مراغه شهربرج مقبره‌هاي تاريخي کشور
مراغه شهربرج مقبره‌هاي تاريخي کشور
1400/07/25
گروه تاريخي: مراغه شهر برج مقبره‌هاي تاريخي بوده که متأسفانه اين روزها فقط ? برج مقبره باقي مانده است و علاوه بر گذر زمان، ساخت و سازهاي غيرمجاز انجام گرفته، اين بناهاي تاريخي را تهديد مي‌کند.مراغه، شهر برج مقبره‌هاي تاريخي است که هر کدام نمودي از معماري اصيل و شگفت انگيز ايراني است که به دوره ايلخاني و پيش از آن بازمي‌گردد اما متأسفانه برخي از اين برج مقبره‌ها بر اثر گذشت زمان، رنگ نيستي بر خود ديده‌اند.
آناهيتا رحيمي.
گروه تاريخي: مراغه شهر برج مقبره‌هاي تاريخي بوده که متأسفانه اين روزها فقط ? برج مقبره باقي مانده است و علاوه بر گذر زمان، ساخت و سازهاي غيرمجاز انجام گرفته، اين بناهاي تاريخي را تهديد مي‌کند.مراغه، شهر برج مقبره‌هاي تاريخي است که هر کدام نمودي از معماري اصيل و شگفت انگيز ايراني است که به دوره ايلخاني و پيش از آن بازمي‌گردد اما متأسفانه برخي از اين برج مقبره‌ها بر اثر گذشت زمان، رنگ نيستي بر خود ديده‌اند.
پژوهشگران تاريخ از وجود 9 مقبره تاريخي در اين شهر ياد مي‌کنند که در طول تاريخ از بين رفته‌اند و حالا شهر برج مقبره‌هاي تاريخي، تنها 4 برج مقبره را در آغوش گرفته است که علاوه بر گذر زمان، ساخت و سازهاي انجام گرفته در اطراف اين مقبره‌ها، آنها را بيشتر تهديد مي‌کند.
ثبت ملي گنبدهاي تاريخي شهر مراغه
مدير کل ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي آذربايجان شرقي، با اشاره به ثبت ملي گنبدهاي موجود در شهرستان مراغه گفت: گنبد سرخ مراغه در سال 546 هجري قمري، گنبد مدور در سال 568 هجري قمري، گنبد کبود در سال 670 هجري قمري و گنبد غفاريه نيز در سال 723 هجري قمري بنا شده‌اند.احمد حمزه زاده ادامه داد: گنبد غفاريه در نهم مرداد ماه 1312 گنبد سرخ در پانزدهم دي ماه 1310 گنبد کبود در پانزدهم دي ماه 1310 و گنبد مدور مراغه نيز در پانزدهم دي ماه 1310 به ثبت ملي رسيده است.
وي افزود: گنبد سرخ مراغه و يا گنبد قرمز در بخش غربي شهر واقع شده و از قديمي‌ترين گنبدهاي موجود تاريخي به شمار مي‌رود. گنبد مدور نيز با معماري خاص ايلخاني از بناهاي تاريخي در اين شهر است که در دوره سلجوقيان بنا شده است.حمزه زاده گفت: گنبد کبود و يا مقبره مادر هلاکوخان از زيباترين بناهاي تاريخي در مرکز شهر تاريخي مراغه است.وي افزود: از ديگر مقبره‌هاي پا بر جا در اين شهر، مي‌توان به گنبد غفاريه اشاره کرد که از جاذبه‌هاي تاريخي و گردشگري در اين خطه نيز به شمار مي‌رود.
معرفي شهر مراغه با رويکرد جاذبه‌هاي تاريخي و فرهنگي
مدير کل ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي آذربايجان شرقي توضيح داد: تخطي در مجوز ساخت و ساز يک پروژه خدماتي و تجاري در اطراف گنبد کبود مراغه که فعاليت آن از دهه 80 آغاز شده است، به شوراي فني وزارت خانه ابلاغ شده و تا رعايت تمامي مسائل، پروژه متوقف خواهد شد.وي افزود: اخيراً تمامي موارد رعايت براي تکميل اين پروژه در اطراف گنبد کبود، رعايت شده است و با توجه به اينکه به کارگيري نماي کامپوزيت در اطراف بافت تاريخي نبايد انجام پذيرد، شرکت مجري اقدام به حذف آن کرده و در حال ساخت نماي آجري است.حمزه زاده به رويداد سازي شهر مراغه اشاره کرده و گفت: در حال حاضر شهرستان مراغه به عناوين مختلفي در تمامي رويدادها معرفي مي‌شود که حتي با برگزاري نمايشگاه‌هاي بين المللي در شهر توريستي وان، استان آذربايجان شرقي با رويکرد معرفي جاذبه‌هاي تاريخي و فرهنگي شهر مراغه و معرفي طبيعت گردي کليبر با استقبال خوبي مواجه شده است.
نابودي برج مقبره‌هاي تاريخي شهر مراغه بر اثر گذشت زمان
يک محقق و نويسنده تاريخ مراغه گفت: گنبدهاي تاريخي و يا برج مقبره‌هاي تاريخي مراغه، از حيث شاخصه‌هاي معماري، شهرت جهاني دارد و بيشتر مقالات علمي پژوهشي منتشر شده درخصوص گنبدهاي مراغه در ارتباط با نوع معماري در جداره‌هاي بيروني برج مقبره‌هاست.اصغر محمدزاده ادامه داد: در طول تاريخ، برج مقبره‌هاي متعددي در شهر مراغه وجود داشته است که برخي از آنها در گذر زمان، رنگ نيستي بر خود ديده‌اند؛ چنانچه هندوشاه نخجواني به يک جريان تاريخي اشاره کرده‌اند که به هنگام دفن بيست و نهمين خليفه عباسي در حياط يک مدرسه، 5 گنبد وجود داشته اما در حال حاضر دو گنبد در محل مورد اشاره باقي مانده است.وي افزود: ابن فوطي نيز به دفن حميد الدين بغدادي در مراغه اشاره نموده و از گنبد ترکان ياد مي‌کند که مدفن وي در جوار اين گنبد بوده است.محمدزاده بيان کرد: شمار دقيق برج مقبره‌هاي تاريخي شهر مراغه به استناد منابع مختلف، 9 برج مقبره بوده است که تا به امروز، ? برج مقبره از بين رفته و در حال حاضر، فقط ? برج مقبره باقي در شهر مراغه باقي مانده است.
اين محقق و نويسنده تاريخ مراغه توضيح داد: در ميان مشهورترين برج مقبره‌هاي موجود در مراغه مي‌توان به گنبد قزل ارسلان مراغه و گوي برج اشاره نمود که طي ?? سال گذشته از بين رفته است.محمدزاده گفت: در اين ميان، 4 برج مقبره بر اساس تقدم زماني ساخت، گنبد سرخ، گنبد مدور، گنبد کبود و گنبد غفاريه است که گنبد سرخ، کبود و مدور در دوران اتابکان سلجوقي و گنبد غفاريه نيز در دوره ايلخاني بنا شده‌اند.
وجود سردابه و شبستان بالايي در مقبره‌ها
اين محقق و نويسنده تاريخ مراغه بيان کرد: گنبد غفاريه در زمره گنبدهاي پابرجا در شهر مراغه است که بين سال‌هاي 716 تا 737 هجري قمري در دوره ايلخانان مغول بنا شده است.
وي ادامه داد: در قرابت اين گنبد، مدرسه‌اي به نام غفاريه وجود داشت که در اواخر دوره ايلخاني بنا شده بود و به همين دليل اين گنبد به گنبد غفاريه مشهور شده است.محمدزاده افزود: يکي از شاخصه‌هاي معماري در تزئينات بيروني اين بنا، استفاده از کاشي لعاب پران بوده است که در گره‌هاي هندسي و نقوش مختلف، به صورت ريز و جزئي به کار گرفته شده است. کاشي لعاب پران در دوره ايلخاني ابداع شده و گنبد غفاريه به عنوان نمونه منحصربه فرد، نمايشگاهي از اين هنر و ابداع ايلخانان مغول به شمار مي‌آيد.وي ادامه داد: گنبد غفاريه در کنار رودخانه صافي قرار گرفته و شکل هندسي اين گنبد، به صورت مکعب مربع است که در دوره ايلخاني و به فرماني ابوسعيد ايلخاني بنا شده است.اين محقق و نويسنده تاريخ مراغه بيان کرد: از اشتراکات معماري در ميان برج مقبره‌هايي که در قلمرو تاريخي ايران مغول و اتابکان وجود دارد، مي‌توان به سردابه و اتاق يا شبستان بالايي اشاره کرد که در تمام برج مقبره‌هاي مراغه، نمود يافته است.محمد زاده افزود: گنبدهاي مراغه در سال 1310 توسط آندره گدار (باستان شناس فرانسوي) ثبت ملي شده است و گنبدهاي مراغه را در يک کتاب پژوهشي به زبان فرانسه بازشناسي نموده‌اند.
شهر مراغه شهر گنبدهاي تاريخي است
يک پژوهشگر تاريخ نيز گفت: مراغه شهر گنبدهاي تاريخي است که مربوط به دوره ايلخاني و قبل تر مشهور هستند اما در واقع، اين گنبدها قديمي‌تر از دوره ايلخاني است.کريم ميمنت نژاد ادامه داد: اين بناها کارکردهاي نجومي و تقويمي داشته‌اند و در گذشته‌ها براي مطلع شدن از روز و تاريخ، از طريق هندسه و معماري، برج‌هايي مدون را ايجاد مي‌کردند.
وي افزود: چنين گنبدهايي در جاي جاي ايران وجود دارد و در حال حاضر شهر مراغه نيز توانسته است چندين گنبد را حفظ کند.
به گزارش عصر آذربايجان به نقل از مهر،ميمنت نژاد بيان کرد: با توجه به اينکه نوع کارکرد اين گنبدها در طول زمان تغيير يافته است در برخي از موارد، عناوين گنبدها نيز در طول زمان تغيير يافته و حتي افرادي نيز در اين محل‌ها مدفون شده‌اند.اين پژوهشگر تاريخ در پايان گفت: قدمت گنبدهاي شهر مراغه بسيار قديمي است و بارها مورد مرمت و بازسازي قرار گرفته‌اند و علاوه بر نصب کتيبه، حالت مقبره و مزار نيز به خود گرفته‌اند.
منبع :