ارگ علي شاه

گروه سيري در استان ها:ارگ تبريز (ارگ علي‌شاه) به بازمانده‌هاي ايوان جنوبي ارگ عليشاه در شهر تبريز گفته‌ميشود.

گروه سيري در استان ها:ارگ تبريز (ارگ علي‌شاه) به بازمانده‌هاي ايوان جنوبي ارگ عليشاه در شهر تبريز گفته‌ميشود.
بناي اوليه ارگ به قرن هشتم هجري باز مي‌گردد که با هدف ساخت مسجد عليشاه بصورتي ناتمام رها شد.
در سال‌هاي بعد با استفاده از ديواره‌هاي اوليه مسجد قلعه‌اي نظامي به جاي آن ساخته شد که اين بنا تا اواخر دوران قاجار با افزودن الحاقات مختلف مورد استفاده قرار گرفت.
بخش‌هاي اضافه شده به ديوارهاي اوليه در دوران پهلوي تخريب شد و بخش‌هايي نيز در دوران پس از انقلاب تخريب گرديد.
امروزه ديواره جنوبي ارگ پا بر جا مانده‌است که براي بازديد عمومي مورد استفاده قرار ني‌گيرد. در دهه‌هاي پس از انقلاب مسجد بزرگي در فضاي پيرامون ارگ بنام مصلي بزرگ تبريز بنا شده که بخشي از فضاي بصري ارگ را تحديد کرده.
از اين مسجد در مراسم مختلف دولتي و در روزهاي جمعه براي برگزاري نماز جمعه استفاده مي‌شود.
بناي اوليه ارگ در بين سال‌هاي 718 تا 739 هجري قمري با هدف ساخت آرامگاه بزرگي در صحن مسجد عليشاه تبريز در هنگام وزارت عليشاه انجام شد.
با فروريختن سقف بنا به هنگام ساخت و با فوت عليشاه ادامه ساخت بنا در آن زمان متوقف شد. با آغاز جنگ‌هاي ايران و روسيه در سال‌هاي 1804-1824  و جنگ ايران و انگليس در 1857 اين بنا و محوطه اطراف آن به سرعت به ارگي نظامي تغيير کاربري داده‌شد.
به فرمان عباس ميرزا وليعهد قاجار سربازخانه? ستاد فرماندهي جنگ ارتش ايران? و کارخانه ريخته‌گري و توپ ريزي در محوطه ارگ تبريز ساخته شد.
همچنين در عهد قاجار عمارت کلاه فرنگي نيز در همين محوطه ساخته شد.
محوطه ارگ تبريز در دوران مختلف قاجار به عنوان بخشي از برج و باروي شهر و همچنين محل انبار مهمات نظامي استفاده شده است.
در دوران پس از مشروطه با هجوم روس‌ها مردم تبريز به دفاع در برابر تهاجم پرداختند.
در اين زمان ارگ نقطه تمرکز مدافعان تبريزي بود. آن‌ها توپي را نيز به بالاي ارگ انتقال داده بودند تا در دفاع از مواضع خود از آن استفاده نمايند. با سقوط تبريز و به هنگام اشغال تبريز بدست قواي روس در سال 1290 روس‌ها ديوار ارگ را به توپ بستند.
پس از اشغال نيز به علت بي مبالاتي روس‌ها در جابجايي گلوله‌هاي توپ آتش بخشي از برج و باروي ارگ را فرا گرفت.
بناي ارگ تبريز و محوطه? باستاني آن در 15 دي 1310 خورشيدي به شماره? 170 در فهرست آثار ملي ايران به‌ثبت رسيده‌است و نقشه? حريم استحفاظي قانوني و ظوابط حفاظتي آن در نشست 29 خرداد 1357 شوراي حفاظت آثار تاريخي اداره? کل حفاظت آثار تاريخي مشخص و مورد تأييد اعضا قرار گرفته‌است.

منبع :