يالقيز چينار

بولگه لر سرويسي: گئجه‌دير. بير اؤلکه‌نين گيله‌سينده گرگين و ديدرگين گزيشن گنجلر گلير گئدير، گاهدان کوچه باشيني کسنلرده گؤزه چارپير. سکيلر داريسقالليقدان يازيق آغاجلارين ياماجلارينا توخونور؛ بئتون سيمينت سينيق-سالخاق موزايکلر- کي چوخ واخت ماغازاچيلارين باييرا سپن سولاريني آياقلانارکن سيچراديب يولدان اؤتنلرين پوزوب بئزلرينه ايز- لکه ساليردي – گاهدان آز قالير اونلارين بئلينه چيخسين. گاهدان بعضي قوخولار گليب اسکي حاماملارين آياغيني خاطيرلادارکن، آللاه وئردي خانين ايصفاهانداکي تولانبارچي پيشيگي‌نين ياتماسيني آنلادير.

 بورنونو توتاراق اوزونو چئويريرسن قوخولاردان قاچاسان، او حالدا گؤزون ساتاشير اوست- اوسته ياپيشان اؤلو اعلانلارينا، اؤزل اوخول اعلانلارينا، ذولفعلي اوخوللاري رئکلاملارينا، عئينوللانين گؤز حکيمليگي اعلانينا، يدوللانين سينيقچي حکيمليگي اعلانينا و کئچميش سئچکيلردن قالميش قودرت خانلارين تخت اوچون ساواش رئکلاملارينا کي دام- ديوارلاري حتي ماغازالارين، تاکسيلارين، مينيکلرين جاملاريني، گونون، آيين، و اولدوزلارين اوزونو سوواميشدي. ايستر-ايسته مز اللر دال جيبلرين اوزرينه زووور- اورا دا اعلان ياپيشديرماسينلار دئيه. خيياوانلاردا ماشين اليندن او تايا کئچمک اولمور؛ بير ياندان دا ائله درين چالالار وار کي ماشينلار اونلاردان قاچماق ايسترکن بير- بيرلرينه چارپير و قالاباليق داها آرتير. بو آندا خيياوان کناريندا گؤزله‌ين قوجالارا او تايا کئچمک فورصتي ال وئرير. بو شهر آنجاق بومبار دوماندان سونرا دوشمن الينه دوشموش بير خاراباليغا اوخشايير. هره اؤز ايشينده ايدي بو خاراباليقدا، سانکي‌هامي‌اؤزوندن قاچماق ايسته ييردي. آمما طبيعت بئزيکميشدي بو دورومدان. بئل بابا ائولرينه تله‌سن آداملارا قارشي دوروب گئري ايتله‌ييردي. کيمسه اونو باشا دوشموردو. او باغيريردي، قيشقيريردي، اؤزونو دام- ديوارا چيرپيردي آنجاق سونوندا نفسدن دوشوب درين آه چکمه‌يه باشلاييردي و بو آهلار داها سونرا اسنمه‌يه دؤنوب بوتون طبيعتي مورگوله‌مه‌يه چاغيريردي. آرتيق آغاجلار ياشلي اولدوقلارينا گؤره چينارلارين مصلحتي ايله اعتيصابا چيخميشديلار. چينارلاردان بيري: “بيزلري بو خارابايا گتيريب اکمه‌دن اؤنجه سؤز وئرديلر يئريميز گئنيش اولسون، هر گون سوواريلاق، آياغيميز آلتينا ياشيل چمن سريب يان-يؤوره‌ميزه گول-چيچک اکسينلر. بيزلرده اونلاري کيشي سانيب ائويميزدن اوباميزدان اولدوق؛ دوزدور کي بير-ايکي ايل اوول بيزلره بيرآز باخيب يئتيرديلر، آمما سونرا …” بير سؤيود چينارين سؤزونو کسيب بئله دئدي: “ائشيتميشم بو شهره يئني بير دسته گليب، باشچيلاري قارينالتيلارينا بويوروب بيزلره آرتيقراق يئتيشسينلر …” “دئدي- قودولارا باخمايين يولداشلار! من او دسته‌لردن باشچيلاردان چوخونو گؤروب يولا سالميشام. بو شهرده آنجاق ياخشي گئدر يئرينه ياماني گلر. اينانماييرسينيز، صاباح باشچي جنابلاري گلرکن باخين، دؤوره‌ميزده کي زيبيللري ييغيشديرماياجاقلار کي هئچ، بيرده شهرين زير- زيبيليني اؤرت- باسير ائتمک اوچون هر نه بئيينسيز آبدال، ايشسيز وارسا توپارلاييب دؤوره‌ميزه ييغاجاقلار، هله بعضي‌لري باش گؤزوموزدن‌ ديرماشيب بوينوموزدا اوديه‌جکلر. خيياوانلارين دا چالالاريني گيزلتمک اوچون آل-الوان خاليلار سالاجاقلار. آياغينيز آلتينداکي تورپاغا بير باخسانيز، تپ-چئوير اولمادان هر گون او قدر باسيليب کي داشا دؤنوب؛ نه سو کئچير نه‌هاوا. نييه گونو- گوندن ساراليب بوزاريريق؟ هه … سؤيود قارداش! کسيلمه‌ييبسن آجيسيني بيلميرسن. صاباح هر‌هاوا ايله اوينايان ساچاقلارين قول- قاناد اولارکن بيلرسن نه دئييرم، اونداکي کؤرپو قاليب چايين اوتاييندا!” سؤيود قيزاريب اوتانقيجدان نئچه يارپاغي سيسقا بير کولک ايله بير اويانا بير بو يانا بورولا- بورولا دوشوب زيبيللره قاريشدي. بو آندا بير نئچه قاراغاجين اؤلوم خبري قورشون کيمي‌آغاجلارين اوره‌گينه سانجيلدي.‌هامي‌نين گؤزو او هوندور چينارا ديکيلدي. او قابا آغاج ايسه سيخينتيدان بوغولوردو، آنجاق قانباغي چاتلاييب جيريليب نئچه پارچا الي، آياغي، و کورکلري‌نين قالين قابيقلاريندان قوپوب تورپاغي اؤپه‌رک اونو لووقادان بير آز قورتاردي؛ آخي او دايانيب دؤزمه‌لي ايدي. لاکين ايکي باشقا توت آغاجي بو درده دؤزه بيلمه‌ييب شاققيلتي ايله ايکي بؤلونوب حيرصدن چاتلاديلار. “ائي اولو تانري! بير فيرتانا، بير سئل، بير ترپم. آخي بيزيم سنجه دؤزوموموز يوخدو!” بير باشقا قاراغاج اللريني گؤيه آچاراق دئدي. گؤزلري قوروموشدو، آغلاماغا ياشي قالماميشدي؛ بيرده “ايگيده آغلاماق آر اولسون”، دئييردي، آمما گنج ياشينا باخماياراق ساچلاري تؤکولمه‌يه باشلاميشدي. بيرينجي چينار دئدي: “داريخمايين، دمير قاپي‌نين تاختا قاپييا بير گون ايشي دوشر. او جان بو جانا قوربان اولسون، بو قارا او قارالارا بنزه‌مز. اونلار بير آش بيشيريم …” آرتيق طبيعت جانلانيب چئوريليش باشلانميشدي. آداملار بونو باشا دوشه بيلمزديلر، چونکو اونلار بو عظمتده چئوريليشي آنجاق آرديجيل اولاراق زيبيله آتيلان کاغيذ پارچالاري ايله اؤلچوردولر. اونلار هر گون آخشام ياتمادان اؤنجه بو کاغيذلارين اوزه‌رينه سالينميش قوندارما طبيعت صحنه‌لرينه باخيب سونرا ايسه بير سيرا آنالمسيز عددلره باخيب ياشاملاريني اؤلچمک ايسته‌ييرديلر. اونلار بو ايشه آليشميشديلار؛ هر گون، هر آي، و يا هر فصيلدن بير بو کاغيذلاري دييشيب باشقاسينا باخيرديلار. يانيق قاپ-قارا آسفالت اونلار ايله آنا تورپاق آراسيندا ايللردي قارا پرده چکيب آرا آچميشدي. لاکين او شهرده قالان يالقيز چينار چئوريليشي تورپاقدان دويدو، آييلارکن “يئني باشقان ائشيتميشدي آغاجلاري قيشدا داللايارلار، قولچوماقلارينا بويوردو آغاجلارين جانينا دوشسونلر. او باشي داشليلار دا دئ دده‌مسن، آنام منه کور دئييب خيريلتييلا آغاجلاري دوغراييب نئچه‌لرين سوباسيني، نئچه‌لرين ده جيبيني دولدوردولار؛ اؤزلري آجيندان اؤلرکن. ايندي بير سن سن بير من، بيرده بئش-اون بوز سرچه.” يازيق چينار بو دهشتلي فاجيعه‌دن باشي- قاشي آغاريب بئلي بوکولدو. گئجه گوندوز سئيرک باشني اللري آراسيندا سيخيب فيکره دالدي. اونو بو حالدا گؤرن صبا يئلي بولودلاري، ايلديرملاري، باشقا يئللري، کولکلري، سئويملي گون ايله بيرليکده چينارين دؤوره‌سينده توپلانتييا چاغيردي. گرگين دانيشيقلار گئتدي، دردلشيب گنيشديلر. بو آرادا‌هاميسي بو دورومدان بئزيکيب اوسانديقلاريني سؤيله‌ديلر. توپلانتي سونا گلميشدي. اونلار سؤز وئرديلر ال-اله وئريب قوربان گئدن آغاجلارين اؤجونو ظاليم آداملاردان آلسينلار. گونون ايستيسي دؤزولمز اولدو. کولکلر ديش بولودلاري دنيزلره داغلارا دوغرو سوروب قاييتماديلار. ارکک بولودلار آداملاري آلداتماق اوچون گاهدان گليب گونون اوزونو نئچه آرديجيل گون بير داملا بئله ياغديرمادان توتوردولار، گاهدان دا يوخ اولوب يئرلريني آغ يئل ايله قيزغين گونشه وئريرديلر. ايلديريملار گاهدان آداملارين ماشيني ياشاييشينا هوجوم ائديب ائلئکتئريک جهازلاريني يانديرير، حتي اونلارين اوست-اوسته قالانميش کيبريت قوتوسونا بنزر ائولرينه ده رحم ائتميردي. کولکلر اؤزلريني کنارا چکديگينه گؤره آداملارين تؤرتديگي تين، هيس، توز-تورباق شهري آلت ائتميشدي. فيرتانالار دونياداکي زير- زيبيل، نايلون پاکاتلار، توز- تورپاغيني ييغيب شهرده‌کي‌لره قاتاراق آداملارين اوز- گؤزونه چيرپيب قاتي- پنجره‌دن سوخولوب ياتاقلاردان، يورقان- دؤشکلردن بئله واز کئچمه‌دن دينجليگي‌ديرليگي اونلاردان آلميشدي. ظاليم آداملارين باشي سانکي اهلت داشينا ديميشدي. اونلار اريمکده اولان آسفالتين اليندن قاچاراق يالقيز چينارا سيغينيب يالواريرديلار: آنلاماميشيق، باغيشلا بيزي، سؤز وئريريک بير ده سيزه خور باخماياق. آداملاردان بير- ايکي سي آغاجلار حاققيندا گؤزل شئعرلر اوخويوب معروضه لر آپارديلار. يالقيز چينار ديشلريني قيجيرديب اؤز- اؤزونه دئدي: “ردد اولون، يالتاق اؤلوپرستلر!” او سؤز وئرميشدي باريشان دئييلدي. هر گون قالان يارپاقلاريني تؤکوب کؤلگه‌سيندن آزالديردي. بو آرادا بيرسيغيرچين اونون کؤکسونده اسکي چاغلاردان قالان بير آغاج ده‌لن يوواسيندا‌هاردانسا گليب سيغينيب بالالاميشدي. بير گون قارغا سيغيرچي‌نين بالالاريني دوشونه‌رک چينارا بئلجه آغيز آچدي: “منيم ياشيم سندن چوخ اولماسادا آز دئييل، ياخشي بيليرم بو بروووت چؤلونده نئجه کئچينم. بوز سرچه‌لرده سن اولماسان هر دليک دئشيکده سيغينيب بير تهر ياشاييشي سورر. آنجاق بو قوناغيميز نئجه؟ بس اونون بالالاري؟ بس سنين سخاوتين؟”هامييا اؤيود وئرن چينار بو سؤزلري ائشيديب گؤزلري ياشاردي. آمما باشيني آشاغي ساليب اوزونو اوندان گيزلتمک ايسته دي. دوشوندو ده: “اشي گل بو داشي اتگيندن آت. ياشي قورونون اودونا يانديرماق اولماز.” باشيني قالديريب يالنيز قوناغين بالالاري بويا-باشا چاتينجا ياشيل قاليب کؤلگه سالارام، دئدي قارغايا. بئلجه سينه اوبير داها سؤزوندن قاچان آداملارا، بوردا منم بغداد دا خليفه دئين اشرفي- مخلوقاتلارا اؤزلرينه قاييديب سؤزلرينه ده‌ير وئريب اوستونده دورماق اوچون سون فورصتي وئردي.

منبع :