زنگ خطر افزايش مصرف دخانيات در زنجان

گروه گزارش: اين روزها مسائل مختلف و آسيب‌هاي متعدد اجتماعي موجب شده گرايش نوجوانان و جوانان به مواد دخاني افزايش يابد که جا دارد با هوشياري خانواده‌ها و از طرفي افزايش آگاهي و اطلاع رساني جلوي آسيب‎هاي آن و ايجاد يک عمر پشيماني براي نسل جوان گرفته شود. امروزه دخانيات که از آن به عنوان دروازه اعتياد نيز ياد مي شود به معضل و موضوع اساسي در جوامع مختلف تبديل شده است که دست اندرکاران و متوليان امر مي کوشند با برنامه ريزي و اقدامات مختلف در راستاي آگاهسازي جامعه هدف بکوشند.ميزان موفقيت برنامه ها و اقدامات عملياتي تابع عوامل متعددي است از همين رو در کشور ما طي سال هاي گذشته بر موضوع دخانيات و آگاه سازي نسبت به آن تمرکز شده و برنامه ريزي در اين زمينه در دستور کار قرار گرفته است.

گروه گزارش:  اين روزها مسائل مختلف و آسيب‌هاي متعدد اجتماعي موجب شده گرايش نوجوانان و جوانان به مواد دخاني افزايش يابد که جا دارد با هوشياري خانواده‌ها و از طرفي افزايش آگاهي و اطلاع رساني جلوي آسيب‎هاي آن و ايجاد يک عمر پشيماني براي نسل جوان گرفته شود. امروزه دخانيات که از آن به عنوان دروازه اعتياد نيز ياد مي شود به معضل و موضوع اساسي در جوامع مختلف تبديل شده است که دست اندرکاران و متوليان امر مي کوشند با برنامه ريزي و اقدامات مختلف در راستاي آگاهسازي جامعه هدف بکوشند.ميزان موفقيت برنامه ها و اقدامات عملياتي تابع عوامل متعددي است از همين رو در کشور ما طي سال هاي گذشته بر موضوع دخانيات و آگاه سازي نسبت به آن تمرکز شده و برنامه ريزي در اين زمينه در دستور کار قرار گرفته است.
به همين بهانه هفته ملي بدون دخانيات در کشور نامگذاري شده که هدف آن اجراي برنامه هاي مختلف و آگاهي بخشي به گروه هاي هدف است.اين هفته از پنجم تا يازدهم خردادماه با تاکيد بر حفاظت از کودکان در برابر مداخلات صنعت دخانيات با شعار "حفاظت از کودکان و نوجوانان در برابر دخانيات، حق و مسئوليت همگاني" نامگذاري شده است.
روز جهاني بدون دخانيات نيز در تاريخ 31 ماه مي مصادف با 11 خرداد است که اقدامات هماهنگ و گسترده اي در سراسر جهان، پيرامون شعار هفته بدون دخانيات 1403 با هدف ارتقاي سطح آگاهي جامعه جهاني در مورد مضرات و اثرات زيانبار مصرف محصولات دخاني، مواجهه با دود و پيشگيري از مصرف دخانيات انجام گرفت.
حفاظت از کودکان و نوجوانان در برابر دخانيات نيازمند عزم ملي است
معاون اجرايي معاونت بهداشتي دانشگاه علوم پزشکي استان زنجان گفت: طبق گزارش‌ سازمان جهاني بهداشت در سال 2022 بيش از 38 ميليون جوان 13 تا 15 ساله در جهان از نوعي ماده دخاني استفاده مي‌کنند.دکتر داوود رحماني افزود:اين آمار در ايران در سال 1395 نشان داد که 10.6 درصد از نوجوانان 13 تا 15 سال‌ (شامل 13.6 درصد پسران و 7.9 درصد دختران) مصرف‌کننده انواع محصولات دخاني بودند.به گفته وي، مصرف سيگار در اين گروه سني 3.4 درصد (4.8 درصد پسران و 2.1 درصد دختران) و مصرف قليان در اين گروه سني 5.7 درصد (7.3 درصد پسران و 4.3 درصد دختران) گزارش شد.اين مسوول با بيان اينکه صنعت دخانيات براي توسعه بازار مصرف خود و جلب مشتريان جديد، مي خواهد شرايطي ايجاد کند که محصولات خود را ميان نسل‌هاي جديد ترويج دهد، گفت: تضعيف مقررات براي پايين نگه داشتن قيمت و دسترسي بيشتر به محصولات دخاني از جمله اين اقدامات است.وي گفت: اين صنعت همچنين محصولات و تاکتيک‌هاي تبليغاتي خود را توسعه مي‌دهد تا براي کودکان و نوجوان جذاب باشد و از طريق شرکت‌ها و عوامل توزيع خود از فضاي مجازي و پلتفرم‌هاي پخش استفاده مي کند تا جوانان به محصولات آن دسترسي پيدا کنند.رحماني افزود: تاکتيک‌هاي هدفمند صنعت دخانيات در قبال نوجوانان و جوانان شامل بازاريابي محصولات جديد مانند سيگارهاي الکترونيکي، تنباکوهاي بدون دود، کيسه‌هاي نيکوتين‌دار، تنباکوهاي جويدني و مکيدني با استفاده از پلتفرم‌هاي ديجيتال براي دور زدن محدوديت‌هاي تبليغاتي است.
وي اظهار داشت: مضرات مستقيم و غيرمستقيم مصرف دخانيات و نيکوتين و قرار گرفتن در معرض دود دخانيات به خوبي مستند شده و نياز به اقدام فوري براي محافظت از کودکان دارد که حتي قبل از تولد ممکن است با قرار گرفتن در معرض دخانيات از طريق مادر، آسيب ببينند.اين مسول اضافه کرد: در کل، حفاظت از کودکان و نوجوانان در برابر دخانيات نيازمند عزم ملي و يک تلاش جامع و هماهنگ از سوي عموم جامعه، خانواده‌ها، مدارس، سازمان‌هاي دولتي و مردم نهاد است.
وضعيت زنجان در زمينه دخانيات چگونه است؟
وي به برنامه پيمايش کشوري عوامل خطر بيماري هاي غير واگير در کشور اشاره کرد و گفت: اين برنامه بنا به توصيه سازمان بهداشت جهاني انجام مي شود تا يک کشور، عواملي را که موجب بروز و شيوع بيماريهاي غير واگير مي شود اندازه گيري کند.اين مسوول با بيان اينکه اطلاعات اين کار به سه طريق پرسشنامه، اندازه گيري قد و وزن و آزمايش تهيه مي شود، گفت: اطلاعات مورد نياز در خصوص موضوع "دخانيات، قليان و سيگار " از طريق پرسشنامه جمع آوري مي شود.معاون اجرايي معاونت بهداشتي دانشگاه علوم پزشکي زنجان با بيان اينکه اين پرسشنامه ها با آمار سال هاي گذشته کشور مقايسه و سپس نتيجه گيري مي شود، گفت: هشت مورد پيمايش از سال 83 تاکنون در کشور انجام شده که آخرين آن به دوران کرونايي در سال 1400 باز مي گردد.وي با بيان اينکه در آمار کلي، درصد مصرف دخانيات" شامل سيگار، قليان و پيپ" تاکنون در استان 16.17 درصد ثبت شده است، اضافه کرد: اين ميزان در سطح کشوري حدود 20 درصد است که زنجان پايين‌تر از آن قرار دارد.رحماني با بيان اينکه درصد استعمال سيگار در اين استان بر مبناي همين پايش، 14.5 درصد و اين ميزان در سطح کشور 12.31 درصد بوده است، افزود: طبق اين آمار، بيشتر افرادي که تجربه استفاده از مواد دخاني را داشته اند، اغلب سيگاري بوده اند و به عبارتي درصد استعمال سيگار در استان نسبت به کشور حدود 2 درصد بالاتر بوده است.وي با بيان اينکه درصد مصرف قليان در استان نيز 2.64 دهم درصد بوده که اين ميزان در سطح کشور 8.13 صدم درصد اعلام شده است، گفت: اين موضوع نکته بسيار خوبي محسوب مي شود که حفظ آن نتيجه خوبي را به دنبال دارد.
والدين با کودکان و نوجوانان صميمي باشند
متخصص مديريت، پيشگيري و کنترل اعتياد در زنجان به والدين توصيه کرد: براي حفاظت از کودکان و نوجوانان خود در مقابل گرايش به سيگار و دخانيات تا حد امکان به آنها نزديک شوند و رابطه‌ صميمانه‌اي با فرزندان خود داشته باشند.سيد رضا موسوي زاده افزود:اگر فاصله‌ و خلا بين والدين و فرزندان وجود داشته باشد، تهديدهاي بزرگي اين خلا و فاصله را پر مي‌کند که کم‌خطرترين آنها، سيگار است.
وي الگوبرداري را يکي از ويژگي‌هاي ذاتي کودکان و نوجوانان عنوان کرد و گفت: اين گروه سني همچون آينه‌اي هستند که هرآنچه ببينند را بازتاب مي‌دهند و از همين رو اگر پدر و مادر، خانواده، اطرافيان، هنرمندان مورد علاقه، فيلم‌ها و تصاويري که در دسترس آنان قرار دارد، نشانه‌هايي از سيگار داشته باشد، به سرعت الگوي آنان قرار مي‌گيرد.موسوي‌زاده با بيان اينکه لازم است تا حد امکان الگوهاي درستي به کودکان و نوجوانان نشان داده شود، خاطرنشان کرد: متاسفانه بيشترين آمار گرايش به سيگار در کودکان و نوجواناني است که عضوي از خانواده‌ آنها سيگار مصرف مي‌کند.مسئول فني درمانگاه اعتياد مرکز آموزشي، درماني شهيد بهشتي با تاکيد بر لزوم محول کردن نقش‌هاي مثبت به نوجوانان در خانواده، اظهار داشت : اگر نوجواني سيگار در دست مي‌گيرد، مي‌خواهد اين پيام را به اطرافيان القا کند که من بزرگ شده‌ام و پتانسيلي براي خانواده و جامعه دارم ولي کسي از بزرگي و پتانسيل‌هاي من استفاده نمي‌کند.وي اظهار داشت:اگر نوجوان با نقش‌هاي مثبتي که خانواده به او محول مي‌کند، بزرگي خودش را نشان دهد به طور حتم ارضا خواهد شد و نقش‌هاي منفي بيرون از خانواده را دنبال نخواهد کرد.موسوي زاده با بيان اينکه 2 طيف از کودکان و نوجوانان بيشتر در معرض خطر سيگاري شدن قرار دارند، گفت: افراد ساکت و کم‌حرف و همچنين بيش‌فعال و شلوغ، 2 طيفي هستند که بيشتر از ديگران در معرض اعتياد به مواد مختلف از جمله سيگار قرار دارند.اين مسوول خاطر نشان کرد:از همين رو خانواده‌ها بايد با دقيق شدن در رفتارهاي کودک و نوجوان خود، غربالگري سلامت را در داخل خانواده انجام دهند.
دود دست دوم براي کودکان خطرناک است
مدير گروه بهداشت محيط استان زنجان نيز ادامه داد:پيشگيري از مواجهه کودکان و نوجوانان با دود دخانيات و افزايش قيمت محصولات دخاني براي کاهش شروع مصرف دخانيات در کودکان و نوجوانان لازم است.
جليل نصيري افزود: مطالعات نشان مي‌دهد که نوجوانان و جوانان 2 تا سه برابر بيشتر از بزرگسالان نسبت به قيمت‌هاي بالاتر حساس هستند.وي با بيان اينکه جلوگيري از فروش محصولات دخاني به صورت برخط يا از دستگاه‌هاي خودکار، افزايش سن مجاز براي خريد محصولات دخاني به 21 سال، آموزش و افزايش آگاهي کودکان و نوجوانان در مورد خطرات استفاده از دخانيات بايد در دستور کار باشد، گفت: اين آموزش‌ها مي‌تواند در مدارس، به وسيله کارکنان بهداشت و توسط والدين انجام شود.اين مسوول ادامه داد:خودداري از مصرف دخانيات اعم از سيگار و قليان در حضور کودکان و نوجوانان به خصوص در دورهمي‌هاي خانوادگي و دوستانه به دليل الگوسازي رفتار نامناسب و خطرات ناشي از دود دست دوم که آنها را تهديد مي‌کند (دود دست دوم، دود حاصل از مصرف دخانيات اطرافيان است) نيز توصيه مي‌شود.وي با بيان اينکه از سپردن خريد دخانيات و يا تهيه قليان به کودکان و نوجوانان که موجب عادي‌سازي خريد اين محصولات آسيب‌رسان مي‌شود نيز بايد به جد پرهيز شود، اظهار داشت: طبق ماده 12 قانون جامع کنترل و مبارزه ملي با دخانيات و ماده 11 آيين‌نامه اجرايي قانون جامع کنترل و مبارزه ملي با دخانيات، فروش محصولات دخاني به افراد زير 18 سال منع قانوني دارد.دود دست سوم، بقاياي سمي دود دست دوم است که روي سطوح مي‌نشيند و تا مدت‌ها باقي مي‌ماند و براي کودکاني که در آن محيط حضور دارند آسيب‌رسان است.نصيري خاطر نشان کرد:پرهيز از کشيدن دخانيات و قليان در منزل حتي زماني که کودکان حضور ندارند به دليل خطرات ناشي از دود دست سوم مورد تاکيد است.به گزارش  عصر آذربايجان به نقل ازايرنا،وي يادآور شد:دود دست سوم، بقاياي سمي دود دست دوم است که روي سطوح مي‌نشيند و تا مدت‌ها باقي مي‌ماند و براي کودکاني که در آن محيط حضور دارند آسيب‌رسان است.

منبع :