نبض کند زندگي براي فلامينگوها در درياچه اروميه

گروه اجتماعي: فلامينگوها از مهمترين گونه_هاي پرندگان در حال زيست در درياچه اروميه هستند که با بروز بحران کم آبي در اين پارک ملي، زندگي آنان نيز دچار فراز و فرود و چالش هاي بسياري در حد مرگ در نمکزارهاي درياچه اروميه شده و نبض زندگي اين گونه، اين روزها کندتر از هميشه مي زند.

گروه اجتماعي: فلامينگوها از مهمترين گونه_هاي پرندگان در حال زيست در درياچه اروميه هستند که با بروز بحران کم آبي در اين پارک ملي، زندگي آنان نيز دچار فراز و فرود و چالش هاي بسياري در حد مرگ در نمکزارهاي درياچه اروميه شده و نبض زندگي اين گونه، اين روزها کندتر از هميشه مي زند.
 وقتي از جاده شهيد کلانتري در 15 کيلومتري اروميه به سمت کوه‌هاي پادگان المهدي که پر از نيزار و مزارع ذرت و صيفي جات است، حرکت و به داخل محوطه پارک ملي مي‌رسيم در کنار بوي نامطبوعي که ناشي از فاضلاب يا لجن زارهاي حاصله از پساب هاي شهرکهاي صنعتي و مرغداري هاست به باتلاق زاري مي‌رسيم که گفته مي شود مکان زيست فلامينگوهاست.
در مرور خاطره ها در 25 سال قبل، اين مکان پرآب بود ولي اکنون به علت عدم بارندگي در سال هاي اخير و به خصوص امسال آب حدود پنج کيلومتر پس‌روي کرده است و محلي کاملا باتلاقي و خطرناک به وجود آمده است که به هيچ نحوي نمي توان در اين مکان تردد کرد جز پاي پياده و با تجهيزات؛  بعد از مقداري پياده روي سخت در باتلاقهاي درياچه اروميه،  کلني هاي بزرگ فلامينگو در آن قابل مشاهده است.در کنار اين سختي راه لانه هاي کوچک و پر از نشاط و شادابي و حاصل از صداي جوجه فلامينگو ها که سکوت اين مکان را در هم شکسته بربوي نامطبوع ميچربد و ذهن درگير زيبايي اين بخش از حيات در طبيعت مي شود.
به سختي و با چوب دستي داخل بخش باتلاقي و نيزارها مي شود قدم برداشت و بايد مواظب بود صداي ترددمان جوجه هاي کوچک را دچار استرس و نگراني نکند هرچند جاي جوجه ها تا وقت پروازشان امن است ولي آينده اين جانداران زيبا نامعلوم و پر از تهديد به نظر مي رسد.
در حين حرکت بيشتر در داخل درياچه مي_توان به صحنه هاي دلخراشي رسيد صحنه_هاي دردناک از بقايا و استخوانهاي فلامينگو و برخي پرندگان که قابل تشخيص براي ما نيستند.
دلخراش‌تر از همه برخورد با برخي فلامنيگوهاي بالغي است که در ميان نمکهاي درياچه گرفتار شده اند که اگر بخت يارشان باشد و گذر محيط بان يا شکارچي دلرحم و يا روستاييان به ان مکان بيافتد، جانش را دوباره باز مي يابد و در غير اين صورت سرنوشتي سوزناک تر از هر مرگي به تدريج اورا به کام مرگ فرو مي_برد.
ديدن اين مناظر دل هر بيننده اي را به درد مي_آورد و دوربيني نيست که در اين لحظات شاترهايش حرکت نکند تا براي نجات اين ساکنان چندين ساله درياچه اروميه استمداد طلبي کنند.
دست و پا زدن فلامينگو هاي ماده در بهار در اين بين اسفناک تر است چرا که تازه جوجه آوريشان شروع مي شود و زندگي برايشان نشاط تازه اي دارد و بايد مدتي را براي بزرگ کردن جوجه ها کنارشان باشند.شرايط اکوسيستمي درياچه اروميه در سالهاي اخير باعث شده تا به تدريج جمعيت اين گونه ارزشمند که به عنوان گونه پرچم و يا نماد در اين منطقه محسوب مي_شود، به علت تهديدات کاهش يابد.طبق گفته_هاي کارشناسان اداره کل محيط زيست آذربايجان غربي اگر گونه پرچم و يا نماد (بيشترين گونه در پارک ملي) دچار بحران شود بايد اين بحران را براي ساير گونه ها هم لحاظ کرد.در بررسي علل اين موضوع کاهش ميزان آب پارک ملي درياچه اروميه و از بين رفتن شرايط اکوسيستمي براي زندگي اين گونه با افزايش شوري آب بيشترين سهم را داراهستند که محيط بانان و کارشناسان بران مهر تاييد مي_زنند.
حضور فلامينگوها در درياچه اروميه کاهش 30 درصدي دارد
فلامينگو سالي يکبار جفت‌گيري مي‌کند و لانه‌اي گلي براي تخم‌گذاري مي‌سازد؛ بيشتر فلامينگوهاي ماده يک تخم در سوراخ لانه مي‌گذارند و نر و ماده هر 2 به نوبت روي تخم مي‌خوابند.فلامينگوها در پاييز از عرض‌هاي جغرافيايي شمالي از جمله سيبري به عرض‌هاي جنوبي مهاجرت کرده و در مناطق مساعد به زمستان گذراني اقدام مي‌کنند؛ آذربايجان‌غربي و تالاب‌هاي آن که در کريدور مهاجرتي پرندگان واقع شده، بهترين مکان براي زمستان‌گذراني اين پرندگان يا تخم گذاري است.فلامينگوها از 90 سانتي‌متر تا يک و نيم متر بلندي دارند و به صورت دسته‌جمعي و در دسته‌هاي چند هزار تايي زندگي و مهاجرت مي‌کنند.
رييس اداره حيات وحش اداره کل حفاظت محيط زيست آذربايجان غربي در اين باره گفت: حضور فلامينگو ها در پارک ملي درياچه اروميه به علت فراهم نبودن شرايط زيستي آنها کاهش 30 درصدي دارد.اميد يوسفي بر پايه تجربياتش با بيان اينکه در سال هاي قبل اين روند به صورت افزايش 10 تا 15 درصدي پرندگان در پارک ملي رقم مي خورد، اضافه کرد: پرندگاني که در پارک ملي درياچه اروميه هستند و ماندگار شده اند هم اکنون از آرتميا تغذيه مي کنند و جوجه آوري نيز داشته اند.رييس اداره حيات وحش اداره کل حفاظت محيط زيست آذربايجان غربي براين عقيده است که به رغم اينکه ميزان گرفتاري پرندگان در درياچه در گشت زني ها به چشم مي_خورد، اما کمتر از ميزان دهه 80 است.از سخنان وي مي توان به راحتي فهميد که مرگ زجر آوري براي اين پرنده در صورت گرفتاري در نمک ها در انتظار است چرا که بعد از چند روز از رسوب بندي پرندگان در صورتي که نجات پيدا نکنند، تلف مي شوند.يوسفي اظهار داشت: علاوه برکاهش تعداد فلامينگو ها تعداد ساير پرندگان نيز مانند کاکايي، تنجه و آنقوت به علت فراهم نبودن شرايط زيستي کاهش يافته است.
درياچه اروميه سالانه پذيراي 60 تا 70 هزار بال فلامينگوست
معاون فني اداره کل حفاظت محيط زيست آذربايجان غربي با اعلام اينکه بيش از 60 هزار قطعه فلامينگو در سواحل و پارک ملي درياچه اروميه سالانه مشغول استراحت و تغذيه هستند افزود:امسال به علت فراهم نبودن شرايط زيستي و گرفتاري پرندگان در درياچه به دليل غلظت بالاي نمک آب اين ميزان به طرز محسوسي کاهش يافته است.
طبق اظهارات حجت جباري تعداد فلامينگوهاي درياچه اروميه در دهه 80 به بيش از 120 هزار قطعه مي رسيد که اين تعداد در سال 1394 و در اوج بحران خشکي درياچه اروميه به کمتر از 2 هزار قطعه رسيده بود.از صحبتهاي وي مي شود فهميد فلامينگوها تا زماني که شرايط اقليمي (آب و هوايي) فراهم باشد، در تالاب‌ها و سواحل درياچه اروميه ماندگار خواهند بود و در صورت بروز سرما و يخبندان به عرض‌هاي جنوبي‌تر مهاجرت مي‌کنند.وي با بيان اينکه فلامينگوها به دليل امن بودن زمين‌هاي باتلاقي بيشتر در اين مکان‌ها تخم‌گذاري مي‌کنند، اظهار داشت: غذاي اين پرنده، آرتميا و حشرات ريز موجود در آب درياچه اروميه است و فلامينگوها به علت آبکش‌بودن شکل منقارشان مي‌توانند به راحتي از حشرات ريز موجود در آب تغذيه کنند.
وي با بيان اينکه فلامينگوهاي گرفتار در نمک در گشت زني ها شناسايي و نجات مي يابند گفت: فلامينگو هاي سالم به محض نزديک شدن محيط بانان پرواز مي کنند ولي فلامينگو هاي گرفتار قادر به پرواز نيستند و اين موضوع موجب شناسايي سريعشان مي شود.جباري کمبود بارش_ها و پس‌روي آب را يکي از مهمترين علل شوري و کم آبي درياچه و به تبع آن گرفتاري فلامينگو ها در نمک زارها بيان کرد و گفت: تا کنون جوجه گرفتاري در درياچه مشاهده نشده است.
مانورهاي نجات بخشي براي فلامينگو ها برگزار مي شود
آذربايجان‌غربي با دارا بودن بيش از 300 گونه از انواع پرندگان آبزي و کنارآبزي و بيش از 70 تالاب دايمي و فصلي يکي از مهمترين مکان‌هاي مهاجرت و زيست انواع پرندگان است که حفاظت و صيانت خاصي را مي طلبند.
فرمانده يگان حفاظت اداره کل حفاظت محيط زيست آذربايجان غربي گفت: با توجه به فيلم‌هاي ارسالي از مردم محلي و گردشگراني که به درياچه مراجعه مي کنند، عمليات نجات بخشي در هفته براي اين پرندگان در دستور کار قرار دارد.
رضا خيري با بيان اينکه در هر شيفت کاري براي محيط بانان 2 تا سه مورد پرنده گرفتار در نمک نجات و در آبهاي شيرين رهاسازي مي_شوند، افزود: در عملياتي مشترک با آذربايجان_شرقي در سال جاري و در طي اطلاع رساني جوامع محلي 20 قطعه باکلان و فلامينگو از نمک هاي داخل درياچه نجات داده شده و در آب هاي شيرين بعد از شست و شو براي بازيابي قوا و تيمار رها سازي شدند.وي افزود: محيط بانان نيز در گشت هاي روزمره خود در پارک ملي در صورت مشاهده پرندگان گرفتار نسبت به رهاسازي آنان از چنگال مرگ نمکي اقدام مي_کنند.
به گزارش  عصر آذربايجان به نقل ازايرنا، فلامينگو يا مُرغ آتشي پرنده‌اي است از راسته? بال‌آتشي‌سانان،   پرنده‌اي است با پاهاي دراز و منقاري منحني و گردني بلند خميده، آبچر بابدني بسيار کشيده و پر و بالي به رنگهاي سفيد و صورتي است.بالهايش ترکيب زيبائي از رنگهاي سرخ و سياه است. پرنده نابالغ قهوه‌اي مايل به خاکستري چرک است،  اين پرندگان بصورت دست جمعي و در دسته‌هاي چند هزارتايي زندگي مي‌کنند.فلامينگو ها در مرداب‌هاي ساحلي کم عمق مانداب‌هاي حاصل طغيان درياچه‌ها، لجن‌زارها و غيره به سر مي‌برند، رژيم غذايي فلامينگو سخت پوستي به نام آرتميا مي‌باشد.فلامينگو در محيط طبيعي از 15 تا 20 سال زندگي مي‌کند، فلامينگوها اغلب در دسته_هاي بزرگ چندصدتايي ديده مي شوند. اين پرنده ها بيشتر فعاليت هاي خود، از جمله تغذيه مهاجرت،  لانه سازي و جوجه آوري را به صورت گروهي انجام مي دهند.

منبع :