وضعيت قرمز “آبي” براي تبريزي‌ها

گروه اقتصادي: حوزه آب آذربايجان‌شرقي در حالي بارها و بارها مدعي مديريت تنش آبي در استان و به ويژه تبريز شده‌اند که قطعي‌هاي طولاني مدت آب در چند روز اخير سايه سنگيني بر صحت اين ادعاها انداخته است. مثلي است که مي گويد »شهر را آب ببرد، پاسبان ما را خواب مي برد«، اما گويا اين روزها شهر تبريز و يا حداقل برخي مناطق آن را بي آبي برده و مسئولين را خواب بي خبري و بي عملي، البته نبايد از اين موضوع غفلت کرد که بنا بر برخي آمار ميزان بارش در ايران در حالي يک سوم ميانگين جهاني است که ميزان تبخير در کشور ما سه برابر متوسط جهاني بوده و اين آمارها مربوط به چند سال قبل است و بدون شک اين اعداد و آمار در سال هاي اخير دستخوش تغيير شده و اثر خود را در بحران هايي مانند خشکي درياچه اروميه و افزايش تنش آبي در نقاط مختلف به وضوح نشان داده است.

 حسن عبدالهي

گروه اقتصادي:  حوزه آب آذربايجان‌شرقي در حالي بارها و بارها مدعي مديريت تنش آبي در استان و به ويژه تبريز شده‌اند که قطعي‌هاي طولاني مدت آب در چند روز اخير سايه سنگيني بر صحت اين ادعاها انداخته است. مثلي است که مي گويد »شهر را آب ببرد، پاسبان ما را خواب مي برد«، اما گويا اين روزها شهر تبريز و يا حداقل برخي مناطق آن را بي آبي برده و مسئولين را خواب بي خبري و بي عملي، البته نبايد از اين موضوع غفلت کرد که بنا بر برخي آمار ميزان بارش در ايران در حالي يک سوم ميانگين جهاني است که ميزان تبخير در کشور ما سه برابر متوسط جهاني بوده و اين آمارها مربوط به چند سال قبل است و بدون شک اين اعداد و آمار در سال هاي اخير دستخوش تغيير شده و اثر خود را در بحران هايي مانند خشکي درياچه اروميه و افزايش تنش آبي در نقاط مختلف به وضوح نشان داده است.
اين کاهش بارندگي عامل خشک شدن کامل سد نهند به عنواني يکي از تامين‌کنندگان آب شرب تبريز در شمال شهر تبريز شود اين سد بخش اعظمي از آب شهروندان شهرک باغميشه و ارم در شرق تبريز را تامين مي‌کرد.
در چند روز اخير آب برخي مناطق شهرک باغميشه در ناحيه مرتفع شهر تبريز با قطعي پراکنده روبه رو بود. قطعي آب در آپارتمان‌هاي فاقد پمپ بيشتر گزارش شده است.
با گذر از واقعيت تلخ و انکارناپذير معضل جهاني کم آبي، مديريت و توزيع درست منابع موجود در شرايط بحراني فعلي موضوعي است که بايد به طور جدي مورد توجه مسئولين امر قرار گيرد، بحثي که نتيجه غفلت از آن را در بروز بحران قطعي‌هاي طولاني مدت در برخي نقاط تبريز در روزهاي اخير مي‌توان ديد، بحراني که مديرعامل آبفاي استان را شبانه به ميان مردم معترض شهرک باغميشه کشاند و چند روزي است که در نقاط ديگري همچون شهرک ارم ( در برخي نقاط مرتفع اين شهرک) نيز براي شهروندان مشکل ساز شده است.اين در حالي است که محمد خاني  گفته بود: در حال حاضر کمبودي در تامين آب شرب تبريز وجود نداشته و برنامه‌اي جهت قطعي آب ناشي از کمبود نيز نداريم و قطعي هم که اتفاق افتاده ناشي از اتفاقات و حوادث مربوط به خط انتقال آب بوده است اما عبور از تنش آبي تبريز با صرفه‌جويي و طرح‌هاي پايدارسازي امکان‌پذير خواهد بود.
نکته مهم در اين خصوص بحث تکميل رينگ آبي تبريز است که مي تواند نقش مهمي در توزيع عادلانه منابع موجود در سطح مناطق مختلف اين شهر باشد چون به گفته مديرعامل آب و فاضلاب استان مجوز حفر سالانه 15 چاه عميق براي تامين آب اين کلانشهر اخذ شده و در شرايط فعلي حداقل با اين نوش داروي موقتي مي توان از بروز تنش آبي و قطعي هاي مکرر در تبريز وند ميليون نفري جلوگيري کرد، امري که بدون تکميل رينگ آبي در عمل بي تاثير خواهد بود و همچنان در مواقع بحراني برخي نقاط مانند شهرک هاي باغميشه و ارم بايد قطعي هاي مکرر و طولاني را در حالي تحمل کنند که اين مشکل در ساير مناطق کمتر مي افتد.
البته خاني تاکيد کرده که بنا به دلايل فني حتي با تکميل رينگ آبي تبريز نيز برخي مناطق همچنان با مشکل قطعي آب در مواقع بحراني روبرو خواهند برد اما بايد توجه داشت که بحران آب کنوني با مسکّن هاي موقتي همچون حفر سالانه چند حلقه چاه عميق در دامنه هاي رشته کوه سهند و نظاير آن قابل مديريت و حل شدن نيست چرا که خود اين اقدامات خود به نوعي دست بردن در منابع آبي نسل هاي بعدي است و به نوعي پاک کردن صورت مسأله بحران آب.
به نظر مي رسد براي مواجهه درست با بحران آب بايد از نگاه مبتني بر ترغيب و گاه اجبار مردم به صرفه جويي در مصارف خانگي به سمت مديريت بهينه مصرف در بخش هاي آب بري چون کشاورزي تغيير رويه داد چرا که بر اساس اعلام مسئولان حوزه آب بيش از 80 درصد مصارف آبي کشور و به تبع آن استان مربوط به بخش کشاورزي و آن هم عموماً با بهره وري حداقلي است و تنها 10 درصد صرفه جويي از اين بخش تقريبا معادل کل مصرف آبي در بخش خانگي است. اين اعداد و ارقام و تناسب ها  بدين معني است که مي توان با مديريت و بهينه سازي مصرف در بخش پرمصرفي چون کشاورزي با استفاده از روش هاي نوين علاوه بر ارتقاي بهره وري در اين بخش، منابع آبي صرفه جويي شده را به بخش هاي خانگي و صنعتي هدايت و از تنش هاي آب کنوني تا حدودي عبور کرد، موضوعي که حتي در پر بارش ترين کشورها به ويژه در اروپا نيز از سال ها قبل مورد توجه قرار گرفته و کشاورزي مدرن کشوري چون هلند بارزترين مصداق اين ادعاست و همين مي شود که در حالي که در سطح جهاني از هر متر مکعب و استفاده حداکثري اين منابع در بخش کشاورزي تنها 50 سنت به ازاي هر متر مکعب آب است.
تحقق هدف و يا شايد روياي دست نيافتني مديريت مصرف آب تنها با برنامه ريزي مدون و سرمايه‌گذاري درست بدنه اجرايي کشور براي بخش‌هايي چون کشاورزي ممکن خواهد بود نه با قطعي‌هاي بي‌برنامه و طولاني در بخش خانگي و اجراي طرح‌هاي موقتي براي مديريت فصلي منابع آبي و اگر اين رويکرد از سال.ها قبل که هشدار بروز بحران فعلي از سوي کارشناسان حوزه آب داده مي‌شد، مورد توجه قرار مي‌گرفت، چه بسا امروز فاتحه خشکي درياچه اروميه در سکوت سنگين مسئولين خوانده نمي‌شد و شهروندان برخي نقاط باغميشه و ارم دبه به دست به دنبال ذخيره آب روزانه خود در يکي 2 ساعت جريان داشتن آب در شيرهاي خانه‌هايشان نبودند.
به گزارش عصر آذربايجان به نقل فارس ، متوسط مصرف سرانه جهاني آب 150 ليتر در شبانه روز بوده در حالي که متوسط مصرف آب به ازاي هر فرد در آذربايجان‌شرقي 220 ليتر در شبانه روز و در شهرستان تبريز 235 ليتر است و اين ميزان در پيک مصرف و فصل تابستان به 250 ليتر در شبانه‌روز نيز مي‌رسد.

منبع :