مقايسه ساده مديريت در ايران و ترکيه با معيار درياچه اروميه و وان

گروه اجتماعي: مقايسه تصوير ماهواره اي درياچه اروميه با درياچه وان ترکيه نشان مي دهد، مديريت و برنامه ريزي هاي اشتباه و کارشناسي نشده، علت اصلي اين بحران است. مقايسه تصوير ماهواره اي درياچه اروميه با درياچه وان ترکيه، نشان مي دهد، مديريت بسيارمهم و بسيار اثر گذار است. بايد بپذيريم که بدون مديريت يا با مديريت ضعيف نه تنها فرصت ها را از دست خواهيم داد، بلکه بقاي سازمان را نيز به مخاطره خواهيم انداخت.

 گروه اجتماعي: مقايسه تصوير ماهواره اي درياچه اروميه با درياچه وان ترکيه نشان مي دهد، مديريت و برنامه ريزي هاي اشتباه و کارشناسي نشده، علت اصلي اين بحران است. مقايسه تصوير ماهواره اي درياچه اروميه با درياچه وان ترکيه، نشان مي دهد، مديريت بسيارمهم و بسيار اثر گذار است.  بايد بپذيريم که بدون مديريت يا با مديريت ضعيف نه تنها فرصت ها را از دست خواهيم داد، بلکه بقاي سازمان را نيز به مخاطره خواهيم انداخت.
تاريخ درياچه اروميه به دوران باستان باز مي گردد. روميان به درياچه ماتيانوس و در متون اوليه فارسي آن را درياچه اسپوتا مي‌شناختند. اين درياچه در زمان امپراتوري هخامنشيان بخش مهمي از تمدن ايرانيان بوده است که از آن براي حمل و نقل، ماهيگيري و آبياري استفاده مي شده است. در دوره اشکانيان و ساسانيان اين درياچه به مرکز توليد نمک تبديل شد.
در طول دوره اسلامي، درياچه با توليد نمک، ماهي و مرواريد، همچنان يک منبع مهم اقتصادي بود. شهر تبريز که در مجاورت درياچه قرار داشت به قطب تجاري بزرگ تبديل شد. در قرن بيستم، اين درياچه به دليل فعاليت هاي انساني مانند استفاده بيش از حد از منابع آب، ساخت سدها و تغييرات آب و هوايي با چالش هاي زيست محيطي زيادي مواجه شد.
اين درياچه شروع به کوچک شدن کرد و باعث آسيب زيست محيطي قابل توجهي شد. علي‌رغم اين تلاش‌ها، درياچه همچنان در وضعيت بحراني قرار دارد و سطح آب همچنان در حال کاهش است. حفظ اين درياچه باستاني يک چالش مداوم براي آينده است.
حوضه  آبريز
درياچه اروميه بزرگ‌ترين آبگير دايمي در آسياي غربي در شمال غرب فلات ايران قرار گرفته‌است. حوضه  آبريز درياچه اروميه، 51،876 کيلومتر مربع است معادل بيش از 3% مساحت کل کشور ايران مي‌باشد. اين حوضچه توسط مجموع 60 رودخانه سيرآب مي‌شود که 21 رودخانه دايمي يا فصلي هستند و 39تاي آن‌ها دوره‌اي مي‌باشند. از اين ميان زرينه رود، سيمينه رود و آجي چاي (تلخه‌رود) ورودي‌هاي اصلي به درياچه اروميه مي‌بودند.
اين حوضه با داشتن دشت‌هايي مانند دشت اروميه، تبريز، آذرشهر، بوکان، بناب، ملکان، مياندوآب، مهاباد، نقده، سلماس، پيرانشهر و اشنويه، يکي از کانون‌هاي ارزشمند فعاليت کشاورزي و دامداري در ايران به‌شمار مي‌رود. سد بزرگ مخزني بوکان نقش مهمي در حفظ اين درياچه تاکنون داشته‌است.
زيست‌بوم
بر اساس ليست تنوع زيستي پارک ملي درياچه اروميه که در سال 2014 و 2016 ارائه شده‌است پارک ملي درياچه اروميه مسکن 62 گونه باکتري و آرکئوباکتر، 42 گونه قارچ‌هاي ميکروسکوپي، 20 گونه جلبک، 311 گونه گياه، 5 گونه نرم‌تنان دو کفه‌اي (رودخانه‌هاي جزاير)، 226 گونه از پرندگان، 27 گونه خزنده و دوزيست و 24 گونه از پستانداران مي‌باشد. همچنين دست کم 47 گونه فسيل يافته شده‌است.اين زيست‌بوم به صورت بين‌المللي توسط يونسکو به عنوان منطقه تحت حفاظت به ثبت رسيده‌است. سازمان محيط زيست ايران اکثر نقاط اين درياچه را به عنوان پارک ملي شناسايي نموده‌است.اين درياچه با داشتن بيش از يک‌صد جزيره کوچک صخره‌اي محل توقف پرندگان مهاجر از جمله فلامينگو، پليکان، کفچه‌نوک، اکراس، لک‌لک، اردک پيسه، نوک‌خنجري  چوب‌پا، و مرغ نوروزي مي‌باشد.
به خاطر شوري بيش از حد درياچه هيچ نوع ماهي در اين درياچه زندگي نمي‌کند. با اين‌حال درياچه اروميه يکي از زيست‌گاه‌هاي مهم سخت‌پوست آرتميا شناخته مي‌شود. اين سخت پوست يکي از منابع اصلي تغذيه پرندگان مهاجر از جمله فلامينگو به‌شمار مي‌آيد. در اوايل سال 2013 از رييس وقت مرکز مطالعات آرتمياي اروميه نقل شد که آرتميا در اين درياچه منقرض شده‌است. اين نظر توسط برخي کارشناسان ديگر رد شده‌است.
در بهمن 1394 رييس مرکز تحقيقات آرتمياي کشور عنوان داشت که بر پايه بررسي‌ها آرتمياي زنده در درياچه اروميه وجود ندارد. يوسفعلي اسدپور افزود: در سه ماه اول سال جاري به علت وجود آب و ورود کافي آن به درياچه اروميه در مصب رودخانه‌هاي آن آرتميا شروع به زندگي کرد که متأسفانه با خشکسالي تابستانه اين موجودات نابود شدند.
پارک ملي درياچه اروميه
درياچه اروميه در سال 1352 در فهرست پارک‌هاي ملي ايران به ثبت رسيد. پارک ملي درياچه اروميه، از زيستگاه‌هاي طبيعي جانوران در ايران مي‌باشد. اين پارک ملي با وسعت 462600 هکتار همچنين يکي از 9 ذخيره‌گاه زيست‌کره در ايران است.
دلايل خشک شدن
اين درياچه از اواسط دهه 80 شروع به خشک شدن کرد و امروزه در خطر خشک شدن کامل قرار دارد. بررسي تصاوير ماهواره‌اي نشان مي‌دهد که در سال 2015 درياچه 88 درصد مساحت خود را از دست داده (گزارش‌هاي قبلي تنها به از دست رفتن 25 تا 50 درصد مساحت درياچه اشاره کرده بودند). دلايل بسياري براي خشک شدن درياچه ذکر شده‌است از جمله سد سازي بي‌رويه، احداث بزرگراه بر روي درياچه، و استفاده بي‌رويه از منابع آب حوزه آبريز درياچه و همچنين بارش کم برف و باران در سال‌هاي اخير مي‌باشد. تحقيق جديدي توسط چند تن از محققان در آمريکاي شمالي نشان مي‌دهد که خشک‌سالي تنها باعث کاهش 5درصدي بارش در حوزه آبريز درياچه شده و عوامل انساني شامل پروژه‌هاي جاه‌طلبانه توسعه اقتصادي-آبي به همراه ساخت بزرگراه 15 کيلومتري بر روي درياچه با دريچه کوچک 2/1کيلومتري وضعيت درياچه را به بحران کشانيده‌است که براي ساخت آن از کوه مجاورت درياچه استفاده کردند. تا سال 2012 بيش از دويست سد بر روي رودخانه‌هاي حوزه آبريز اين درياچه در مرحله آماده بهره‌برداري، يا پايان مراحل طراحي بودند.
مخاطرات خشک شدن درياچه
به گزارش عصر آذربايجان به نقل از بولتن نيوز، برخي کارشناسان محيط زيست پيش‌بيني مي‌کنند در صورت خشک شدن اين درياچه هواي معتدل منطقه تبديل به هواي گرمسيري با بادهاي نمکي خواهد شد و زيست‌محيط منطقه تغيير خواهد کرد. علاوه بر نمک بسياري از آلودگي‌هاي شامل فلزات سمي سنگين مورد استفاده در صنعت و مواد سمي مورد استفاده در کشاورزي به آب‌هاي سطحي و زير سطحي مرتبط با درياچه نفوذ کرده‌اند و در صورت خشک شدن درياچه بسياري از از مواد سمي هوازي شده و خطرات بيماري‌هاي تنفسي براي زيست‌بوم و مردم منطقه به وجود خواهد آورد. با اين حال هنوز اقدام جدي براي نجات درياچه صورت نگرفته کارشناسان و فعالان محيط زيست اعتقاد دارند خطر خشک شدن درياچه اروميه تا شعاع 500 کيلومتري اين درياچه را تهديد مي‌کند. پيش‌بيني شده در صورت خشک شدن احتمالي اين درياچه، شاهد بارش باران نمک در بسياري از استان‌هاي همجوار باشيم که اين امر به به آواره شدن 13 ميليون نفر منجر خواهد شد.

منبع :