روايت اولين راهپيمايي زنان زنجاني از زبان دختران نوجوان انقلاب57

گروه تاريخي: نوجوانان و جوانان زنجاني نخستين راهپيمايي بانوان که تأثير مهمي در پيروزي انقلاب اسلامي داشت را روايت مي‌کنند. اولين تظاهرات مستقل زنان کشور در زنجان صورت گرفته است.

فاطمه تاجبخش

گروه تاريخي: نوجوانان و جوانان زنجاني نخستين راهپيمايي بانوان که تأثير مهمي در پيروزي انقلاب اسلامي داشت را روايت مي‌کنند. اولين تظاهرات مستقل زنان کشور در زنجان صورت گرفته است.
 اين راهپيمايي در روز نهم شهريورماه 1357 مصادف با 26 رمضان و در پي شهادت»احمد مرتضايي«يکي از انقلابيون زنجان در يک اقدام منحصر به فرد شکل گرفت. مرتضايي در 5 شهريور بر اثر اصابت گلوله توسط مأموران رژيم به شهادت رسيد.
روزنامه کيهان گزارش اين راهپيمايي را چنين درج کرد: »دختران چادري زنجان در حالي که عکس‌هاي شهيد احمد مرتضايي را در دست داشتند به تظاهرات آرام پرداختند و به طرفداري از آيت‌الله العظمي خميني و به مخالفت با دولت شعار دادند… آنان در بيشتر خيابان‌هاي شهر به پياده‌روي پرداختند و بدون اينکه با دخالت مأموران روبه‌رو شوند به خانه‌هاي خود بازگشتند.«
کيهان در همين شماره عکسي از اين راهپيمايي به چاپ رساند که در آن گروهي از زنان روزه‌دار در حالي که تقريباً همگي چادرهاي مشکي به سر دارند، ديده مي‌شوند. آنان در چند رديف پشت سر هم صفي نسبتاً طولاني تشکيل داده و قسمت اعظم خيابان را اشغال کرده‌اند و در کنار تظاهرکنندگان، مرداني ديده مي‌شوند که در پياده‌روها مشغول تردد براي امور روزمره هستند.
راهپيمايي بانوان زنجاني نقطه عطف مبارزات عليه طاغوت در زنجان
خواهر شهيده سياري ، در روايت نخستين راهپيمايي بانوان زنجاني اظهار مي‌کند: شب هفت شهيد مرتضايي در مسجد سيدآقا واقع در کوچه سيدفتح‌الله سبزه‌ميدان جمع شده بوديم و شروع به شعار دادن کرديم که ناگاه به ذهنمان رسيد شعار دادن در جمع خودمان که همه نيروهاي انقلابي بودند تأثيري در جامعه ندارد و بايد صداي خود را به ديگران هم برسانيم.
فريبا سياري ابراز مي‌کند: تعداد خانم‌هاي داخل مسجد حدود 50، 60 نفر بودند و به نظر مي‌رسيد همين تعداد هم آقا پشت پرده در مسجد حضور داشته باشند که پيشنهاد داديم به خيابان برويم و شعارهاي خود را ادامه دهيم، از طرف آقايان پرچمي را در اختيار خانم‌ها گذاشتند و خواهرم که بعدها در 8 سال دفاع مقدس به شهادت رسيد، پرچم را به دست گرفت و با همراهي من و مادرم و ساير خانم‌ها از مسجد خارج شديم و آقايان پشت سر ما حرکت کردند.
وي بيان مي‌کند: از کوچه سيد فتح‌الله عبور کرديم، مسجد سيد سمت چپمان قرار داشت، وارد خيابان پهلوي سابق و امام فعلي شديم، از جلوي مسجد سيد عبور کرديم که روبه‌روي آن کلانتري و مقر ساواک قرار داشت و همين طور که با مشت‌هاي گره کرده شعار مي‌داديم وارد خيابان اميرکبير شديم، در تمام طول مسير از ترس اينکه چشمم به نيروهاي گاردي نيفتند سرم را پايين انداخته بودم، در خيابان اميرکبير ناگهان توجهم به اطراف جلب شد و متوجه شدم ما ديگر 60 نفر نيستيم و تعداد زيادي از خانم‌ها و آقايان به جمع ما ملحق شدند.
سياري مي‌افزايد: در چهارراه پايين به ميدان که رسيديم يک نفر قطع‌نامه را خواند و فرداي آن روز روزنامه کيهان و اطلاعات با تيتر بزرگ نوشتند زنان زنجاني اولين راهپيمايي را انجام دادند و پس از آن راهپيمايي‌ها تکرار شد و در چهلم شهدا مردم به خيابان مي‌آمدند.
اين خواهر شهيد با اشاره به اينکه راهپيمايي بانوان زنجاني برنامه‌ريزي قبلي نداشت و به شکل خودجوش انجام گرفت، يادآور مي‌شود: در سال 56 در مسجد وليعصر زنجان آقاي سيد هاشم موسوي پيش‌نماز بود که مبلغي به نام آقاي رضواني از قم را دعوت کرده بود و به سخنراني در خصوص افشاگري رژيم و در مورد امام خميني (ره) مي‌پرداخت و ما نخستين بار اسم امام خميني (ره) را در اين مسجد شنيديم.
وي خاطرنشان مي‌کند: ماه رمضان سال بعد سيد هاشم موسوي، آيت‌الله مشکيني را به زنجان دعوت و ايشان به همراه خانواده در زنجان حضور يافت و در مسجد با افکار و خط امام بيشتر آشنا شديم و همين آشنايي پايه و اساسي شد که شهيد مرتضايي در شهريورماه در پي پايين کشيدن مجسمه شاه با گلوله ساواک به شهادت رسيد و شب هفتم او مردم در راهپيمايي شرکت کردند.خانم سياري با اشاره به اينکه در آن زمان يک دانش‌آموز دبيرستاني بودم، ادامه مي‌دهد: همواره به همراه خواهر و مادرم در مراسم مذهبي و انقلابي شرکت مي‌کردم و اين کار به مرور تا زمان پيروزي انقلاب به يک عادت تبديل شده بود و در هر مناسبتي در مسجد جمع مي‌شديم و در راهپيمايي‌ها شرکت مي‌کرديم.
وي با اشاره به اينکه در زمان طاغوت خفقان خاصي در جامعه حاکم بود، ابراز مي‌کند: براي شرکت در اين راهپيمايي نيز نوعي دلهره همراه با شجاعت داشتيم، ترس از اتفاقات و تحرکات نيروهاي امنيتي و شجاعت براي ادامه حرکت بود و اين روحيه دليري به واسطه علاقه به اسلام، انقلاب و امام و ياد خدا در وجود ما ايجاد شده بود.
اين خواهر شهيد در مورد انگيزه‌ها براي حضور بانوان در تحرکات اجتماعي، بيان مي‌کند: نارضايتي مردم از وضع جامعه از زمان رضاخان با برداشتن حجاب از سربانوان و کلاه از سر مردان و ارائه لباس‌هاي متحدالشکل آغاز شد و مردم متدين که به دين و اسلام علاقه داشتند، تجددطلبي غرب‌گرايانه رژيم را تاب نياوردند و شکستن جو حاکم در جامعه در اولين راهپيمايي بانوان مشکل بود و شجاعت بيشتري مي‌طلبيد و در نهايت يکرنگي و همدلي مردم باعث شد که انقلاب به پيروزي برسد.
زنان زنجان پيشتاز و آغازگر راهپيمايي
رئيس کميسيون فرهنگي و ورزشي شوراي شهر زنجان نيز که در زمان نخستين راهپيمايي بانوان نوجواني 10، 11 ساله بود، اظهار مي‌کند: شهيد مرتضايي از نيروهاي انقلابي بود که مي‌خواست تنديس شاه را پايين بياورد و در پنجم شهريورماه در حين تظاهرات مورد اصابت رژيم قرار گرفت و به شهادت رسيد و بعد از شهادت او اعتراضات مردم زنجان شدت گرفت.
انسيه ابوبصير با اشاره به اينکه در تاريخ ششم شهريورماه بيش از ?? هزار نفر از مرددان و زنان زنجاني در اعتراض به رژيم و اتفاقات در به شهادت رساندن مرتضايي به خيابان آمدند و در آن زمان اين تعداد براي زنجان رقم بزرگي بود، بيان مي‌کند: تشکيلات بانوان نيز در نهم شهريورماه شکل گرفت و من هم به همراه مادر و خواهرم از مسير دروازه‌ارک به راهپيمايان ملحق شديم و در واقع اين راهپيمايي حضور خانوادگي بانوان در اعتراض به اعمال رژيم و قتل عام جوانان و مردم بود که با پوشش‌هاي مختلف و با چادرهاي مشکي و رنگي در اين تجمع به چشم مي‌خوردند.
وي يادآور مي‌شود: بانوان تصاوير امام خميني (ره) و پلاکاردهايي در اعتراض به رژيم را حمل مي‌کردند و شعارهايي مثل مرگ بر شاه سرمي‌دادند و گارد شهرباني و ساواک هم ايجاد مشکل نکردند و يکي از فعاليت‌هاي خوب بانوان در تاريخ انقلاب اسلامي شکل گرفت و همين مادران فرزندان دليري را تربيت کردند تا در 8 سال دفاع مقدس نيز نام ديار غواصان دريادل را براي زنجان رقم بزنند.
عضو شوراي اسلامي شهر زنجان اين راهپيمايي را نقطه عطفي براي حضور بانوان در تحرکات اجتماعي خوانده و مي‌گويد: در سال 57 تشکيلاتي از بانوان به عنوان جامعه زنان پا به عرصه فعاليت گذاشت و در عرصه‌هاي فرهنگي، رسانه‌اي و آگاه‌سازي به ايفاي نقش پرداخت و يکي از فعاليت‌هاي مهم روشنگري مردم با بصيرت زنجان نسبت به گروهک مجاهدين خلق بود که جهت گمراه کردن نيروهاي حزب‌اللهي لابه‌لاي نيروهاي انقلابي بودند اما تنوير افکار عمومي توسط نيروهاي انقلابي انجام شد تا مردم بدانند مجاهدين خلق هرگز با انقلابي‌ها در يک صف قرار نمي‌گيرند.
به گزارش عصر آذربايجان به نقل از مهر،وي با اشاره به اينکه تاريخ قبل و بعد از انقلاب نشان مي‌دهد که فرهنگ، اعتقاد و باورهاي حاکم در جامعه مغاير با خواست مردم بود، تصريح مي‌کند: پيش از انقلاب اسلامي منبرهايي که عليه رژيم شاهنشاهي، آمريکا و وضعيت آشفته مملکت بود، تعطيل مي‌شد و نسبت به اينکه مردم در مورد افتضاحات حکومت آگاهي يابند، حساسيت وجود داشت اما مردم تلاش کردند تا روي محور استقلال، آزادي و جمهوري اسلامي، انقلاب را به پيروزي برسانند.

منبع :