اسكي برف در ايران
اسكي برف در ايران
1397/10/17
گروه تاريخي: بسياري از مناطق پر برف جهان مردم براي رفت و آمد بر روي برف به ويژه براي شكار حيوانات در زمستان مجبور بودند وسيله اي اختراع كنند تا بتوانند بدون فرو رفتن در برف حركت نمايند.
در ايران نيز نمونه هايي از اين اختراعات ديده شده است . گزنفون مورخ معروف به تخته هايي اشاره مي كنند كه كف آنها را از روكشي از پوست حيوانات كشيده بودند و ساكنان قفقاز در2000 سال پيش از مسيح براي عبور از روي برف به پاي خود مي بستند . زبانشناسان اصل كلمه اسكي را مربوط به زبان آريايي مي دانند و همانطور كه پيش از اين هم اشاره كرديم بسياري از مورخان نيز معتقدند كه اسكي از شرق به غرب و به ممالك اسكانديناوي رفته است .
مصطفي اعلم مترجم كتاب راهنمايي نوين اسكي متذكر مي شود كه در برخي از دهات كه دستان اهالي از مدت 4 پيش در فصل زمستان براي شكار و رفتن از دهي به ده ديگر از تخته_هاي باريك و درازي استفاده مي كردند كه هنوز هم در بين ساكنان اين نواحي رواج دارد . سرهنگ يحيايي رئيس اسبق فدراسيون اسكي و كوهنوردي ايران هم به خاطر مي آورد كه در سفر تجسسي خود در كوههاي پر برف لرستان راهنمايي داشته اند كه داراي نوعي راكت برفي بوده و بر زبان محلي به آن ((درگ )) مي گفته اند و شكارچيان بومي آن مناطق آن را از شاخ گاو و يا شاخ شكار مي ساختند . ((درگ )) يا راكت برفي كه كوه نشينان بختياري به ابتكار خود از شاخ گاو مي ساختند از سوراخ هايي كه روي پل هاي افقي ديده مي شود در سيمان يا چرم رد مي كنند و كفش خود را به آن محكم مي كنند . در روايت تاريخي ايران نيز از نوعي اسكي سخن به ميان آمده .
امير تيمور گور كاني در خاطرات خود موسوم به منم تيمور جهانگشاه تعريف مي كند كه وقتي شهر فيروزكوه پايتخت كشور (غور) را كه است كوهستاني واقع در جنوب غرنين مسخر كرد قاصدي وارد فيروزكوه شد به وي گفتند كه آن مرد هنگام ورود به شهر كفش هايي بزرگ از تخته برداشتند و به آن وسيله از روي برف مجبور كرده است . اميرتيمور آن گفته را باور نمي كند تا اين كه خود آن مرد را مي بيند . امير تيمور در وصف قاصد چنين مي نويسد : قاصد مردي بود از سكنه كوه نشين غور و قامتي بلندو چهره اي سياه داشت . هنگامي كه من او را ديدم كفش هاي بزرگ خود ر ابه دست گرفته بود آن كفش ها دو تخته مسطح به شمار مي آمد و آن مرد تخته ها را به پاي مي بست تا اين كه در برف فرو نرود . در بعضي نقاط روي برف مي لغزيد و من تا آن موقع آن گونه كفش نديده بودم ولي تا اموال كلزدي پادشان غور گفت كه سكنه كوه نشنين غور در فصل زمستان كه برف راهپيمايي را مشكل مي كند . با آن كفش از برف مي گذرند . ليكن علي رغم اين نمونه هاي تاريخي اسكي سبك ورزش در اواسط دهه 1380 شمسي يعني تقريباً 80 تا 85 سال پيش از برگزاري نخستين مسابقه اسكي در جهان از اروپا وارد ايران شدند.
وسايل اسكي علاوه بر نجاري صدري يك نجار ارمني هم به نام واراز در خيابان لاله زار سفارش ساخت اسكي را مي گرفت اما اولين كارگاهي كه به توليد انبوه اسكي پرداخت واقع در خيابان شمالي كاخ دادگستري بود . اين كارگاه اسكي هايي به نام اتحاد از سال 1320 به بعد توليد كرد و كيفيت اسكيهايش نيز نسبتاً خوب بود ولي چون نتوانست به تكنولوژي ساخت وسايل اسكي هاي اروپايي برسد پس از 20 سال سرتسليم فرود آورد و توليد را متوقف ساخت در سال 1328 يك كارخانه كوچك ارتشي براي ساخت چوب اسكي به همت سرگرد يحيايي در لشكرك داير شد . ولي چون چوبهاي ساخته شده در سطح استاندارد هاي بين المللي نبود سرگرد يحيايي چند نفر را مامور نمونه برداري از انواع چوبهاي جنگلي كرد .
پس از آزمايش چوبها متوجه شدند كه چوب شمشاد داراي مقاومت فوق العاده خوبي است و احتمالاً اگر با تركيب اين چوب و چوب آزاد و چوب بلوط اسكي بسازند رضايت بخش خواهد بود. وي به ارتش پيشنهاد كرد كه يك متخصص چوب شناس و فرم بندي اسكي از سوييس و يا فرانسه به طور موقت استخدام كنند تا اسكيهاي قابل رقابت با اسكيهاي خارجي تهيه كند و حتي بخشي از توليد هم به خارج صادر شود . اين پيشنهاد معقول بود زيرا در آن زمان وسايل اسكي از نظر تكنولوژي ساخت و مواد ، هنوز در مراحل ابتداي خود بود و ساخت آن مستلزم سرمايه گذاري سنگين و برخورداري از دانش فني خاص و بازار وسيع بود.
پس از آزمايش چوبها متوجه شدند كه چوب شمشاد داراي مقاومت فوق العاده خوبي است و احتمالاً اگر با تركيب اين چوب و چوب آزاد و چوب بلوط اسكي بسازند رضايت بخش خواهد بود. وي به ارتش پيشنهاد كرد كه يك متخصص چوب شناس و فرم بندي اسكي از سوييس و يا فرانسه به طور موقت استخدام كنند تا اسكيهاي قابل رقابت با اسكيهاي خارجي تهيه كند و حتي بخشي از توليد هم به خارج صادر شود . اين پيشنهاد معقول بود زيرا در آن زمان وسايل اسكي از نظر تكنولوژي ساخت و مواد ، هنوز در مراحل ابتداي خود بود و ساخت آن مستلزم سرمايه گذاري سنگين و برخورداري از دانش فني خاص و بازار وسيع بود. متاسفانه اين پيشنهاد مورد قبول قرار نگرفت و اسكيهاي ارتشي همان خاصيت يكبار مصرف خود را حفظ كرد و سرانجام بعد از مدتي توليدش متوقف شد . علاوه بر اين توليد كنندگان كارگاهي عده كثيري توليد كننده انفرادي نيز در آن زمان بدون وقفه و با پشتكار عجيبي مشغول ساخت و تعمير اسكي بودند.
اينان خردسالان تلو و آبعلي و شمشك بودند كه هر يك به تدبيري اسكي مي ساختند و چون اسكيها زير پايشان دوامي نمي آورد در واقع هميشه در حال ساخت يك اسكي جديد يا تعمير اسكيهاي قبلي بودند .
به جرات ميتوان گفت كه بزرگترين معضل اسكي بازان آن دوران كيفيت نازل وسايل بود. حتي براي بهترين اسكي بازان هم اين مشكل وجود داشت . محمود بگلو قهرمان سابق تيم ملي مي گويد : مهمترين مسئله ما اسكي بازان مسابقه رو چوب و وسايل جانبي آن بود . هر وقت يكي از ما مي توانست يك جفت چوب اسكي خوب اروپايي براي شركت در مسابقه از كسي قرض بگيرد به راحتي مي توانست 10 ثانيه از ديگران پيشي گيرد . به همين خاطر همگي ما مي دانستيم كه اسكيهاي خوب كه تعدادشان از انگشتان دست تجاوز نمي كر صاحبانشان چه كساني هستند و هرگاه مسابقه مهمي در پيش بود سعي ميكرديم يكي از اين اسكيها را به نحوي قرض بگيريم .چنين بود يكي از مشكلاتي كه اسكي بازان آن زمان با آن مواجه بودند ولي از اواسط دهه 1330 مشكل وسايل با ورود اسكيهاي خارجي حداقل براي كساني كه قدرت خريد آن را داشتند تا اندازه اي برطرف شد با وجود آنكه اسكي به ورزش اشرافي معروف شده بود قيمت وسايل در مقايسه با قيمتهاي كنوني با در نظر گرفت قدرت خريد مردم ارزان بود و با 500 تومان مي شد تمامي وسايل اسكي را تهيه كرد.
برگرفته از کتاب آقاي دکتر محسن محسنين
منبع :