قلعه كاظم داشي در حدود 65 كيلومتري اروميه و 5/1 كيلومتري شرق روستاي گورچين واقع شده است كه در محل به  قالاباشي معروفيت دارد . مناظر طبيعي زيبا و بقاياي معماري و حجاري هاي صخره اي و گذرگاههاي صعب العبور و پرتگاههاي مخوف ارزش و اهميت سوق الجيشي به اين اثر داده است كه با توجه به بررسي ها و پژوهش هاي باستانشناسي كه توسط سازمان ميراث فرهنگي كشور به عمل آمده مهمترين آثار شناخته شده اين محل مربوط به هزاره اول قبل از ميلاد مسيح و دوره ايلخانيان مي باشد كه تحت محافظت و نگهداري سازمان ميراث فرهنگي استان مي باشد . بنا به نوشته مورخين اسلامي هلاكوخان مغول اموال قيمتي و خزائن نفيس خود را در اين قلعه پنهان نموده بود . حتي معروف است كه خود هلاكوخان نيز در اين قلعه مدفون گرديده است . اين قلعه در جنگ جهاني اول به مدت 9 سال پناهگاه  كاظم نامي از اهالي قوشچي و ياران وي بوده است . در اين قلعه بدستور كاظم خان ساختمان دو طبقه اي نيز بنا شده كه زماني مورد استفاده خود و خانواده اش بوده است . كاظم خان در اين قلعه آهنگري ، ريخته گري و قايق سازي داير كرده بود و در ضمن به ساختن توپ سرپر و باروت و فشنگ و غيره نيز مي پرداخت . بخشي قلعه برفراز كوه مخروطي شكل ناقصي استوار است كه در 2 كيلومتري سمت جنوب غربي و نزديك ساحل درياچه اروميه ، مشرف به جلگه اي خرم و سبز واقع شده است . در قسمت شرقي كوه مذكور سنگي به طول 80/1 و عرض 1 متر قرار دارد كه بر سطح خارجي آن خطوطي شبيه به خط عيلامي به چشم مي خورد كه تا امروز موفق به خواندن آن نشده اند . در سال 617 هجري قمري  اوزبك ابن پهلوان  جاده هاي اطراف كوه و قلعه را زيرسازي كرد . در نزديكي قلعه ، نهري جريان دارد كه پلي هم بر روي آن احداث شده است . اهالي محل اين پل را اوزبك كورپوسو (پل اوزبك) مي خوانند كه هنوز هم سالم مانده و مورد استفاده محال نازلوچاي مي باشد . بر قسمت فوقاني كوه ، بعد از استيلاي اعراب كلمه الله را نوشته اند . در كاوشي كه از اين قلعه صورت گرفته ، مقاديري ظروف سفالي و اثاث و آلات مفرغي و مسي كشف شده است . از بعضي قسمتهاي تپه ( كوه ) صخره هاي بزرگي بدست آمده كه گويا مردم آن عصر مردگان خود را در آن صخره ها ( به جاي تابوت ) قرار مي‌دادند و دفن مي كردند . اين قلعه در سال 1018 هجري قمري برفراز كوهي به همين نام در 18 كيلومتري جنوب غربي اروميه ساخته شده است . اين قلعه به علت ارتفاع زياد از سمت شمال و جنوب و اتصال آن به صخره سمت غربي كه نزديك به زمين است ، داراي حصاري محكم و دروازه اي در سمت جنوبي است . قلعه از پنج قسمت تشكيل مي شود كه عبارت است از : قسمت اصلي ، قسمت پايين ، قسمت سولوق قسمت بوزلوق و بيرون دروازه شرقي . در قسمت شرقي قلعه و منتهي اليه صخره ، برجي عظيم بنا شده كه خود در حكم قلعه بوده است . آب مصرفي قلعه از حوضي تامين مي گرديد كه با آب باران پر مي شد . در قسمت شمالي قلعه چشمه اي است كه آب كمي دارد . در كنار چشمه حوضي قرار گرفته كه با گنبدي پوشانيده شده است و براي حفاظت از آن نيز برجي احداث شده كه به قسمت اصلي متصل است و آن را سولوق ( جاي آب ) مي نامند . در قسمت جنوبي داخل قلعه گودالي احداث شده بود كه زمستانها با يخ و برف پر مي شد و زير آن حوضي ساخته شده بود كه در ايام كم آبي از آن استفاده مي شد . براي محافظت اين قسمت نيز قلعه مانند بنا شده بود كه آن را بوزلوق ( جاي يخ ) يا قارليق ( جاي برف ) مي‌گفتند و راه آن نيز مانند سولوق مخفي بوده است . قلعه اسماعيل آقا در زبان محلي  اسماعيل آقا قلعه سي ناميده مي شود كه مربوط به قلعه نظامي يكي از خوانين محلي بوده است . اين قلعه در 18 كيلومتري شمال غربي شهرستان اروميه بفاصله نسبتاً كمي از جاده سرو در بالاي رشته كوهي قرار رگفته است . بناي اسماعيل آقا قلعه سي مربوط به دو دوره متفاوت مي باشد . دوره اول آثاري است كه مربوط به هزاره اول قبل از ميلاد مسيح مي باشد كه شامل بقاياي ديوارهاي يك دژنظامي اورارتوئي و دخمه هايي تراشيده از صخره هاي مقاوم مربوط به همان زمان مي باشد . ايوان ورودي و سر در با قاب بندي سنگي و طاقي كه طاقنماهاي محراب مانند در انتها دارد و شيوه اجراي ديوارهاي دژ از ويژگيهاي اين اثر ارزشمند مي‌باشد . دوره دوم آثار و بقاياي قلعه دفاعي ديگريست كه ديوارهاي آن و برجهاي ديده باني مربوطه پابرجا و كمتر آسيب ديده . اين قلعه نظامي مربوط به يكي از خوانين محلي مي باشد كه در جريان اغتشاشات اواخر دوره قاجاريه احداث گرديده است . در ساخت برج و باروهاي قلعه از خشت خام استفاده شده است . روستاي بردوك ( Bardouk ) در ابتداي دره سلطاني در دامنه مشرف به رودخانه كم آبي كه سرچشمه آن از كوه هاي تركيه است قرار دارد . فاصله اين محل تا مرز فعلي ايران و تركيه حدود 15 كيلومتر است . قلعه و مجموعه آن با تامين كليه شرايط ديده باني بر دامنه مثلثي شكل كه راس آن رو به شمال نهاده و يك سلسله زمين هاي شيبدار كه بصورت پلكاني و صخره هاي بلند كوهستان قرار گرفته اند ، بنا گرديده است . كليه استحكامات حصار پيرامون بنا و بناهاي داخل حصار از سنگ هاي لاشه اي و قلوه سنگ هاي محلي با ظرافتي قابل تحسين شناخته شده اند . در مرتفع ترين نقطه ممكن قلعه ، يك برج ديده باني در صعب العبورترين جا بر روي يك تيغه كم عرض با سنگ هاي لاشه اي و ملات ساروج بنا گرديده و از داخل و خارج با گچ نرم و صاف ميان درزها و بندها بصورت لايه ضخيمي پر شده است . اين بنا كاملاً سالم و درجهات مختلف داراي روزنه جهت ديده باني و يك در ورودي از جبهه شرقي مي باشد و تنها مختصر تخريبي در كنگره هاي آن ديده مي شود . اين قلعه در جزيره تلاو در داخل درياچه اروميه واقع شده است . و به نوشته مورخين قديم هلاكوخان مفعول خزائن خود را در آن جا نهاده است .

تپه ها ي اروميه تپه باستاني كردلر در 25 كيلومتري شرق اروميه و در مجاورت روستاي كردلر قرار گرفته است ، فاصله تپه از جاده آسفالته اروميه ـ دريا در حدود يك كيلومتر مي باشد ، بقاي آثار تاريخي تپه كردلر بر روي تپه نسبتاُ مرتفعي كه در غرب روستا قرار گرفته واقع شده است و در اثر عمليات حفاري باستان شناسان مقداري از بقاياي آثار معماري مدفون از زير خاكهاي آن بيرون آورده شده است . قدمت اين بقايا مربوط به هزاره اول تا چهارم فبل از ميلاد مي باشد و چنانكه از آثار بدست آمده مشهود است اين مجموعه محل استقرار و زندگي عده اي از مردمان جهان باستان بوده كه بصورت ساده ( محل سكونت نه پادگان نظامي ) مورد استفاده و سكونت بوده است . چون به علت نوع مصالح بكار رفته در ساختمان مجموعه كه بيشتر آن ديوار چينه اي و از خشت خام انتخاب گرديده است و طي گذشت زمان آسيب ديده و بصورت مخروبه درآمده است ، لذا اگر چنانچه واحدهايي از محل هاي سكونت تزئيناتي داشته بر ما معلوم نيست . اين تپه در دهستان بكشلو بخش مركزي شهرستان اروميه در 6 كيلومتري جنوب شرقي اروميه واقع شده است . در گوي تپه آثاري از اقوام ما قبل تاريخ آذربايجان و ... ديده مي شود . كاوش علمي در اين تپه از سال 1327 هجري شمسي به سرپرستي  بورتون برون نماينده موسسه باستان شناسي انگليسي در عراق آغاز شده است . اين محقق به اين باور است كه تمام اشياء بدست آمده در اين تپه متعلق به سده هشتم پيش از ميلاد است . يكي از اشيايي كه در اين تپه باستاني بدست آمده است يك صفحه مفرغي منقش به تصوير گيلگميش  پهلوان حماسي بابلي است . در اين نقش گيلگميش ميان دايره اي دو گاو وحشي را گرفته و آنها را بلند كرده است . اثر ديگر مهري است استوانه اي كه در عمق 8 متري پيدا شده و نقشه‌هايي از خدايان بابلي را در خود دارد و احتمالاً به حدود دو هزار قبل از ميلاد متعلق است . اين اثر تاريخي در حال در موزه هنرهاي زيباي متروپوليتين نيويورك نگهداري مي شود . در حدود 30 كيلومتري شرق شهرستان اروميه در حومه رشكان و به فاصله 300 متري جنوب كارخانه سيمان و به همان فاصله از آبادي  پيرعلي تپه تاريخي و با ارزش پيرعلي ( كهريز ) واقع شده است . تپه به فرم مدور است و در وضعيت فعلي جبهه شمالي آن در ابعاد 40*20*25 متر خاكبرداري شده است. و در اثر تخريب و خاكبرداري بخشي از لايه هاي باستاني و با ارزش فرهنگي تاريخي از بين رفته است . با توجه به تكه سفالينه ها و تيغه هاي آبسيديني قدمت آن به هفت هزار قبل از ميلاد مي رسد و مي توان در مقايسه با تپه هاي قديمي استان آن را در رديف تپه هاي پيش از تاريخ تقسيم بندي نمود . ضمناً تپه مذكور جزر تپه هاي مهم مركز ميراث فرهنگي استان مي باشد و هر گونه دخل و تصرف به آن طبق ضوابط و قوانين سازمان متبوع پيگرد قانوني دارد . از ديگر تپه هاي باستاني و ما قبل تاريخ شهرستان اروميه مي توان به تپه هاي زير اشاره نمود ، گوك تپه ، تپه بالو ، نخجوان ، ديزج تكيه ( دوران اسلامي ) ، شيطان آباد ( نيمه هزاره دوم قبل از ميلاد ) ، تپه اسماعيل آقا ( هزاره اول قبل از ميلاد ) ، تپه الياس آباد ( هزاره سوم پيش از ميلاد ) و....