شميم شكوفه هاي بيدمشك خبر از آغاز بهار طبيعت مي دهد
1398/12/28
با فرا رسیدن نوروز باستانی شکوفه‌های بیدمشک مانند هر سال زود‌تر از بهار در ارومیه خود نمایی کرده اند.
آذربايجان غربي از زيباترين و بکرترين طبيعت‌هاي ايران و حتي جهان را دارد. همسايگي پوشش گياهي، کوه و دره، درياچه و تالاب، سد و جنگل و حتي بيابان در طبيعت اين استان، چيزي است که هويتي ماورايي به آن داده است. در کنار همه اين زيبايي‌هاي طبيعي، باغات و مزارع زيبا و سرسبز و گل‌هاي رنگارنگي که در ميان باغ‌ها و چمن ها، حصار باغ‌ها و... مشاهده مي‌شود، چشم اندازي بديع به آن بخشيده است. اما آنچه اين زيبايي‌ها را چند برابر مي‌کند، رديف‌هايي از درختچه و يا درخت به نام بيدمشک است که با شکوفايي اش، نويد بهار و بيداري طبيعت را به مردم مي‌دهد.
اما گل‌هاي درختان بيدمشک در طبيعت نمي‌ماند و اين روز‌ها از هر کوي و برزن که گذر مي‌کنيد، بويي خوش مشامتان را نوازش مي‌دهد.
*عرق گيري سنتي در منازل، پيشواز بانوان از بهار
هر چند رسم و رسوم گذشته با ورود فناوري و صنعت به جوامع رو به افول به نظر مي‌رسد و سنت آن رونق سابق را ندارد، اما اين روز‌ها با وجود دغدغه‌هاي بانوان براي خانه تکاني و خريد عيد، در کوچه‌هاي اروميه و برخي شهرستان‌هاي استان بوي خوش عرق بيدمشک به مشام مي‌رسد و جان‌ها را نوازش مي‌دهد. روبروي مسجد اعظم اروميه، ورودي بازار ميوه و تره بار از خيابان بعثت و يا هر جاي ديگر بازار تاريخي شهر، مي‌توان بساط‌هاي گسترده فروشندگان اين گياه خوشبو، زيبا و نافع را ديد، بوئيد و حس کرد.
*ني قازان فناوري ثبت ملي شده عرق گيري
اين روز‌ها بازار فروشندگان «ني قازان» نيز گرم است. ني قازان نوعي فناوري محلي براي استحصال عرقيات است که با ورق گالوانيزه ساخته مي‌شود و دستگاه تبخير و ميعان بيدمشک است.
دستگاهي قبل از ني قازان وجود داشت كه اين نوع عرق گيري شامل استفاده از ديگ (قازان) و کاسه‌اي کوچک بود. به اين ترتيب که پس از پر کردن ديگ از گياه بيدمشک و پر کردن داخل آن از آب، کاسه کوچکي را روي گياه قرار مي‌دادند. دهنه ديگ را با تشت بزرگ يا مجمعه‌اي که نخي از وسط به آن متصل بود، بسته و دور آن را با خمير مسدود مي‌کردند. با روشن کردن آتش زير ديگ و جوشيدن آن، بخار‌هاي حاصل از طريق بند يا پارچه نخي متصل به مجمعه، در کاسه داخل ديگ مي‌چکيد و عرق به دست مي‌آمد.
بعد‌ها با بالا رفتن تجارب و دانش‌هاي عمومي مردم و به ويژه بانوان در اين زمينه، ابزار ديگري به نام «ني قازان» درست شد که در مدل قديمي آن به جاي ني، ظرف سفالي به شکل تشت به نام «سه هن» وجود داشت. ني قازان از جنس گالوانيزه ساخته شده که کار عرق گيري از محصولات گياهي را بر عهده گرفته و تسهيل مي‌کند.
حفاظت از شيوه‌هاي سنتي توليد عرقيات با حفظ کيفيت و بسته بندي مناسب براي تامين بازار‌هاي داخلي و خارجي و نيز بازاريابي و فروش مناسب اين محصولات نيز حايز اهميت است. همچنين فرهنگ سازي در ميان افراد براي ترويج استفاده از اين نوشيدني‌هاي سالم بومي در راستاي کاربرد‌هاي طبي، بهداشتي و خوراکي نيز اهميت خاصي دارد.
*کامتان به شيريني نقل اروميه
در بيشتر خيابان‌هاي اروميه، حداقل يک يا دو نقل فروشي مي‌توان پيدا کرد که ديگ‌هاي مسي در آن مي‌چرخند و نقل‌هايي خوشبو توليد ميکنند. حالا ديگر خلاقيت هم به توليد نقل اضافه شده و ويترين نقل فروشي‌ها بجز بوي خوش بيدمشک، طعم و رنگ‌هايي هم به خود گرفته است! اما هنوز هم نقل بيدمشک حرف اول را مي‌زند.
اما در اين ميان تزيين و آراستن سفره هفت سين و فراهم کردن سبزه نوروزي ازجمله رسم هاي ماندگاري است که همچنان در آذربايجان غربي رايج است و سبزه هفت سين در خانه به عنوان مظهر رويش و سرسبزي باقي مي ماند و در روز سيزدهم نوروز در آب روان رها مي شود.
منبع :