکتر ارمغاني، آقاي نخجواني، آقاي باجالانلو، برادران قابچي، معمار و اصلاگر مسجد کبود، دکتر منوچهر مرتضوي، تمام خوشنويسان ايران، اغلب هنرپيشه‌هاي تبريز و ايران و اغلب مشاهيري همگي يک بار مقابل دوربين جديدالاسلام قرار گرفته‌اند و خودش مي‌گويد بيش از 80 درصد امواتي که در آرامستان وادي رحمت تبريز، آرميده‌اند، گذرشان به عکاسخانه‌ي جديدالاسلام افتاده است.به گزارش عصر آذربايجان به نقل از ايسنا،اين مصاحبه با اهداي عکس نوشته‌اي به يادگار به اتمام مي‌رسد، اميدواريم برج آزادي پايتخت، امانتدار بهتري از شهرداري تبريز باشد و قدردان مجموعه‌ي ارزشمند استاد عکاسي تبريزي باشد. محمد علي جديدالاسلام متولد فروردين ماه سال 1331 در تبريز بوده و در 68 سالگي براي آغاز فصل جديدي از زندگي هنري و مجموعه‌داري‌اش به تهران مي‌رود.

منبع :