عصر آذربايجان گزارش مي دهد//

گروه گزارش: رييس پژوهشکده علوم‌زمين سازمان زمين‌شناسي کشور گفت: از سال 90 درياچه اروميه تبديل به "پلايا" شد؛ در حال حاضر بايد براي اين درياچه به گونه‌اي برنامه‌ريزي کنيم که از محيط پلايايي به سمت بياباني شدن نرود، در غير اين صورت اثري از اين درياچه باقي نمي‌ماند .

گروه گزارش: رييس پژوهشکده علوم‌زمين سازمان زمين‌شناسي کشور گفت: از سال 90 درياچه اروميه تبديل به "پلايا" شد؛ در حال حاضر بايد براي اين درياچه به گونه‌اي برنامه‌ريزي کنيم که از محيط پلايايي به سمت بياباني شدن نرود، در غير اين صورت اثري از اين درياچه باقي نمي‌ماند .
به گزارش عصر آذربايجان،با توجه به افت تراز آب بزرگترين درياچه کشور، مي‌توان گفت که چيزي تا خشک شدن کامل درياچه اروميه باقي نمانده است. آنطور که پيداست، بحران کم شدن آب اين درياچه از 60 سال گذشته تا بدين‌روز وجود داشته ولي در تاريخ کنوني رکورد خشک شدن آن زده شده است. گفته مي‌شود که با خشک شدن درياچه اروميه، بحران‌هاي زيست‌محيطي و آلايندگي‌هاي هولناکي در کشور و به خصوص در شمال غرب کشور اتفاق خواهد افتاد.
دکتر مرضيه لک رييس پژوهشکده علوم زمين سازمان زمين‌شناسي و اکتشافات معدني در نشست علمي "تکامل رسوبي و تغييرات سطح آب درياچه اروميه در 50 هزار سال گذشته بر اساس مطالعه پلت‌هاي آرتميا" با اشاره به وضعيت فعلي درياچه اروميه با تاکيد بر اينکه اين درياچه در هيچ زماني خالي از مطالعه و تحقيق نبوده است، افزود: آخرين مطالعاتي که بر روي اين حوضه آبريز انجام شد، در زمينه پايش شورابه‌هاي آن در زمان‌هاي مختلف است.
وي با بيان اينکه سازمان زمين‌شناسي اولين نهاد علمي بود که اعلام کرد درياچه اروميه در معرض خشک شدن قرار دارد، اظهار کرد: تز دکتري من بر روي درياچه مهارلو بود و از آنجايي که شرايط اين درياچه مشابه درياچه اروميه است، تصميم گرفتيم مطالعه بر روي درياچه اروميه را آغاز کنيم. زماني که ما مطالعه بر روي اين درياچه را آغاز کرديم، سطح آب اين حوضه آبريز به سرعت در حال کاهش بود.
لک ادامه داد: در کنار آن با همکاري برخي از محققان محيط زيستي با مسؤولان وزارت نيرو ديدار و اعلام کرديم اگر روند عدم تخصيص حق‌آبه درياچه اروميه ادامه يابد، اين حوضه تبديل به پلايا و بعد از آن خشک خواهد شد که در آن زمان مسؤولان وزارت نيرو با اين گفته موافق نبودند و تاکيد داشتند که خشک شدن درياچه اروميه به دليل تغيير اقليم است و عوامل انساني و سدسازي و عدم تخصيص حق‌آبه در خشک شدن اين درياچه نقش کمتري دارد.
رييس پژوهشکده علوم زمين سازمان زمين‌شناسي و اکتشافات معدني، اضافه کرد: از اين رو همايشي با همکاري دانشگاه برلين در اين دانشگاه با حضور متخصصان برگزار و برخي از مسؤولان وزارت نيرو نيز در آن حضور يافتند و در اين همايش نيز مسؤولان وزارت نيرو متاسفانه گزارشي در خصوص تغيير اقليم و افزايش گرماي 2 درجه سانتي‌گراد ارائه و اعلام کردند درياچه اروميه به همين دليل خشک شده است.
وي اضافه کرد: در اين همايش يکي از متخصصان حوزه تغيير اقليم به اين گزارش اعتراض و اعلام کرد: افزايش دماي 2 درجه سانتي‌گراد علمي نيست و اگر اين ميزان افزايش دما باشد، ما بايد آلمان را ترک کنيم و پيشنهاد داد بايد عوامل انساني مورد بررسي قرار گيرد.
لک با بيان اينکه برگزاري اين همايش اثرات خوبي بر رويکرد مسؤولان وزارت نيرو داشت، خاطر نشان کرد: بعد از اين همايش مسؤولان وزارت نيرو بيشتر به اين موضوع توجه کردند، ضمن آن که در اين زمينه نتيجه مغزه‌گيري ما از درياچه اروميه استخراج شد و به آن‌ها نشان داديم بر اساس اين نتايج اين درياچه در طول 13 ميليون سال گذشته با نوسانات آبي مواجه بوده، ولي هيچ‌گاه خشک نشده است.
وي با تاکيد بر اينکه آنچه که موجب نابودي درياچه اروميه شد، مديريت ناکارآمد در بخش منابع آب است، افزود: ما از زير زمين آب‌هاي زير زميني را استخراج کرديم، به گونه‌اي که چشمه‌هايي که وارد اين درياچه مي‌شدند، خشک و بي‌رمق شدند و از روي زمين نيز حق‌آبه اين درياچه را نداديم.
رييس پژوهشکده علوم زمين سازمان زمين‌شناسي و اکتشافات معدني يادآور شد: آنچه که آب‌هاي سطحي درياچه اروميه را تامين مي‌کند، تنها محدود به آب‌هاي سطحي و رودخانه‌ها نمي‌شود، بلکه آب‌هاي زير زميني در آن نقش دارد که در حال حاضر به آن نمي‌رسد؛ از اين رو از سال 90 اين درياچه تبديل به پلايا شد.
وي در اين باره توضيح داد: زماني که محيطي تبديل به پلايا مي‌شود، به نظر من نمي‌توان به شرايط قبل بازگرداند؛ چرا که محيط رسوبي، تغيير کرده و ما براي درياچه اروميه شرايطي را فراهم کرديم که برگشت‌ناپذير است و زمان زيادي را مي‌طلبد تا به تراز اکولوژي قبل بازگردد.
دکتر لک تاکيد کرد: در حال حاضر بايد براي اين درياچه به گونه‌اي برنامه‌ريزي کنيم که از محيط پلايايي به سمت بياباني شدن نرود، در غير اين صورت اثري از اين درياچه باقي نخواهد ماند.رييس پژوهشکده علوم زمين سازمان زمين‌شناسي و اکتشافات معدني گفت: حفظ پلايا‌ها دشوار است.
درياچه اروميه 1.36 ميليارد مترمکعب آب دارد
به گفته معاون هماهنگي امور عمراني استاندار آذربايجان غربي در حال حاضر تراز درياچه اروميه يک هزار و 270 متر و 18 سانتي متر است و يک ميليارد و 360 ميليون مترمکعب نيز آب دارد. ياسر رهبردين با بيان اينکه وسعت درياچه اروميه در حال حاضر به يک هزار کيلومتر مربع مي‌رسد، افزود: امسال وضعيت بارشي خوبي به ويژه در مقايسه با درازمدت در حوضه آبريز درياچه اروميه نداشته و ميزان آب معادل برف در استان نيز به 80 ميليون مترمکعب رسيد؛ در حالي که متوسط پنج ساله اين شاخص 520 ميليون مترمکعب بوده و در برخي مناطق نيز به يک ميليارد مترمکعب مي‌رسيد.
وي همچنين ادامه داد: افزايش دما در آذربايجان غربي و برداشت هاي صورت گرفته به ويژه از آب‌هاي زيرزميني، آبخوان هاي حوضه آبريز درياچه اروميه را دچار مشکل کرده است.
معاون هماهنگي امور عمراني استاندار آذربايجان غربي با قدرداني از مردم براي توجه به احياي درياچه اروميه، تاکيد کرد: دولت نيز توجه ويژه‌اي به اين موضوع مهم داشته و اعتبارات ويژه براي اجراي طرح‌هاي احياي درياچه اروميه اختصاص داده است.
رهبردين همچنين با اشاره به وعده افتتاح طرح‌هاي سخت افزاري احياي درياچه اروميه در هر سه ماه، تاکيد کرد: دومين طرح که در اين خصوص اجرايي و افتتاح شد، مدول سوم تصفيه خانه فاضلاب اروميه و خط انتقال 11 کيلومتري است که 100 ميليارد تومان اعتبار براي آن هزينه شده و علاوه بر انتقال پساب تصفيه شده به درياچه، در حل بحث‌هاي زيست محيطي نيز بسيار مؤثر است.
وي در ادامه با تاکيد بر اتمام طرح هاي سخت افزاري احياي درياچه اروميه، گفت: در زمينه سخت افزاري اقدامات ديگري نيز در دستور کار بوده و در هفته دولت امسال، سد چپرآباد آبگيري مي‌شود که آب را از سيلوه به درياچه اروميه هدايت مي‌کند و از اين محل 90 ميليون مترمکعب آب به سمت درياچه سرازير خواهد شد.
معاون هماهنگي امور عمراني استاندار آذربايجان غربي با اشاره به نگاه ويژه دولت به اختصاص اعتبار لازم براي اجراي طرح هاي احياي درياچه اروميه، ادامه داد: فاز دوم انتقال آب از کاني سيب و بند بادين آباد در حال اجرا بوده و امسال 2 هزار و 300 ميليارد تومان اعتبار مصوب شده که از محل آن، طرح‌هاي سخت افزاري اجرايي خواهد شد.
وي در ادامه با اشاره به اينکه تغيير کاربري‌ها و افزايش مصرف در بخش کشاورزي در حوضه آبريز درياچه اروميه در طول ساليان گذشته اتفاق افتاده و مربوط به بيش از 20 سال گذشته است، يادآور شد: يکي از اقداماتي که در دستور کار قرار دارد، اجراي طرح‌هاي نرم افزاري و کاهش مصرف آب با مشارکت مردم و بهره برداران بخش کشاورزي است.
رهبردين با تاکيد بر صرفه جويي آب در بخش هاي مختلف در استان، اظهار کرد: 90 درصد آب در حوضه درياچه اروميه در بخش کشاورزي مصرف مي‌شود و اگر 10 درصد نيز صرفه جويي داشته باشيم، رقم قابل توجهي خواهد شد که به روند احياي درياچه کمک شاياني مي‌کند.
با توجه به اينکه يکي از بازوان اصلي احياي درياچه اروميه مشارکت همگاني مردم است و احياي درياچه بدون همراهي مردم اعم از توجه به اصلاح الگوي کشت، تجهيز اراضي و باغات کشاورزي به سيستم آبياري نوين و... ميسر نخواهد شد، اما متاسفانه عدم توجه کشاورزان به اهميت استفاده صحيح از آب در کشاورزي، همچنان شاهد کشت محصولاتي پر آب بر همچون چغندرقند، شليل، هندوانه و..... هستيم.
از طرفي با گذر از اراضي و باغات استان، مي_توان به عينه ديد که همچنان قريب به اتفاق کشاورزان از روشهاي سنتي آبياري به جاي تجهيز اراضي و باغات به آبياري تحت فشار و قطره اي استفاده مي کنند که مي‌طلبد توجه جهاد کشاورزي در اين حوزه دو چندان شود و با برگزاري کلاسهاي ترويجي براي کشاورزان و يا اعطاي تسهيلات براي تجهيز اراضي و باغات از هدر رفت آب و هدايت آن به سمت درياچه نقش آفرين باشد.
کمبود منابع اعتباري عامل کندي روند تجهيز اراضي کشاورزي مخصوصاً شبکه هاي فرعي آبياري در آذربايجان غربي
خسرو شهبازي، رييس جهادکشاورزي آذربايجان غربي، اصلاح الگوي کشت محصولات کشاورزي با محوريت توليد محصولات راهبردي، افزايش بهره‌وري و کاهش هزينه هاي توليد ، اجراي طرح جهش توليد در ديمزارها ، توسعه کشاورزي قرار دادي، افزايش ضريب نفوذ دانش در بين کشاورزان و علمي سازي کشاورزي، توسعه پايدار کشاورزي و تامين امنيت غذايي با تکيه بر توليد از منابع داخلي ، ارتقاي بهره وري در مصرف آب، صدور اسناد اراضي کشاورزي، ارتقاي سطح درآمد و معيشت کشاورزان را از اهم اهداف و سياست هاي اجرايي وزارت جهاد کشاورزي در سال جاري برشمرد.
رييس سازمان جهاد کشاورزي استان تاکيد کرد: امسال در هفته جهاد کشاورزي، تعداد 110 پروژه از مجموع 137 پروژه بخش کشاورزي استان، در زيربخش مديريت آب و خاک و امور فني و مهندسي به بهره برداري رسيد که اين پروژه‌ها شامل اجراي 96 طرح انواع سامانه‌هاي نوين آبياري با مجموع مساحت 2140 هکتار و اعتبار بالغ بر 132.4 ميليارد ريال، 4 طرح انتقال آب با لوله ، يک طرح پوشش بتني کانال و 9 طرح مرمت و بازسازي قنوات در بيشتر شهرستان‌هاي استان است.
وي خاطر نشان کرد: در طي سال‌هاي اخير به دليل کمبود منابع اعتباري روند تجهيز اراضي کشاورزي مخصوصاً شبکه هاي فرعي آبياري پيشرفت کمتري داشته است و در صورت تزريق منابع اعتباري لازم مي‌توان روند تجهيز اراضي به سيستم‌هاي نوين آبياري را بيش از پيش سرعت بخشيد.
شهبازي تصريح کرد: اصلاح الگوي کشت در استفاده درست از منابع آبي مي‌تواند مؤثر باشد و از توليد محصولات آب‌بر در مناطقي که با تنش‌هاي آبي مواجه مي‌باشد، جلوگيري مي کند.
شهبازي اضافه کرد: ايجاد مزارع الگويي با تغيير روش آبياري سنتي به تيپ در گندم و ساير محصولات پرآب بر، ترويج و افزايش استفاده از کودهاي زيستي به منظور افزايش توليد و کاهش عملکرد در شرايط تنش، بهبود وضعيت تغذيه گياهي در محصولات زراعي و توسعه استفاده از کودهاي بيولوژيکي و زيستي در افزايش عملکرد محصولات زراعي از ديگر اقدامات انجام گرفته در اين راستا است.
علاوه بر موارد اشاره شده، حفر چاههاي غير مجاز در حوضه درياچه اروميه نيز از آفاتي است که نمي شود از اين امر مهم و برداشت بي رويه آب چشم پوشيد.
توجه به مسائل زيست محيطي يکي از شعارهاي دولت سيزدهم است و پيگيري هاي جدي دولت براي نجات درياچه اروميه، نمادي از توجه به حفاظت از محيط زيست به شمار مي_رود.اين درياچه يک سرمايه ملي است و حتي امروز به موضوعي بين المللي تبديل شده، بنابراين بايد مسائل اين درياچه به صورت ريشه اي و اصولي حل و فصل شود، چنانچه درياچه خشک شود، کل کشور آسيب خواهد ديد.
اگرچه تا احياي کامل درياچه اروميه فاصله داريم اما توجه دولت سيزدهم براي زنده نگه داشتن اين درياچه، بارقه اميدي است که همچنان در دلهاي مردم سرزمين روشن است به اميد روزي که خاطرات دوران کودکي مان از درياچه اروميه و آب تني هاي آن دوران، براي کودکان آينده نيز قابل ملموس شود.

منبع :