بحران زيست محيطي خاکريز ميانگذر درياچه اروميه و وعده هاي ناتمام اصلاح!
بحران زيست محيطي خاکريز ميانگذر درياچه اروميه و وعده هاي ناتمام اصلاح!
1399/06/16
گروه گزارش: در حاليکه مطالعات اصلاح ميانگذر درياچه اروميه از چهار سال پيش توسط دانشگاه تبريز بر ايجاد آبگذر تاکيد و انجمن هيدروليک ايران هم براي کاهش بحران در درياچه آن را تاييد کرده بود، اما هنوز اعتباري براي آن در نظر گرفته نشده و از دو سال پيش همچنان وعده آغاز عمليات در آينده ايي نزديک از سوي ستاد احياي درياچه داده مي شود.
گروه گزارش: در حاليکه مطالعات اصلاح ميانگذر درياچه اروميه از چهار سال پيش توسط دانشگاه تبريز بر ايجاد آبگذر تاکيد و انجمن هيدروليک ايران هم براي کاهش بحران در درياچه آن را تاييد کرده بود، اما هنوز اعتباري براي آن در نظر گرفته نشده و از دو سال پيش همچنان وعده آغاز عمليات در آينده ايي نزديک از سوي ستاد احياي درياچه داده مي شود.
يک خاکريز و هزاران حرف. خاکريزي که مواد تشکيل دهنده آن از مصالح تپه هاي اطراف درياچه اروميه تامين شد تا در وسط درياچه به جاده تبديل شوند.
در اين سال ها رنگ و شکل ظاهري دو طرف خاکريز در درياچه با هم متفاوت بوده و آب در اين بخش از درياچه گردش نمي کند
زيرا دروازه‌اي که زير اين پل ساخته شده تا آب جريان پيدا کند، کافي نيست. در طراحي سنتي اين پل 3 دروازه در نظر گرفته شده بود که براي ادامه جريان آب اين دروازه‌ها بايد ساخته مي‌شدند اما در اجرا اين دروازه ها حذف شدند.
اين شاهکار از لحاظ زيست محيطي بسيار مورد انتقاد قرار گرفت، به نحوي که عضو انجمن هيدروليک ايران هم در خصوص آن گفت: »دانش موجود بشري از 40 سال پيش هم نمي‌پذيرفت که در وسط يک درياچه جاده ساخته شود«.پل ميانگذر درياچه اروميه قسمتي از بزرگراه شهيد کلانتري است که دو استان آذربايجان شرقي و آذربايجان غربي را به هم متصل مي‌کند. اين پل يک هزار و 709 متر طول دارد که يک هزار و 276 متر آن در داخل درياچه اروميه اجرا شده است. مسير اول اين طرح در 27 آبان 1387 توسط محمود احمدي نژاد مورد بهره‌برداري قرار گرفت.
نحوه ساخت اين پل به علت هزينه بالاتر احداث پل هوايي، در بيشتر مسير مبتني بر خاکريزي و دو نيم سازي درياچه بوده است. هر چند بسياري از منتقدان ساخت اين پل را در خشک شدن درياچه اروميه موثر مي دانستند اما مطالعات انجمن هيدروليک ايران مشخص کرد که پل ميانگذر هر چند مانع حرکت طبيعي آب شده اما نقشي در خشکسالي درياچه اروميه نداشته است.
چهار سال پيش وظيفه بررسي و کارشناسي دقيق در مورد اين ميان گذر به دانشگاه تبريز واگذار و مقرر شد تا در صورت تأمين اعتبارات عمليات اجرايي ايجاد ترانشه_هايي در اين خاکريز انجام شود تا با ايجاد آبگذر و شکل گيري اکوسيستم چرخشي مجدد از تکثير رسوبگذاري در درياچه کاسته شود.
تعلل در اصلاح خاک ريز درياچه اروميه و اصلاحات آبکي!
مدير استاني ستاد احياي درياچه اروميه سال 97 در گفت و گو با کردپرس بيان کرد: خاکريزي که از سمت آذربايجان غربي به طول 41 کيلومتر اجرا شده است بايد اصلاح گردد و اين پروژه قطعاً در اولويت ستاد احياي درياچه اروميه خواهد بود وزرات راه و ترابري نيز موظف به اجراي آن است و به زودي عمليات اصلاح آن آغاز مي شود.
اما طي دو سال اخير عليرغم هشدارهاي انجمن هيدروليک ايران، نه تنها خبري از اصلاحات اساسي پل ميان گذر و آن خاکريز کذايي نبوده است، بلکه تمام هم و غم ستاد احياي درياچه، صرف زيباسازي و تکميل سازه ايي پروژه ايي شده است که 10 سال پيش افتتاح شده بود.
از آن زمان تا کنون مسئولان در آذربايجان_غربي تمام تلاش خود را صرف ايمني و به ويژه راه‌اندازي سيستم روشنايي پل کرده اند که همچنان هم ادامه دارد و در اين گير و دار آنچه رنگ باخت و گم شد، اصلاحاتي بود که پس از انجام مطالعات علمي و فني انجمن هيدروليک ايران، مبني بر ايجاد بازشدگي روي پل ميانگذر درياچه مطرح شده بود.
وعده ايي که از دو سال پيش قرار بود به زودي عملياتي شود، اما با پايان فصل عمراني در سال جاري، امروز 10 شهريور ماه، رييس دفتر استان‌هاي ستاد احياي درياچه اروميه دوباره وعده رفع مشکل را در آينده ايي نزديک داده است.
تبديل خاکريز درياچه اروميه يک بحران زيست محيطي در روند احياي درياچه
فرهاد سرخوش با بيان اينکه خاکريز درياچه اروميه مانع از چرخش آب از جنب درياچه به سمت شمال آن مي‌شود، به ايرنا گفت: خاکريز ايجاد شده در درياچه اروميه براي عبور و مرور خودروها هم اکنون به يک بحران زيست محيطي در احياي اين درياچه تبديل شده است و مانعي براي سيستم چرخشي اکوسيستمي محسوب مي‌شود. رفع اين مشکل در اولويت وزارت راه قرار گرفته و به زودي عملياتي مي‌شود.او ادامه داد: آزمايشات لازم حفاري و غيره براي آغاز احياي سيستم چرخشي اکوسيستمي در درياچه اروميه آغاز شده و آبگذري در سه کيلومتري ايست و بازرسي درياچه اروميه ايجاد مي‌شود.
به گزارش عصر آذربايجان به نقل از کردپرس، نقش پل ميانگذر و خاکريز درياچه اروميه در اختلال چرخش آب از جنوب به شمال درياچه اروميه براي اولين بار در سال 1381 به صورت رسمي مطرح شد، در آن زمان مطالعاتي نيز انجام شد ولي به دليل اينکه اين عدم تعادل در چرخش آب نقشي در تغيير تراز درياچه اروميه نداشت و صرفا در ميزان شوري اثر گذار بود، مورد توجه قرار نگرفت.
سپس دانشگاه تبريز سال 95، طي يک مطالعه تحقيقاتي به مختل شدن ميزان شوري آب در شمال و جنوب درياچه اروميه اشاره کرد و در سال 1396 نيز انجمن هيدروليک ايران طي بيانه‌اي براي تنظيم گردش آب و ميزان شوري درياچه اروميه از ضرورت ايجاد يک پل يک کيلومتري يا 2 دريچه 500 متري براي گردش آب از جنوب به شمال درياچه خبر داد.
هر چند انجمن هيدروليک ايران بيان کرد: اصلاح ميانگذر و ايجاد بازشدگي‌هاي جديد، به تنهايي تاثير مستقيم بر افزايش تراز آب درياچه (و حل بحران خشکيدگي درياچه) نخواهد داشت؛ ولي بر اکوسيستم درياچه تاثير مثبت داشته و در جهت کاهش بحران درياچه تاثير دارد
منبع :