بادغدغه‌هايي از جنس فضاي مجازي چه کنيم

گروه فرهنگي: استفاده از فضاي مجازي، اين روزها نه تنها بر روال عادي خانواده‌ها سايه افکنده بلکه دنياي کودک و نوجوان را تحت تاثير خود قرار داده است، به‌طوري‌که بيشتر کودکان و نوجوانان در حال استفاده از ظرفيت‌ها و قابليت‌هاي اين فضا هستند.

 حامدقادري

گروه فرهنگي: استفاده از فضاي مجازي، اين روزها نه تنها بر روال عادي خانواده‌ها سايه افکنده بلکه دنياي کودک و نوجوان را تحت تاثير خود قرار داده است، به‌طوري‌که بيشتر کودکان و نوجوانان در حال استفاده از ظرفيت‌ها و قابليت‌هاي اين فضا هستند. پس از شيوع بيماري کرونا آموزش حضوري در کشور جاي خود را با آموزش غيرحضوري عوض کرد و اين  تغيير سبک آموزش در بستر مجازي محقق شد و اکنون آموزش‌در فضاي مجازي به شکل‌هاي گوناگوني در جريان است.فضاي مجازي با وجود داشتن مزيت‌هايي، معايبي نيز دارد به‌طوري که اين معايب مي‌توانند در بلند مدت آسيب‌هاي جدي به کودکان و خانواده‌ها وارد کنند.
قبل از شيوع بيماري کرونا شايد کمتر خانواده‌اي يک گوشي يا تبلت شخصي در اختيار کودک محصل مقطع ابتدايي خود قرار مي‌داد اما آموزش در فضاي مجازي اکثر خانواده‌ها را مجبور کرده تا براي فرزندان خود گوشي يا تبلت شخصي تهيه کنند.استفاده از فضاي مجازي، اين روزها نه تنها بر روال عادي خانواده‌ها سايه افکنده بلکه دنياي کودک و نوجوان را تحت تاثير خود قرار داده، به‌طوري که بيشتر کودکان و نوجوانان در حال استفاده از ظرفيت‌ها و قابليت‌هاي اين فضا هستند.اما در اين ميان مسأله مهمي به‌وجود مي‌آيد که آيا خانواده‌ها مي‌توانند بين فرزندان خود و فضاي مجازي تعادل ايجاد کنند و اصلا مي‌توانند فرزند خود را در فضاي مجازي کنترل کرده و فعاليت‌هاي وي را در اين فضا فقط به آموزش و فعاليت‌هاي آنلاين مثبت محدود کنند؟کودکان و نوجوانان علاوه بر فعاليت‌هاي آموزشي در فضاي مجازي،  شايد به راحتي بتوانند در ساير فضاهاي پرخطر شبکه‌هاي مختلف اجتماعي و اپليکيشن‌هاي مختلف در اين داشته باشند که نداشتن اطلاعات و آگاهي کافي در مورد اين فضا خطرات موجود را دوچندان مي‌کند.اکنون فضاي مجازي با وجود اينکه بسياري از مشکلات حوزه آموزش کشور را حل کرده اما چالش نويني براي خانواده‌ها تلقي مي‌شود و اين موضوع يک تهديد جدي براي کودکان و نوجوانان است.قرباني آذر کارشناس روانشناسي و فعال حوزه رسانه در گفت‌وگو نيز اظهار کرد: استفاده نادرست از اينترنت و فضاي مجازي را به گونه‌هاي مختلف مي‌توان معني کرد استفاده نادرست مي‌تواند استفاده از ابزار يا محتواي نامناسب باشد، استفاده در زمان و مکان نامناسب باشد و يا استفاده بيش از حد يا حتي کمتر باشد، استفاده کمتر از نياز واقعي نمي‌تواند به معناي استفاده صحيح باشد به‌طور مثال در شرايط کنوني که آموزش دانش آموزان به‌صورت مجازي است، نمي‌توان محدوديت زماني کمتر از زمان کلاس برايشان قائل شد، زيرا اين امر حتي ممکن است باعث افت تحصيلي در دانش آموز شود پس استفاده تا زماني که در پي برآورده ساختن نياز حقيقي کودک و نوجوان باشد بلامانع است.
وي افزود: اما زماني که استفاده از اينترنت سبب اتلاف وقت کودکان و نوجوانان شود بايد بلافاصله مداخلات لازم صورت گيرد تا دوران طلايي زندگي فرد به بطالت نگذرد، براي ملموس ساختن بحث به تفاوت‌ها و تشابه‌هاي درخت و انسان اشاره مي‌کنيم، درست است که انسان نيز همانند درخت که بهار، تابستان، پاييز و زمستان را سپري مي‌کند دوران کودکي، نوجواني، جواني و پيري را مي‌گذراند منتهي يک درخت اگر در بهار دچار مشکل شد و نتوانست به بار بنشيند انتظار مي‌رود که سال بعد ثمره‌اي داشته باشد اما اگر انسان از کودکي و نوجواني که بهار زندگي اوست به درستي استفاده نکند ديگر فرصت به بار نشستن را از دست داده است به همين علت است که در آموزش سواد رسانه‌اي بر اين دوران توجه ويژه‌اي مي‌شود.
قرباني آذر اذعان داشت: مهارت‌هاي اجتماعي به‌طور مرتب و تدريجي با رشد کودک پرورش مي‌يابد، به همين دليل بايد به دنبال ايجاد بستري مناسب براي آموزش باشيم تا لحظات مناسب براي يادگيري اين مهارت‌ها را از دست نداده و حتي بتوانيم در کسب مهارت‌هاي بيشتر به کودک کمک کنيم.وي به آسيب‌هاي شناخته شده فضاي مجازي بر روي کودکان و نوجوانان اشاره کرد و گفت: کارشناسان معتقدند؛ صرف وقت زياد بر روي وب مي¬‌تواند به کودکان آسيب برساند و اگر کودکان و نوجوانان بيش از 4 ساعت در روز در مقابل صفحه نمايش(کامپيوتر، تماشاي تلويزيون و بازي‌هاي ويدئويي) قرار گيرند، تمايل به تجربه سطوحي بالاتري از پريشاني روحي، اضطراب و افسردگي را دارند و در فعاليت¬‌هاي اينترنتي خاص مانند شبکه¬‌هاي اجتماعي و بازي¬‌هاي چند نفره آنلاين اين آسيب‌ها مي‌تواند به مراتب بيشتر باشد.قرباني آذر در خصوص راهکارهاي مديريت و برقراري تعادل بين کودکان و فضاي مجازي عنوان کرد: 10راهکار مديريت رسانه در خانواده‌ها وجود دارد که شامل؛ اصل حاکميت قانون، اصل مسؤوليت پذيري، اصل مديريت اصل آموزش و آگاه سازي، اصل جايگزين‌سازي اصل همراهي، اصل ايمن سازي، اصل الگو سازي، اصل استمرار و تدريج و اصل اقتدار همراه با صميميت است که خانواده‌ها مي‌توانند فيلم‌هاي آموزشي مرتبط با هريک از موارد ذکر شده را که توسط سازمان فضاي مجازي سراج تهيه شده تحت وب ملاحضه کنند.
متخصص روانشناسي تاکيد کرد: خانواده‌ها بايد ليست برنامه‌هاي مجاز و سايت‌هايي که کودکان مي‌توانند از آن‌ها استفاده کنند را تهيه کرده و درباره آن‌ها توضيحات لازم را به کودکان خود ارئه دهند.وي تصريح کرد: رمز دادن به گوشي يا تبلت توسط کودکان بي‌مفهوم است و خانواده‌ها علاوه بر جلوگيري از اين موضوع بايد نسبت به بررسي مداوم و مستمر فضاهايي که کودکانشان در آن‌ها حضور دارند اقدام کنند.
فيض اللهي گفت: اگر فعاليت کودکان و نوجوانان در فضاي مجازي توسط والدين به شکل صحيح کنترل نشود در ادامه شاهد بروز استرس، افسردگي، انحرافات گوناگون، تغيير عقايد و... خواهيم بود.به گزارش عصر آذربايجان به نقل از فارس،متخصص روانشناسي اذعان داشت: پس از شيوع کرونا ويروس مراجعات به مراکز روانشناسي 3 برابر شده که عمده شکايت ها از افزايش استرس، افسردگي و مشکلات استفاده ناصحيح از فضاي مجازي و... بوده که همه اين مشکلات از عدم وجود آگاهي و شناخت در ميان خانواده‌ها نشات گرفته است.

منبع :