نفس تالاب پته‌خور به شماره افتاده است

گروه اجتماعي: تالاب »پته‌خور«از مهمترين تالاب‌هاي استان اردبيل و زيستگاه پرندگان مهاجر آبزي و کنار آبزي به شمار مي‌رود که هم اکنون حيات آن مورد تهديد جدي فاضلابهاي صنعتي قراردارد.

سولماز پورنعمت

گروه اجتماعي:  تالاب »پته‌خور«از مهمترين تالاب‌هاي استان اردبيل و زيستگاه پرندگان مهاجر آبزي و کنار آبزي به شمار مي‌رود که هم اکنون حيات آن مورد تهديد جدي فاضلابهاي صنعتي قراردارد.
تالاب‌ها حلقه اتصال خشکي و آب هستند. اين زيست بوم طبيعي در سلامت و حفظ تعادل کره زمين نقش حياتي داشته و مي‌توان گفت؛ نيمي از تنوع زيستي جهان در گرو وجود تالاب‌ها است.
تالاب »پته‌خور« در قسمت شرق دشت اردبيل، غرب کوه‌هاي »باغرو« و 3 کيلومتري روستاي »پته‌خور« در شهرستان نمين واقع شده است. اين تالاب زهکش رودخانه قره‌سو بوده و آب آن از ارتفاعات کوه‌هاي »باغرو« در جنوب شرقي و ادامه همين ارتفاعات يعني اراضي جنگلي »فندقلو« در شرق نمين سرچشمه مي‌گيرد.
از شاخه‌ها و رودخانه‌هاي تأمين کننده تالاب پته‌خور مي‌توان به »دورجين‌چاي«، »اولاغان‌چاي«، »موسي‌چاي«، »مشه‌چاي«، »ننه‌کران چاي« و »پته‌خور چاي« اشاره کرد.
با توجه به شواهد به جا مانده در سال‌هاي گذشته اين تالاب از نظر بُعد مساحت چندين برابر مساحت کنوني بوده، اما در اثر خشکسالي و برداشت غير مجاز آب در سال‌هاي اخير وسعت آن کاهش يافته است.
وجود چمنزارهاي نسبتاً وسيع و متراکم، تنوع موجودات زنده گياهي و جانوري، توليدات زنجيره غذايي در آن، زيستگاه و پناهگاه مساعدي براي انواع جانوران، در اين تالاب بوجودآورده است.
تالاب، نبض تپنده محيط زيست
فعال محيط زيست ، با تاکيد براينکه تالاب‌ها نقش بسزايي در کنترل سيلاب دارند، اظهار کرد: هنگامي که رودخانه‌هاي خروشان حجم بالايي از رسوبات را با خود مي‌آورند وجود تالاب‌ها باعث کنترل سيلاب مي‌شود.
محسن نعمت‌زاده بااشاره به نقش تالاب‌ها در تغذيه سفره‌هاي زير زميني گفت: معمولاً تالاب‌ها در پايين دست رودخانه قرار دارند و مانند يک مخزن سيلاب و آب‌هاي فصلي عمل مي‌کنند. در واقع تالاب‌ها نبض تپنده محيط زيست به شمار مي‌روند که در طول فصول خشک، با آزاد کردن آب ذخيره شده در خود شروع خشکسالي را به تأخير مي‌اندازند.
نعمت‌زاده با بيان اينکه بقا و ادامه حيات بسياري از گونه‌هاي کمياب و در معرض خطر انقراض پرندگان آبزي به تالاب وابسته است، ادامه داد: تالاب‌ها نگهدارنده مواد مغذي گياهي بوده و از اين حيث ذخيره کننده مواد غذايي محسوب مي‌شود.
آلودگي صنايع در کمين تالاب »پته‌خور«
حامد تبريزيان ديگر فعالان محيط زيست با تاکيد بر اينکه تالاب »پته خور« به عنوان منطقه گردشگري داراي ارزش‌هاي اکوتوريستي در استان است، افزود: تالاب »پته خور» محل فرود پرندگان مهاجر از جمله »درناي سيبري« است و مانند ساير تالاب‌ها، داراي ارزش استراحتگاهي بالايي است.
وي افزود: تالاب »پته خور« در چند سال اخير مورد بي توجهي صنايع قرار گرفته و فاضلاب غير استاندارد صنايع به تالاب ريخته مي‌شود، بنابراين دور از انتظار نيست که با خشک شدن تالاب «پته خور» اين تالاب به کانون گردوغبار تبديل شود.
خشکي تالاب »پته خور« ناشي از تغيير اقليم است
مديرکل محيط زيست استان اردبيل ، با اشاره به اينکه تالاب «پته خور» تالاب فصلي و رودخانه‌اي است، اظهار کرد: اين تالاب به خاطر شرايط و فصلي بودن از ليست تالاب‌هاي مشمول آئين نامه حفاظت، احيا و مديريت تالاب‌هاي کشور خارج شده است.
حسن قاسم‌پور با بيان اينکه اداره محيط زيست به لحاظ شکار ممنوع بودن بر تالاب نظارت مي‌کند، افزود: حفر چاه‌هاي غير مجاز در حيطه کاري محيط زيست نيست اما در حوزه رودخانه حقابه تالاب مشکلي ندارد.
وي با اشاره به رهاسازي فاضلاب غيراستاندارد به نهرهاي سنتي اطراف تالاب تصريح کرد: طي پيگيري‌هايي که در گذشته داشته‌ايم مدول دوم فاضلاب شهرک صنعتي نمين در حال بهره برداري است.
مديرکل حفاظت محيط زيست استان اردبيل تعلل ايجاد شده در راه اندازي اين واحد را يادآور شد و خاطرنشان کرد: به دليل حساسيت موضوع مجدد در دادگاه طرح شکايت کرده‌ايم اما متأسفانه روند دادرسي طولاني است.
قاسم‌پور با اشاره به ورود به حريم اکولوژيک تالاب در سال‌هاي گذشته افزود: مقامات استان را متقاعد کرديم ديگر بيش از اين شهرک صنعتي نمين در عرض تالاب توسعه پيدا نکند.
وي افزود: ما اکنون در محدوده تالاب گرد و غبار نداريم چرا که در فصولي از سال تالاب آب دارد پوشش گياهي تالاب مناسب است.
چاه‌هاي غيرمجاز در حفظ تالاب نقشي ندارند
رئيس اداره منابع آب شهرستان نمين ، در ارتباط با حفر چاه‌هاي غيرمجاز در شهرستان نمين اظهار کرد: چاه‌هاي غير مجاز محدوده شهرک صنعتي نمين ارتباطي به تالاب »پته خور« ندارند. با اين حال يک مورد از چاه‌هاي غيرمجاز پلمپ شده است و حکم پلمپ دو مورد از چاه‌هاي غير مجاز را از دادگاه گرفته‌ايم که در آينده اجرايي مي‌شود.
علي اکبري‌سولا با اشاره به اينکه اداره منابع آب شهرستان نمين رودخانه قره سو را لاي روبي کرده است، تصريح کرد: اين لاي روبي در حفظ تالاب بسيار مؤثر است.
راه اندازي مدول دوم فاضلاب شهرک صنعتي نمين تا 2 ماه آينده
مدير واحد ايمني و بهداشت شرکت شهرک‌هاي صنعتي استان اردبيل نيز ، با اشاره به اينکه واحدهاي داراي فاضلاب صنعتي شهرک به سيستم تصفيه خانه مرکزي متصل هستند، اظهار کرد: صنايع بايد از لحاظ کيفي يک سري شرايط را رعايت کنند تا به تصفيه خانه مرکزي متصل شوند.توحيد رزمي با تاکيد بر اينکه به لحاظ کيفي تعدادي از واحدها به دليل اينکه فاضلاب استانداردي ندارند طبق توافق بايد در واحد صنعتي خود پيش تصفيه انجام دهند، ادامه داد: با اينکه اقدامات قضائي عليه اين واحدها صورت گرفته است، براي راه اندازي پيش تصفيه خانه تسهيلات ارزان قيمت در نظر گرفته شده است.
رزمي با بيان اينکه سرچشمه يک سري از مشکلات عدم رعايت تعداد معدودي از واحدهاي صنعتي است که اصول فني دفع فاضلاب را رعايت نمي‌کنند، افزود: در وضعيت فعلي به دليل مشکلات فني و اقتصادي تصفيه خانه مرکزي به مشکل بر مي‌خورد.
وي با تاکيد بر اينکه يک سري واحدها مشکل کمي دارند، افزود: ميزان فاضلابي که اين واحدها به تصفيه خانه مرکزي وارد مي‌کنند بيشتر از حجم توافق شده است.
رزمي با بيان اينکه پارامتر آلاينده يکي از اين واحدها که بيشترين حجم فاضلاب را توليد مي‌کند در حد صفر است، اظهار کرد: در حال پيگيري هستيم اين واحد بعد از پيش تصفيه در واحد خود فاضلاب را به رودخانه وارد کند يا به چرخه توليد برگرداند.
وي با بيان اينکه مدول دوم تصفيه خانه شهرک صنعتي نمين با پيشرفت 99 درصدي و اعتباري بالغ بر 70 ميليارد تومان تا 2 ماه آينده به بهره برداري خواهد رسيد افزود: با راه اندازي اين واحد شاهد رفع مشکل فاضلاب »تالاب پته خورن خواهيم بود.
به گزارش آراز آذربايجان به نقل از مهر،مدير واحد ايمني و بهداشت شرکت شهرک‌هاي صنعتي استان اردبيل با بيان اينکه ما نسبت به مسائل محيط زيست حساسيت داريم، خاطر نشان کرد: هدف ما اين است که با آگاهي دادن واحدهاي صنعتي را به شيوه درست هدايت کنيم.
خطر نابودي تالاب پته‌خور جدي گرفته شود
در بررسي‌هاي انجام شده مشخص شد علاوه بر رهاسازي فاضلاب غيراستاندارد در محدوده تالاب، براي توسعه صنايع، محدوده تالاب را کوچک‌تر کرده‌اند و به احتمال زياد همين امر باعث شده است تالاب «پته خور» را از ليست تالاب‌ها خارج کنند.
خطر آلودگي و نابودي تالاب پته‌خور در کمين است و اين در حالي است که مسئولان افتتاح فاز دوم تصفيه خانه فاضلاب شهرک صنعتي نمين را به چند ماه بعد موکول کرده اند.
لزوم اهميت تالاب‌ها ايجاب مي‌کند همواره اين ثروت ملي حفاظت و احيا شده و براي تداوم حيات بشر، تنوع جانوران و گياهان بهره‌برداري درست از آن داشته باشيم.

منبع :