تحلیل//

گروه اقتصادي: اکنون در فضاي بازار سرمايه عمدتا سه نوع تفکر مخالف ، موافق و موافق مشروط در رد اظهارات يکديگر استدلال مي_آورند بي آن که به تبعات مخرب بازدهي هاي سود روزانه بيش از ?درصد و قدرت خريد جديد و بر هم زننده بازارهاي موازي توجه کنند. ادامه يادداشت مهران ابراهيميان، روزنامه نگارِ اقتصاددان را باهم مي خوانيم.

مهران ابراهيميان

گروه اقتصادي: اکنون در فضاي بازار سرمايه عمدتا سه نوع تفکر مخالف ، موافق و موافق مشروط در رد اظهارات يکديگر استدلال مي_آورند بي آن که به تبعات مخرب بازدهي هاي سود روزانه بيش از ?درصد و قدرت خريد جديد و بر هم زننده بازارهاي موازي توجه کنند. ادامه يادداشت مهران ابراهيميان، روزنامه نگارِ اقتصاددان را باهم مي خوانيم.
  اکنون در فضاي  بازار سرمايه  عمدتا  سه گروه موافق و مخالف و موافق مشروط در حال  پاسخگويي و تحميل نظرات خود به يکديگرند. موافقان وضع  موجود  عمدتا فعالان بازار و دولتي ها هستند و از رييس جمهور تا رييس کل بانک مرکزي و فعالان حرفه اي بازار بر اين باورند که  هدايت  نقدينگي به بازار سرمايه  اقدامي درست و عاملي براي مقابله با هجوم نقدينگي به ساير بازارها است و ان را عاملي ضد تورمي  وتوسعه گرا مي دانند.
آنها بر اين باورندکه  بورس هم اکنون ودر شرايط حاکم بر اقتصاد کلان ايران  نقش محافظ Protector و به عنوان جاذب نقدينگي سرگردان جامعه عمل مي کند و دولتي ها اين موج جديد نقدينگي به بازار سرمايه را يک دستاورد براي توليد شرکت ها و مديريت خود مي داند تا جايي که  آقاي روحاني خطاب به منتقدان  وضع موجود بورس چندي گفت:» بورس ما درخشيد ودر حال بزرگ شدن هست. بورس ما خوب شده است، نمي دانم چرا عده اي عصباني هستند؟ مي گويند چرا بورس همه کشورها به هم ريخته و بورس ما خوب شده است.شما اگر ناراحت هستيد راهش پنبه است.  پنبه را در گوشتان فرو کنيد تا حرف هاي خوب را نشونيد.«
  همچنين کارشناسان خوش بين در اين باره نيز معتقدند که بورس به اين زودي ها فرو نمي_ريزد و اين روند تا پايان دولت اقاي روحاني ادامه خواهد يافت .
در مقابل  مخالفان اين موج جديد  که از ابتداي سال جاري  مردم را به بازار سرمايه کشانده را  ناشي از حبابي بودن  اين بازارمي دانند و  معتقدند  بازار خود را تعديل خواهد کرد ، دسته سومي هم هستند که اين  فضا را مشروط مي پسندند و آن را  فرصتي مي دانند که دولت مي تواند ازآن استفاده کرده و ضمن تامين  کسري بودجه از مسير کم هزينه تر، سرمايه ها را با واگذاري به موقع شرکت هايش  به بخش مولد هدايت کنند.
 آنها سخت بر اين باورند که  نقدينگي وارد شده به بورس بايد به سمت توليد اشتغال، رونق و جهش توليد منتهي شود وعنان نقدينگي به دست اصول بنيادي بازار قرار گيرد نه جو رواني و هجوم مردمي که از بورس چيزي نمي دانند و در قالب تبي شبيه گلد کوئيست حتي نوجوانان و کودکان هم  خواستار  ورود به بازار بورس هستند!  البته در اين ميان  سازمان بورس  در اين روزها به شدت در حال ساختن اين تصوير از بورس است که : » اگر کسي  سرمايه گذاري مي_کند،  مسئوليت  سود و زيانش را بايد  بر عهده بگيرد و خودش  کليد پرداخت پول و خريد سهام را زده و کسي اجبارش نکرده است.«
 نگارنده با احترام به نظرات  سه دسته کنشگر فوق در بازار سرمايه و وظايف روابط عمومي و سازمان بورس  معتقد است آنچه که در اين  بازار و فضاي کنوني کمتر مورد توجه کارشناسان اقتصادي و برنامه ريزان قرار گرفته از منظر  اقتصاد کلان و آثار و تبعات بازدهي بالاي اين بازار است.
بي توجهي به تبعات اين روزهاي خوش زماني خواهد رسيد که مجبور باشيم در آخر پاييز ، جوجه هاي خود را بشماريم و اين تصميمات  چه تورمي از محل تقاضاي جديد بر ما تحميل خواهد کرد!
به خصوص زماني که  افراد تازه وارد طعم  سودهاي عجيب 18.4 درصدي در طول يک هفته را  مي چشند و بازدهي حدود 80 درصد بورس را تنها در کمتر از 45 روز  به چشم خود مي بينندو تعريف ميکنند و دوستان و  فرزندان خود را  کددار  بورسي مي کنند.
برنامه ريزان نخست بايد بدانند که  اين سودها بر خلاف ادعاي  رييس جمهور محترم نه حاصل عملکرد مثبت شرکت ها، نه گشايش  بازارهاي بين المللي و نه  رونق در اقتصاد داخلي است  بلکه  تنها هدايت سرمايه ها به طمع سود هاي بالا و سيستم فروش شبه گلد کوئيست گونه فروش سهام  بوده  است.
دوم آنکه : في نفسه نمي توان با ورود نقدينگي به بازار سرمايه به عنوان شفاف ترين بازارهاي ممکن در تمام کشورها ولذا  در ايران هم مخالفت کردو بلکه بايد استقبال کرد، اما بسيار بايد به انگيزه ورود تازه واردها و انتظاراتشان توجه کنيم. اصلاح بازار امروز چهارشنبه 17  ارديبهشت  تلنگري است جديدي از آنچه در ذهن سهامداران جديد مي_گذرد .
کافي است به اطراف خود بنگريد و ببينيد  که  چندين نفر که تا کنون  چيزي از سهام نمي_دانسته و به دنبال ايجاد  کدبورسي هستند. از دانش آموزي در روستا ، تا  بازنشسته اي که در حبس و قرنطينه کرونايي و پاي  گوشي به شکلي تصاعدي  وبه اصطلاح توسط يکي ازدوستان و اقوامش » پرزندت« شده است و  بورس را با بازدهي هفتگي  تا 18 درصد شناخته است ؟
طنز تلخ قضيه آنجا است  که تقريبا قاطبه اين  افراد معتقدند:»بورس خواهد ريخت و آنها به موقع  بيرون خواهند رفت و براي خود اهداف درآمدي چند ده درصدي و ماه هاي تير  تا آذر  را در نظر گرفته اند! از اين رو  توجه سه دسته بالا ي کارشناس و فعالان  در اين بازار را علاوه بر آنچه مطرح شد به موارد زير جلب مي نمايم: 1-  اگر چه ريزش بورس با تصور ذهني تازه واردها  به نظر نگارنده در بورس  واقع نخواهد شد و بسيار بعيد است که شاخص کل ديگر  پايين تر از 700 هزار واحد را ببيند اما  برنامه ريزان بايد بدانند که در حوزه تقاضاي هاي جديد ناشي از هجوم به اين بازار  اثار منفي اي وجود دارد که کمتر مايل به ديدن آنها هستيم.
 بازدهي روزانه بعضا 3 تا 4 درصد و هفته اي 18 درصد  و يا حتي ماهانه 30 درصد  تقريبا غير ممکن است و لذا کاهش بازدهي به معناي نااميدي از اين بازار و خروج و ريزش بزرگ است  هرچند که اين خروج به معناي ورشکست شدن بازار نيست.
 بازارهاي موازي بورس مانند ارز و سکه و مسکن و خودرو  معمولا به دليل اين که  بيشتر نقش کالاهاي جانشين را ايفا مي کنند رفتارهايي شبيه ريختن محلول از يک دريچه و يا لوله يک  ظرف مرتبه  را بروز مي دهند که خواه ناخواه با کمي فاصله سطح محلول در تمام بازارهاي موازي يکسان خواهد شد.
به عبارت ديگر  استقبال  از  شاخص هاي جديد و سود هاي هفتگي 18 درصدي بورس در ايام رکود و کرونا و تحريم و کسري بودجه  بر خلاف نظر اقاي روحاني به معناي راه کار جديد در ايجاد تورم و تحريک تقاضا است و نشانه_هاي ان را مي توان  در بازار  طلا   از هم اکنون ديد. زيرا   بسياري  از  سرمايه گذاران  بر اين باورند که بايد تا مدتي سود کرد و بعد از آن  اصل سرمايه را بيرون بکشند.
 به عبارت ديگر  ريسک بازار را بالا مي دانندو  لذا  در دو سه ماه آينده  تقاضا ي به تعويق افتاده  حتما  ساير بازار ها را تحت تاثير قرار خواهد داد.
 2-  حتي اگر  اين ريزش محقق نشده و  بخشي ازنقدينگي  گسيل شده بخار نشود ، و يا تورم را از مسير بازارهاي موازي محقق نکند  بدون شک و به طور طبيعي با افزايش  درآمد  سهامداران و تازه واردان  تقاضا هاي جديدي رخ مي دهد که  ان هم از محل تقاضاي بالا در بازارهاي ديگر عامل محرکي براي تورم خواهد شد.
 به عنوان نمونه  پرايد 85 ميليوني و تيبا 100 ميليوني  مي تواند  نشانه اي  از اين تقاضاهاي جديد  تلقي شود.
 با اين اوصاف برنامه ريزان بايد  از زماني بترسند که بازدهي اين روزها که ناشي از تقاضاي زياد در بازار سرمايه و افزايش ارزش سهام ها ناشي از  » کميابي کاذب« و ذهني  است، با عرضه هاي زياد دولتي کم شود و اين تب گلد کوئيستي در اذهان سرمايه گذار نهادينه شده و خداي ناکرده براي  کسب اين سودها به بازارهاي سکه، ارز و طلا بروند!
به گزارش عصر آذربايجان به نقل از تحليل بازرار،مراقب چيزهايي باشيم که گاهي عامدانه نمي خواهيم آنها را ببينيم. نمي توان تنها به اين دلخوش باشيم که فعلا  نقدينگي به سوي بازار بورس آمده و فشار از بازارهاي ديگر برداشته شده است.
 ارزش دلاري بورس به مراتب بيش از ارزش واقعي ان است و ادامه اين روند با متلک گفتن  مسئولان به  منتقدان و راه کار پنبه اي   نمي توان تبعات اتي آن را  کنترل کرد و يا نمي توان با گفتن يک جمله که: »سهامداران خودشان  مسئوليت  انتخاب و ضرر و زيان را بپذيرند « از زير بار تبعات سنگين آن شانه خالي کرد.

منبع :