شوراي عالي انقلاب فرهنگي و جايگاهي که مغفول مانده
شوراي عالي انقلاب فرهنگي و جايگاهي که مغفول مانده
1400/08/16
گروه فرهنگي: شوراي عالي انقلاب فرهنگي به عنوان يکي از مهمترين نهادهاي تصميم‌گيرنده حوزه فرهنگ به‌اندازه‌اي مهم است که وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي بر مرکزيت و قرارگاه بودن آن تاکيد دارد اما آيا واقعا اين شورا جايگاه و نقش اصلي خود را در اين سال‌ها در مباحث فرهنگي داشته است؟
گروه فرهنگي: شوراي عالي انقلاب فرهنگي به عنوان يکي از مهمترين نهادهاي تصميم‌گيرنده حوزه فرهنگ به‌اندازه‌اي مهم است که وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي بر مرکزيت و قرارگاه بودن آن تاکيد دارد اما آيا واقعا اين شورا جايگاه و نقش اصلي خود را در اين سال‌ها در مباحث فرهنگي داشته است؟
نخستين جلسه شوراي هنر شوراي عالي انقلاب فرهنگي در دولت سيزدهم در حالي برگزار شد که وزيران فرهنگ و ارشاد اسلامي و علوم، تحقيقات و فناوري به همراه سرپرست وزارت آموزش‌وپرورش و رئيس سازمان تبليغات اسلامي و دبير شوراي عالي انقلاب فرهنگي در آن حضور داشتند و محمدمهدي اسماعيلي با اکثريت آراء به عنوان رياست شوراي هنر انتخاب شد.
وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي در اين جلسه با بيان اينکه شوراي هنر و شوراهاي اقماري شوراي عالي انقلاب فرهنگي از ظرفيت‌هاي بالايي برخوردارند، بيان کرد: ما مرکزيت و قرارگاه بودن شوراي عالي انقلاب فرهنگي را با تمام وجود قبول داريم.
اين شورا که يکي از نهادهاي جمهوري اسلامي ايران است پس از انقلاب با فرمان امام(ره) تشکيل و در تاريخ 19 آذر 1363 تأسيس شد. گسترش نفوذ فرهنگ اسلامي در شئون مختلف جامعه و تقويت انقلاب فرهنگي و اعتلاي فرهنگ عمومي و تزکيه محيط‌هاي علمي و فرهنگي از افکار مادي و نفي مظاهر و آثار غرب‌زدگي ازجمله اهداف اين شوراست.البته ابتدا ستاد انقلاب فرهنگي تشکيل شد که بعدها به شوراي عالي انقلاب فرهنگي تغيير ماهيت داده است.اهميت اين شورا و انتظار از آن به دليل نام و اهدافش همواره مورد توجه بسياري از نهادها و حتي مردم بوده است اما اينک اين پرسش مطرح مي‌شود که آيا به اندازه انتظاراتي که از اين شورا مي‌رود، اين قرارگاه فرهنگي توانسته نيازهاي اساسي فرهنگ کشور را برآورده سازد و با تأثيرگذاري قابل توجه همراه باشد؟ اين پرسش‌ها را با حجت‌الاسلام حسين جلالي عضو کميسيون فرهنگي مجلس در ميان گذاشتيم.
جايگاه بالاي يک شورا در مباحث فرهنگي
جلالي درباره تأثيرگذاري شوراي عالي انقلاب فرهنگي بر مباحث فرهنگي کلان کشور و اهميت آن گفت: شوراي عالي انقلاب فرهنگي جايگاه ويژه اي دارد که مي‌تواند بسيار اثرگذار باشد. امام(ره) امر کردند که اين شورا فرهنگي باشد و مصوبه‌هاي شوراي انقلاب فرهنگي را به منزله قانون تلقي کردند؛ بنابراين مشکلي که وجود دارد اينکه وقتي دولت‌ها با رويکردهاي متفاوتي روي کار مي‌آمدند در مواجه با شوراي انقلاب فرهنگي بعضي از مصوبه‌هاي آن را قانون تلقي کرده و برخي ديگر را قانون نمي‌دانستند و با اين عنوان که بايد اين مصوبه‌ها در مجلس به قانون تبديل شود يا اينکه دولت بايد آن را به‌عنوان قانون نپذيرد از زير بار اجراي آن شانه خالي مي‌کردند.
وي ادامه داد: در هر صورت هر فکر و ايده‌اي وجود داشته باشد، در ستاد تهيه مي‌شود و بايد در صف به اجرا در بيايد. زماني که صف با ستاد هماهنگ نباشد اين مصوبه‌ها اجرا نمي‌شود و وقتي اينگونه شود، انباشته شده و تصور مي‌شود که شوراي انقلاب فرهنگي ناکارآمد است يا اينکه ضرورتي ندارد درحالي‌که چنين نيست. زماني که بين صف و ستاد هماهنگي وجود نداشته باشد و مصوبه‌ها را جدي تلقي نکند و آن را به‌عنوان قانون به جريان نياندازند، مانند شوراي فرهنگي عمومي مي‌شود.به گفته او، شوراي فرهنگ عمومي هم در شهرها و استان‌ها با عالي‌ترين مقام‌ها تشکيل مي‌شود اما مصوبه‌هاي آن اجرايي نمي‌شود؛ به اين دليل که مي‌گويند در حکم قانون نيست و مانند مشورت است؛ بنابراين به نظر مي‌آيد به آن شکلي که بايد شوراي عالي انقلاب فرهنگي مؤثر باشد، نمي‌توان نمره عالي به آن داد. البته اين عدم موفقيت نشان از عدم ضرورت آن نيست. بلکه اين مساله بسيار ضروري است.
چگونگي رويکرد درست شوراي عالي انقلاب فرهنگي
اين عضو کميسيون فرهنگي مجلس درباره اقدامات ضروري براي کارآمدتر شدن اين نهاد گفت: بايد براي زيرساخت‌هاي فرهنگي و مواجهه با مسائل فرهنگي کار بسياري صورت گيرد؛ نقشه راه بيابيم و برنامه داشته باشيم. وقتي از مسائل فرهنگي صحبت مي‌شود در واقع فرهنگ زيربناست و نبايد سطحي ديده شود.
مساله جمعيت يکي از مسائل مهم کشور است که زيربناست. بايد در آنجا براي اين موضوع سامان‌دهي فضاي مجازي برنامه‌ريزي و اقدامات لازم انجام شود. وي افزود: حتي به نظر مي رسد بسياري از برنامه‌هاي مجلس عقبه فرهنگي و تئوريک‌شان از شوراي عالي انقلاب فرهنگي است. هر زماني که دولت‌ها با يک رويکرد ديگري روي کار آمده، شوراي عالي انقلاب فرهنگي هم متأسفانه رويکردش عوض شده است حال آنکه نبايد با تغيير دولت‌ها رويکرد شوراي عالي انقلاب فرهنگي عوض شود بلکه بايد همواره متناسب با نظام و راهبردهاي فرهنگي آن عمل نمايند نه دولت‌ها.
ضرورت حضور افراد انديشمند در شورا
ممکن است برخي از تصميم‌گيري‌هاي اين شورا با برخوردهاي بسيار جدي و بازدارنده نهاد يا ارگاني مواجه شود در حالي که به‌کارگيري اين تصميم‌ها مي‌تواند براي فرهنگ جامعه اثربخش باشد. شوراي عالي انقلاب فرهنگي چگونه مي‌تواند تصميم‌ها و اقدامات فرهنگي را اتخاذ کند که در عين سازنده بودنشان شعاري نباشند و با استقبال هم همراه باشند؟
حجت‌الاسلام جلالي در اين‌باره افزود: بايد افرادي که در آنجا مشغول به کار مي‌شوند فقط در مباحث فرهنگ باشند. اگر افرادي در آن فعاليت کنند که چندشغله بوده و مسئوليت‌هاي متعددي داشته باشند فرصت انديشيدن و تفکر ندارند. اينکه ما نمادين و سمبوليک در آنجا باشيم، سودمند نيست و ممکن است اقدامات انجام‌شده عمق نداشته و اثرگذار نباشد؛ بنابراين براي اينکه اين جايگاه حاصل شود، بايد افراد فعال در اين شورا مسئوليت‌هاي ديگري نداشته باشند و تنها به مباحث شوراي عالي انقلاب فرهنگي بپردازند و پيرامون مباحث مربوطه مرتب جلسه بگذارند.
به گزارش عصر آذربايجان به نقل از ايرناپلاس اينکه شنيده شده که به طور مثال رئيس‌جمهوري يا فلان مسئول در جلسه شرکت نمي‌کرده يا جلسه‌ها تشکيل نشده است. در واقع اين‌ها بيانگر آن است که افراد اين حوزه بايد از انديشمنداني باشند که فقط جهت حرکتشان مباحث فرهنگي و علمي باشد.
منبع :