منظومه روستايي؛ زمينه‌ساز توسعه پايدار در استان اردبيل

گروه اقتصادي: برنامه آباداني و پيشرفت منظومه‌هاي روستايي در قالب رويکرد آمايشي و در برنامه‌ريزي‌هاي روستايي در حالي در دستور کار متوليان و دست‌اندرکاران امر در استان اردبيل قرار گرفته است که به نظر مي‌رسد رويکردهاي جديدي در نوسازي روستايي حاکم شده است.

گروه اقتصادي: برنامه آباداني و پيشرفت منظومه‌هاي روستايي در قالب رويکرد آمايشي و در برنامه‌ريزي‌هاي روستايي در حالي در دستور کار متوليان و دست‌اندرکاران امر در استان اردبيل قرار گرفته است که به نظر مي‌رسد رويکردهاي جديدي در نوسازي روستايي حاکم شده است.
 طي دهه‌هاي اخير روند شتابان توسعه ، چهره شهرها و روستاها را دگرگون کرده است ، هرچند شهرها تاثيرپذيري بيشتري از فرايند توسعه و مدرنيزاسيون داشته‌اند با اين حال روستاها هم از اين وضعيت بي‌نصيب نمانده‌اند و هر ناظري در جريان سفر به روستاها متوجه اين تغييرات شگرف در نوسازي واحدهاي مسکوني و تاثيرات آن در معماري روستاها مي شود. بديهي است در گذر زمان اين تغييرات به سمت اقتصاد، فرهنگ و عناصر جامعه شناختي هم کشيده خواهد شد.
يکي از اهداف و برنامه‌هاي بنياد مسکن انقلاب اسلامي به عنوان نهاد برآمده از انقلاب اسلامي ساخت مسکن براي روستاييان و توسعه روستاها بوده است. در اين راستا در حال حاضر 64 درصد واحدهاي روستايي در استان اردبيل بهسازي و مقاوم‌سازي شده است که در مقايسه با آمار کشوري 51 درصد رقم قابل‌توجهي به شمار مي‌رود.
تا چند سال قبل بخش اعظم تلفات انساني زمين لرزه‌ها در روستاها رخ مي‌داد اما در زلزله‌هاي چند سال اخير تلفات انساني کاهش چشمگيري داشته است و اين موضوعي است که هر ناظر منصفي به آن اذعان مي‌کند.
در کنار احداث واحدهاي مسکوني براي روستاييان چند سالي است طرح‌هاي هادي روستايي در مناطق مختلف کشور براي نوسازي و بهسازي معابر و انهار اجرا مي‌شود. در همين راستا در استان اردبيل در فرايند نوسازي واحدهاي روستايي و معابر و انهار روستايي اقدامات مهمي انجام شده است که مي‌توان از آن به عنوان فصل درخشاني از کارنامه نظام جمهوري اسلامي ياد کرد.
برنامه‌ريزي براي اجراي طرح هادي در بيش از 800 روستاي استان اردبيل
حامد کيخسروي ، مديرکل بنياد مسکن انقلاب اسلامي استان اردبيل گفت: در استان اردبيل از مجموع يک‌هزار و 859 روستا، يک‌هزار و 17 روستا بالاي 20 خانوار هستند که در تمام اين روستاها طرح هادي اجرا شده و مصمم هستيم طي ماه‌هاي آينده در 820 روستا اين طرح را اجرا کنيم.
وي اضافه کرد: از سال گذشته تاکنون در 228 روستاي استان با يک هزار و 600 ميليارد ريال از محل اعتبارات استاني و ملي، طرح هادي اجرا شده که علاوه بر بهينه‌سازي چهره روستاها منجر به توسعه روستايي ، عمران و آباداني اين روستاها شده است.
حامد کيخسروي ادامه داد: بعد از 10 سال طرح‌هاي هادي در روستاها مورد بازنگري قرار مي‌گيرد تا نواقص و ايرادات طرح برطرف شده و اصلاحات مورد نياز اعمال شود.
به گفته مديرکل بنياد مسکن انقلاب اسلامي استان اردبيل ، در سال گذشته 198 طرح هادي روستايي در مناطق مختلف استان مورد بازنگري قرار گرفت و براي اجراي آن برنامه‌ريزي شد. امسال هم در 138 روستا طرح هادي اجرا و در 158 روستا نيز طرح هادي مورد بازنگري قرار مي‌گيرد تا روند ناسب و مطلوبي را بر اساس سياست عمران و آباداني روستاها شاهد باشيم.
اجراي طرح‌هاي هادي و اصولا توسعه روستايي مستلزم اين است که مسائل اقتصادي ، فرهنگي و اجتماعي مدنظر سياست‌گذاران و متوليان امر قرار بگيرد. يکي از عمده‌ترين تفاوت‌هاي شهر و روستا اين است که در روستا خانه يک واحد توليدي است و روستاييان تلاشگران عرصه توليد به‌شمار مي‌روند.
واقعيت اين است که در نوسازي واحدهاي روستايي نکته‌اي مورد غفلت قرار مي‌گيرد که عمدتا بخش مسکوني روستاييان با استفاده از مصالح و ابزارهاي نو نوسازي و بهسازي مي‌شود و ساير بخش‌هاي خانه‌هاي روستايي اعم از انبار و محل نگهداري دام آن‌طور که بايد و شايد محل اعتنا نيست.اين امر به مرور زمان منجر به اين مي‌شود که واحدهاي روستايي از نقش توليدگري خود فاصله گرفته و روستاها تبديل به شهرهاي کوچک و مصرف کننده شوند ، موضوعي که با سياست‌هاي کلان کشوري همچون اقتصاد بدون نفت ، اقتصاد مقاومتي و رونق اقتصادي همخواني ندارد. شايد از همين روست که در سال‌هاي اخير نوسازي و بهسازي روستاها با عنايت به عناصر و الزمات توسعه پايدار و با نگاه به حفظ اشتغال و توليد مدنظر قرار گرفته است.
منظومه روستايي زمينه‌ساز توسعه پايدار در استان اردبيل
در همين زمينه مديرکل بنياد مسکن استان اردبيل از اجراي منظومه‌هاي روستايي به عنوان طرح توسعه پايدار در امتداد توانمندي اقتصادي روستاييان در اين استان خبر داد و گفت: برنامه آباداني و پيشرفت منظومه‌هاي روستايي در قالب رويکرد آمايشي و در برنامه‌ريزي‌هاي روستايي به عنوان يک حرکت موثر مهم و ارزشمند تلقي مي‌شود.
کيخسروي بيان کرد: در قالب اين طرح تلاش مي‌شود پس از مطالعات در سطح سکونتگاه‌هاي روستايي، شرايطي فراهم شود تا روستاييان به توانمندي اقتصادي، عمران و آباداني و پيشرفت مناسب دست پيدا کنند.مديرکل بنياد مسکن استان اردبيل با بيان اينکه بسياري از مشکلات و مسائل مربوط به ناهمگوني‌هاي مکاني، فضايي و رشد نامناسب شهرها ناشي از نارسايي ساختاري، کارکردي روستاها است، بر ضرورت بازنگري در رويکردهاي بخشي نگر تاکيد کرد و گفت: تلاش بر اين است شرايطي به وجود آيد تا برنامه آباداني و پيشرفت منظومه‌هاي روستايي به شکل يکپارچه، هماهنگي و فراگير به انجام برسد.
وي با بيان اينکه محتواي اين برنامه بر ترغيب حکمروايي محلي از طريق مشارکت‌هاي مردمي و تقويت فعاليت‌ها و همچنين توسعه روابط و مناسبت‌هاي کارآمد است، اضافه کرد: در قالب اين برنامه سعي بر اين است تا جنبه‌هاي محيط طبيعي، بوم‌شناختي، کالبدي، فضايي، فرهنگي و اجتماعي مد نظر قرار گرفته و حرکت‌هاي موثري را در اين بخش شاهد باشيم.
کيخسروي اهداف اين برنامه را بهره‌برداري سازگار و پايدار از منابع طبيعي، افزايش تاب‌آوري منظومه در مقابل مخاطرات محيطي، تقويت مشارکت دست‌اندرکاران و شبکه‌هاي تعاملات اجتماعي، توسعه زيرساخت‌ها و امکانات و تقويت هماهنگي فرابخشي اعلام کرد.
مديرکل بنياد مسکن انقلاب اسلامي استان اردبيل با بيان اينکه در هر منظومه برنامه‌هاي متناسب با امکانات و محدوديت‌هاي منظومه با رويکرد مشارکتي تدوين شده است، افزود: منظومه‌هاي انتخاب شده در استان بر اساس شاخص‌هاي ابلاغي در نظر گرفته شده و با پيشنهاد بنياد مسکن و تاييد استانداري انتخاب و اجرايي مي‌شود.
الزامات حفظ اراضي روستايي و پرهيز از تغيير کاربري
يکي از مسائل مهمي که در اجراي طرح‌هاي هادي روستايي و نوسازي روستاها بايد مدنظر قرار بگيرد، لزوم حفظ اراضي از دست‌اندازي و تغيير کاربري‌هاست.
طي سال‌هاي اخير برخي از شهروندان ضمن بازگشت به روستاها در کنار روستاها اقدام به ساخت و ساز مي‌کنند که اين امر منجر به از دست رفتن بخشي از اراضي کشاورزي حاشيه روستاها مي‌شود ، در صورتي که مي‌توان از فضاي داخل روستا براي ساخت و ساز استفاده کرد و نبايد موضوع مهاجرت معکوس زمينه‌ساز تخريب و از بين رفتن اراضي کشاورزي شود.
به گزارش  عصر آذربايجان به نقل از ايرنا ، در اين زمينه مديرکل بنياد مسکن استان اردبيل با اشاره به اعطاي زمين رايگان و تسهيلات ارزان‌قيمت براي ساخت مسکن روستايي و نهضت ملي مسکن در روستاها تاکيد کرد که در روستاها خارج از طرح هادي اجازه ساخت داده نمي‌شود. موضوعي که به نظر مي‌رسد نيازمند اهتمام و جديت بيشتري هم از سوي روستاييان و هم مسئولان و دست‌اندرکاران است.

منبع :