زندگي با طعم فقر سهم کودکان حاشيه‌نشين تبريز

گسترش حاشيه‌نشيني و مهاجرت‌هاي بي‌رويه از روستاها، ‌ناکافي بودن طرح‌ها و اقدامات دولتي و مشارکت محدود تشکل‌ها و سازمان‌هاي غيردولتي و مردم نهاد در حوزه آسيب‌هاي اجتماعي از مهم‌ترين مولدهاي ناهنجاري‌هاي اجتماعي در کلانشهرها است.

گروه اجتماعي: گسترش حاشيه‌نشيني و مهاجرت‌هاي بي‌رويه از روستاها، ‌ناکافي بودن طرح‌ها و اقدامات دولتي و مشارکت محدود تشکل‌ها و سازمان‌هاي غيردولتي و مردم نهاد در حوزه آسيب‌هاي اجتماعي از مهم‌ترين مولدهاي ناهنجاري‌هاي اجتماعي در کلانشهرها است.  کلانشهر تبريز يا بنا به ادعاي مديران شهري، جهانشهر تبريز! نيز از اين قاعده مستثني نبوده و افزايش روزافزون جمعيت و گسترش جغرافيايي تبريز در کنار عدم توازن توسعه شهري باعث شده نزديک به 500 هزار نفر حاشيه‌نشين به‌صورت کاملا نامناسب، در خانه‌هايي غيرايمن در اين کلانشهر زندگي کنند. ساکنان حاشيه‌نشين‌ها در تبريز جاي دوري نيستند، همين جا در چند قدمي ما خانه و کاشانه دارند، البته نه خانه‌هاي گرانيتي و مرمري! بلکه خانه‌هاي آجري و بعضا گلي، کوچک و محقر! که در دامنه کوه‌هاي سر به فلک کشيده عينالي نزديک گسل‌هاي تبريز بنا شده‌اند! خانه‌هايي که اگر گردشگران خارجي در آستانه تبريز 2018 از بالاي اتوبان پاسداران! نظاره‌گر شهر تبريز باشند بهترين ظرفيت براي جذب گردشگر و توريست‌هاي خارجي مي‌تواند باشد! خانه‌هايي که بعضي از آنها آشپزخانه، حمام و توالت مشترک دارند! خانه‌هايي که هر لحظه امکان دارد سقف هايش با تمام دردها و خاطرات غم انگيز زندگي، آواري بر سر ساکنانش شوند! حاشيه‌نشين‌هايي که همواره در حاشيه بوده‌اند و حاشيه نشيني جرم آنها شده است! و به همين دليل سال‌هاي متمادي است که از داشتن بسياري از امکانات اوليه محروم‌اند. ترک‌ تحصيل، اعتياد و انواع آسيب‌هاي اجتماعي بر آينده کودکان اين مناطق سايه افکنده است. اين کودکان از زندگي در اين شرايط خشنود نيستند بلکه مجبورند! کودکاني که بچه شهر اولين‌ها هستند اما با تبريزي‌ها و بريز و بپاش‌هاي بسياري از محلات بالاي شهر تبريز فاصله زيادي دارند! با کودکان ديجيتالي بالاشهري‌ها که اين روزها عمرشان در فضاي مجازي مي‌گذرد از زمين تا آسمان فاصله دارند! کودکاني که بعضي از آنها بوي نان مي‌دهند! و در همين دوران کودکي در کوچه پس کوچه‌هاي شهر با دست‌هاي کوچک پينه بسته نان آور خانواده‌هايي شدند که اکثر والدين‌شان در چنگال اعتياد به دام افتاده‌اند! کودکاني که از کودکي قناعت را ياد گرفته و تمرين مي‌کنند! به داشته‌هاي ناچيزشان شکر مي‌کنند! بسياري از آنها مثل خيلي از کودکان آرزوي داشتن لباس‌هاي زيبا و گرم در اين روزهاي سرد پاييزي دارند اما هيچ وقت به زبان نمي آورند! زيرا از مشکلات مالي و وضعيت اسفناک خانواده‌هايشان با خبرند! با همين سن کودکي مي سوزند و مي‌سازند! کودکاني که به خاطر مشکلات مالي از رفتن به مدرسه هم باز مانده‌اند! بسياري از اين کودکان با غيرت‌هاي کودکانه خود، دوشادوش بزرگ‌ترها، از همين کودکي در کوچه‌ها و معابر شهر کار مي‌کنند! بچه‌هايي که به آنها کودکان کار مي‌گويند، از گل فروشي گرفته تا پاک کردن شيشه‌هاي ماشين‌هاي شاسي بلندي که قدشان به شيشه‌هاي آنها هم نمي‌رسد! کودکاني که با شکم‌هاي خالي و گرسنه وزن سيري مردماني را وزن مي کنند که هيچ توجهي به آنان نداشته و بي اعتنا از کنارشان رد مي‌شوند! امروز سهم کودکان، نوجوانان و جوانان حاشيه‌نشين چيزي نيست جز زندگي با طعم فقر!  شايد خيلي‌ها معتقد باشند که گفتن اين وقايع چه دردي دوا مي‌کند؟! آنها که بايد بدانند، مي‌دانند! و يا به عبارتي بيدار کردن کسي که خود را به خواب زده! با بيدار کردن کسي که خوابيده متفاوت است! زندگي زير پوست شهري حاشيه‌نشينان گفتني‌هاي زيادي دارد! تا زماني که با آن‌ها هم صحبت و هم نشين نشوي، نمي‌تواني درکشان کني! مديران شهري نبايد اجازه تشکيل اين مناطق را مي‌دادند، حال که اين مناطق شکل گرفته، بايد همه براي توانمندسازي آن تلاش کنند. در اکثر موارد نهادهاي ذيربط به انکار اين مناطق مي‌پردازند! و يا با برجسته کردن عناوين پيشينيان شهر که داشته‌هاي فعلي ما نيست بلکه عناويني است که در گذر زمان کسب شده و اکنون سرابي بيش نيست! اين مناطق را در حاشيه اخبار شهر قرار مي‌دهند، در نتيجه آتش زير خاکستر در اين مناطق شکل گرفته و به محلي امن براي بزه و جرم تبديل مي‌شوند! که اين موضوع هم امنيت مناطق حاشيه‌نشين و هم امنيت کل شهر را تهديد مي‌کند! عدم استفاده از ظرفيت‌هاي سازمان‌هاي مردم نهاد براي حل معضلات فرهنگي و اجتماعي ناشي از حاشيه‌نشيني همواره مورد غفلت مسئولان قرار گرفته است. اگر امروزه مشاهده مي‌کنيم بسياري از کشورهاي توسعه يافته و پيشرفته توانسته‌اند بر معضلاتي نظير حاشيه‌نشيني غلبه کنند به دليل استفاده از ظرفيت‌ها و پتانسيل مشارکتي عموم مردم و توجه به نقش اصلي و مهم مردم و بالا بردن مسئوليت‌پذيري ايشان در حل معضلات فرهنگي و اجتماعي است. در اين زمينه گذري کوتاه به يکي از محلات حاشيه‌نشين تبريز يعني »ايده‌لو« کرديم تا از نزديک شاهد فعاليت يک انجمن حقوق کودک باشيم و در اين بين گفت‌وگويي با حنيفه نوحه‌خوان مديرعامل منتخب انجمن دوستداران حقوق کودک کرديم که در ادامه مي‌خوانيد.
حنيفه نوحه‌خوان مديرعامل منتخب انجمن دوستداران حقوق کودک تبريز با اشاره به سابقه تاسيس انجمن گفت: اين انجمن سال 84 مجوز فعاليت خود را از استانداري اخذ کرده است و طرح تاسيس آن توسط فعالين حوزه کودک که اهل تبريز و ساکن تهران بودند داده شده بود که خوشبختانه اين امر تحقق يافت. وي گفت: اين موسسه به صورت هيات مديره‌اي اعم از اصلي و علي البدل به‌صورت هفت نفر اداره مي‌شود که اين هيات مديره توسط اعضاي انجمن هر دو سال يک بار انتخاب مي‌شوند، اعضاي انجمن حدود 60 نفر مي باشد که داوطلبان بعد از پر کردن فرم درخواست عضويت و موافقت هيات مديره، عضو انجمن مي‌شوند. به گزارش عصرآذربايجان به نقل از فارس، نوحه‌خوان افزود: افراد تحت حمايت انجمن حدود 180 نفر هستند که 150 نفر  آن دختر و 30 نفر مابقي پسر هستند، بازه سني اين کودکان نيز مابين 6 تا 15سال است که اکثرا بد سرپرست يا تک سرپرست هستند. وي تصريح کرد: متاسفانه فرهنگ حاکم بر منطقه اينگونه حکم مي‌کند که ازدواج‌ها بسيار زود هنگام صورت پذيرد و سعي انجمن اين است که حدالمقدور جلوي اين امر را بگيرد يا حداقل با برگزاري چنين کلاس‌هايي(مانند حرفه آموزي)  بتوانند امرار معاش کنند.

منبع :