سون رومان

آناديليميز: باخين، آغيزي قدحه ديمه‌ميش پوفوله‌ييب قيراغا چکيلدي. تووو سنين ذاتينا ساتقين ائششک. بيج مفتي نين الينه ياخشي ماهنا وئريب يازيق خيامي حيثيت‌دن سالدين. بويورون، نه دئميشم، اؤلن گونومو بيلميرم. مفتي بو ايشي گؤرن کيمين دئدي:

سعيد فيوضات

آناديليميز: باخين، آغيزي قدحه ديمه‌ميش پوفوله‌ييب قيراغا چکيلدي. تووو سنين ذاتينا ساتقين ائششک. بيج مفتي نين الينه ياخشي ماهنا وئريب يازيق خيامي حيثيت‌دن سالدين. بويورون، نه دئميشم، اؤلن گونومو بيلميرم. مفتي بو ايشي گؤرن کيمين دئدي:
» خيام او نمنه ايدي کي ائششکده اونو ايچمه‌دي؟«
من گؤردوم آرا قاريشيب مصب ايتهجک دوروب دئديم:
» آي مفتي، خيام دا تقصير يوخدور من اونا پئرمانقانات تؤکموشدوم«.
مفتي منه باخيب دئدي: »سن کيمسن؟«
دئديم: »من خيامين شاگيردييم!«
دئدي: »خيام بو سنين شاگيردين‌دير‌؟«
دئدي: «ائله قاباغينجا گليب شاگيرليگه»
مفتي بير آز منه باخيب دئدي: »آي خيام بونون گئيينيشي، دانيشيغي هئچ بيزه اوخشامايير آخي؟«
خيام دئدي: »آي مفتي بو گله‌جک‌دن گليب، سوروسو وار«.
ساغ اول خيام ايندي مني اله وئريرسن؟ مفتينين گؤزلري کلله‌يه چيخدي. دئدي: »سوروسو نه اولاجاق«
دئديم: » بيرينجي سورومبودورکي بيز هئچ بير تأثير قويا بيلميريک ياشاييشا. اوندا بيز تانرييا بير اويونجاق ايديق«
مفتي قيزاريب قيشقيردي: » هرنه الله ايسته‌سه او اولار.«
خيام اليني قالخيزيب مفتيني سوسدوروب دئدي: »ما لعبتکانيم و فلک لعبته باز. از روي حقيقتيم نه از روي مجاز، يک چند در اين بساط بازي کرديم، رفتيم به صندوق عدم يک يک باز«
ايجازه وئرين ترجمه ائديم. بيز لعبت، ياني ماتوشگه نه بيليم قولچاق يا دا کوکلاييق و فلک ده ماتوشگه بازدير. مجاز دا دئييليک، حقيقتدهييک. بو بساطدا بير مدت اويون بازليق ائله‌ديک سه ده بير بير عدم صانديغينا گئتمه‌لي‌ييک.
مفتي دؤنوب خياما دئدي: »قراريميز بو دئييلدي. سن دئيه‌جکدين کي چون ائششک ايدي ايچمه‌دي، قالانيندا بير شعر يازاجاق ايدين. سونرا سنين شعريني ائشيتمه‌يه وئريلن پوللارين ياريسي منيم ياريسي سنين اولاجاقدي. سن راضي من راضي پوخ يئدي قاضي. به بو هاردان چيخدي؟«
گؤزومو آچينحجاق گؤردوم گونش چيخيب، شوقو هر يئره دوشوب. اَييليب قيچيما باخديم. قيچيمين سينان يئري شيشيب قاپ قارا اولوب نَم نه بؤيوکلوکده شيشميشدي. آرخاسيجا گئتديگيم آخارسو ايسه، ايکييه بؤلونموشدو. آخار سويون اوتاي بوتايي دا سؤيکنميشدي قايايا. بير آز اللشديم آياق اوستونده دورام آما تزهدن ييخيلديم يئره. بير قوبودا ايديم کي هر ايکي يانيمدا قايالار چکميلميشديلر گؤيه. سويا باخا باخا قالديم…
آستارانين ساحيلينده ايديک. سويونوب پالتارلاريميزي قويدوق خالام ارينين ماشينينا. آتام دئدي: » بوردا دهنزين يئددي پؤشته‌سي وار. من چيميرم. داليمجا گلمه‌يه‌سيز ها.«
من ساحيلين قيراغيندا سويا گيريب باشلاديم سو ايلا اويناماغا بيردن آتام باغيردي. آياغا دوروب باخديم. داي دئمه آتام پؤشته‌لره ساري گئدرکن قارداشيم دوشموشدو اونون دالينا. آتام قيشقيريردي: » بوغولدو، بوغولدو«
ايلکه باخاندا گؤردوم کي قارداشيم اوزور. آما آتام قيشقيرينجا، قارداشيم پرچيم دوشوب آز قالدي بوغولا. باشلادي اَل آياقاق چالماغا. دئمک بيلديگينيده اونوتدو. ائله اوندا جان قورتاران بير شيرجه ووروب اؤزونو قارداشيما يئتيريب سونرا دا اونو چکيب چيخارتدي ائشيگه. سينه سينه باسديقجا آغزيندان سو چيخيردي. آتام دا سودان چيخيب منه ساري گليب اليني اوزالتدي منه. اليمي اوزالتديم آما آتام اوزاقلاشدي آتام اوزاقلاشديقجا قيشقيرديم: » آي آتا…«
اؤزومه گلديگيمده گؤردوم کي سويون قيراغيندايام. اوتاي بوتاي قايا ايدي. سويا کئچيب باشلاديم آخار سودا قاباغا گئتمهيه آما بير آز قاباغا گئدينجک سويون گورولتوسو مني گؤتوروب آپاردي…
بير رستوران دا اوتوروب قارداشيملا ناغيل لاردان دانيشيرديق. قارداشيم دئدي: » چوخ ياخشي اولدو کي بو ناغيل-لاري توپلادين«.
دئديم: » هر شمسي منظومه‌سينين بير عؤمرو وار. بيز بو منظومه‌نين لاپ آخيره قالان ياراديقلاريييق. هل البت بلکه ده بيزدن سورا بير آلاهي ياراديق لار ياراندي. آما بيز نئليه‌ميشيک؟ بو ايکي سون يوز ايلليکده يئرين قانين سورموشوق. طبيعت هر زامان بير تَهَر اؤزونو قورويور. باخ، دايناسورلار ژوراسيک چاغيندا يئرده آغاليق ائله‌ييرديلر. گؤر نه اولدو؟ يئر اونلارا بير ترسه شيلله چکدي کي تکجه فسيل لري قاليب. ايندي باخ گؤر بو آدام اوغلونو کي بو قدر يئري قورجالاييب و اونون جييَرين چيخارديب گؤر نه گونه قوياجاق. هله بو کرونا بيرينجيسي ايدي. او زامان ياش دا قورونون اودونا ياناجاق. انسان اوغلو اولماسا بو ناغيل لار، ادبيات نه اولاجاق…«گونش گؤزومو ووردو. آييليب گؤردوم چايين او چتين يئريندن سوووشموشام. گينه باشلاديم سورونمه‌يه اسن يئل ياواش ياواش مني قوروتدو. اوقدر سوروندومکي ديلدن دوشدوم. گون باتينجا گؤزلريم يومولدو…
– مهنديس نييه بئله توتقون سان؟
– نييه توتقون اولماييم. قاباغا گئتميريک هئچ قاباقکي امتيازلاري دا اليميزدن آليرلار. بير وار آدامين گله‌جه‌يه اومودو اولسون، اوندا راحت ياشاماق اولور. آما منيم اصلاً اومودوم يوخدور.
– نييه اومودون يوخدو مهندس انشاالله گله‌جک ياخشي اولاجاق.– ائله سؤز بورا سيندا‌دير‌دا. بيز جماعتله ايشله‌ييريک. قاباق جماعتله ايشله‌مک چتين دئييلدي آما ايندي چوخ چتين اولوب.
– نييه مهنديس؟
– به گورمورسن؟ جماعت گئده گئده ميندار اولولار. من بئله باشا دوشدوم کي بعضيلر ايسته‌ييردي جماعت ميندار اولا، جماعتده ميندار اولدو. مثلاً او گده‌نين ائوينه ائله بير ايزمير نقشه‌سي چکديم کي بالاجا بير حرارتله ائوي قيزديرا. ياني اول ياتيريم چوخ اولور آما زامان کئچديکجک طبيعي گازين آز ايشله‌مه‌يينده او خرج چيخير هئچ سونرالار دا ائله گاز پولو آز گلير. آما او نئيله‌دي؟ بيزه تهمت ووردو کي چوخ لوله ايشلتميشيککي چوخ پول آلاق!
– هه، اوبيزله چوخ پيس دانيشدي، اللريز وار اولسون يئرينه بيزه تهمت ووردو.– بيليرسن، د… دئيير کي گون او گون اولاجاق کي بيز اوشاق لارا فلسفه درسي دئيک!– آي مهنديس ابتدايي اوشاق هارا، فلسفه هارا؟
– بيليرسن فلسفه دونياني آيدين ائلمه‌مه‌يه چاليشير، آما ايدئولوژيلر بو شرايطلري ايله دونياني مبهم ائله‌مه‌يه اللَشيرلر.
– آما مهنديس منجه بو ايشلره قاريشماياق. ائله چاليشاق تزه ايش دوتاق.
– اؤزون بيليرسن داي قاباقکي دئييل. تزه ايش دوتماق چوخ چتين اولوب. چوخدا ايش قاباغيندا تهاتور ائديرلر. بو زاماندا دا تهاتور ائله‌ييب بير بازار دا فيلان قدر خشله‌ييب عوضينده توکان آلماق چوخ ريسکلي ايش‌دير‌.
– مهنديس سنه بير سؤز دئييم اينجيمه. ماشااله بو قدر تانيشين وار. هر يئرده سني تانيرلار آما هئچ واخت بيري ايله اَل اَله سورتمه‌ييبسن. نييه امتيازلاريندان يارالانماييبسان؟
– سن بونو ايستيرسن؟ آما من بوندان قاچيرام! سن دئديگينين معناسي بودور، قدرته ياخينلاشماق. هرزامان ايسته-سن کي قدرته ياخينلاشيب يا قدرتي اؤزونه ساري چکه‌سن بونو بيل. بو آليش وئريشده اوتوزاجاقسان.
– نه‌يي اوتوزاجاغام؟
– شخصيتين و کفيل ليگيني. چون بازاردا، عدالته اولان رقابتي قيراغا قويوب تئچه سينين حقيني يئمکله و اونلارين باشينا آدديم آتماقلا يوخاري لارا يئتيشه‌جکسن.– آما ائله همان لار کي يوخاري ايلا اَل اله سورتوب، اؤزلريني يوخاري چکيبلر، هامينين يانيندا احتراملاري وار!
– اول گرک بونو اؤزونه آيدين ائله‌يه‌سن کي جماعتين احتراميلا اؤز کيمليگيني اؤلچه‌جکسن يوخسا دوغرو دوزگونونه گؤره شخصيتيني اَت داش ائله‌يه‌جکسن. ايندي گؤرورسن کي او بينا دوزليب ساتان، بنيالار دوزلديب آما ايشيندن کسير.– دئمک او ائولري آلانلارا بير ايش ساتيرکي يوزده الليسيني گؤرمه‌ييب! ائله همان آدام جماعتين گؤزونده حرمت قازانير. آما نه‌دن؟ بو جماعت اؤز حقيني يئينيدن زهله‌لري گئتمير. نييه؟ آردي وار

منبع :