استان اردبيل ظرفيت مغفول نيروگاهي، سبلان کانون انرژي زمين‌گرمايي ايران

گروه اقتصادي: اردبيل به واسطه جوش و خروش ده‌ها رشته چشمه آب‌گرم معدني از موقعيتي استثنايي برخوردار بوده که تاکنون جز براي مقاصد تفريحي-گردشگري مورد توجه نبوده است در حالي که بهره‌برداري اصولي از اين منابع مي‌تواند استان را به قطب اصلي توليد انرژي‌هاي پاک در کشور، منطقه و حتي جهان تبديل کند.

گروه  اقتصادي: اردبيل به واسطه جوش و خروش ده‌ها رشته چشمه آب‌گرم معدني از موقعيتي استثنايي برخوردار بوده که تاکنون جز براي مقاصد تفريحي-گردشگري مورد توجه نبوده است در حالي که بهره‌برداري اصولي از اين منابع مي‌تواند استان را به قطب اصلي توليد انرژي‌هاي پاک در کشور، منطقه و حتي جهان تبديل کند.
 استان اردبيل با وجود بيش از 110 رشته انواع چشمه‌هاي آب‌ معدني گرم و سرد که بيشتر آنها در شهرهاي سرعين، مشگين‌شهر، نير و کوثر قرار دارد به عنوان سرزمين چشمه‌هاي بهشتي به يکي از مقصدهاي اصلي در حوزه گردشگري تبديل شده است.
اين چشمه‌هاي معدني در دامنه کوه سبلان ظرفيتي بسيار بزرگ‌تر را در خود جاي داده‌اند و در واقع يکي از منبع‌هاي تجديدپذير توليد انرژي پاک در جهان به شمار مي‌روند که نام آن کمتر به گوشمان خورده است؛ منابع عظيم گرما، حرارت و بخار يا ژئوترمال (زمين‌گرمايي).
مطالعات ساخت نيروگاه زمين‌گرمايي در دامنه کوه سبلان در محدوده شهرستان مشگين‌شهر که از توابع استان اردبيل است، از ميانه‌هاي دهه 70 خورشيدي آغاز شد؛ پروژه‌اي در مقايس کوچک و آزمايشي با ظرفيتي حدود 50 مگاوات که تا کنون افزون بر 2 هزار ميليارد ريال اعتبار براي ساختش هزينه شده است.
نيروگاه مشگين‌شهر که بر اساس طرح اوليه بايد داراي 17 چاه عميق باشد، در حال حاضر شامل 11 حلقه چاه اکتشافي تا عمق سه هزار و 200 متري زمين بوده که از اين تعداد هفت حلقه به بهره‌برداري رسيده است و قابليت نصب توربين و توليد برق دارد.پروژه قرار بود نخستين نيروگاه از اين نوع در خاورميانه باشد اما به علت‌هاي گوناگون عمليات اجرايي با تاخير همراه شد تا در نهايت اين عنوان به شهر گرمنجيک از توابع استان آيدين در کشور ترکيه برسد که اکنون ميزبان بزرگترين نيروگاه زمين‌گرمايي منطقه و دومين نيروگاه بزرگ اروپا است.نيروگاه مورد اشاره که تنها با استفاده از ظرفيت يک رشته چشمه آب‌گرم ساخته شده است، همه گرمايش و انرژي الکتريکي مورد نياز شهر را تامين مي‌کند و آن را به سبزترين منقطه اروپا تبديل کرده اما اين نقطه آغاز است و به گفته رئيس انجمن سرمايه‌گذاران نيروگاه‌هاي زمين‌گرمايي ترکيه، ميزان سرمايه‌گذاري‌هاي برنامه‌ريزي شده براي ساخت چنين نيروگاه‌هايي به 15ميليارد دلار در پنج سال آينده خواهد رسيد.
استان اردبيل براي احداث نيروگاه‌هاي زمين‌گرمايي بسيار مستعد است
مديرکل صنعت، معدن و تجارت استان اردبيل در اين زمينه اظهار کرد: اگرچه اين موضوع جزو مسئوليت‌هاي اداره‌کل صمت نيست و جزو وظيفه‌هاي ذاتي شرکت برق است اما با توجه به تخصص و تجربه‌اي که در اين زمينه دارم بايد بگويم که استان اردبيل براي احداث نيروگاه‌هاي زمين‌گرمايي بسيار مستعد است.
مسعود ايراني که در دوره اي به عنوان کارشناس نيروگاهي بخشي کار پروژه‌ مشگين‌شهر را برعهده داشته اظهار کرد: اين پروژه در واقع صورت جديدي از انرژي است و جزو انرژي‌هاي پاک به شمار مي‌رود.
وي در مورد نحوه کار نيروگاه‌هاي زمين‌گرمايي تشريح کرد: درون زمين برخي مواد مانند ماگما، لاندا و مواد مذاب ديگري وجود دارند که از نقاطي مانند کوه‌هاي آتشفشاني به بيرون خارج مي شوند و حرارت آنها به همين راحتي‌ها از بين نمي‌رود؛ از اين رو طي فرايندي از حرارت آنها مي‌توان براي گرم کردن استفاده کرد.وي بيان کرد: آنچه در مشگين‌شهر اتفاق مي‌افتد، اين است که حرارت روي بويلر مي‌رود و آب را داغ مي‌کند، آب داغ به بخار سوپرهيت تبديل مي‌شود و پس از اينکه بخار سوپرهيت توليد شد، آن را به سمت توربين هدايت مي‌کنند و با حرکت توربين، برق توليد مي‌شود.
مديرکل صنعت، معدن و تجارت استان اردبيل اضافه کرد: با توجه به اين که کوه سبلان هنوز جزو کوه‌هاي آتشفشاني فعال است و در سفره‌هاي زيرزميني آن انرژي حرارتي به واسطه مذاب بودن مواد زياد است، در اردبيل مي‌توان از اين ظرفيت استفاده مناسبي داشت و حتي سرماي فصل زمستان را با انرژي حاصل از اين منابع سپري کرد.وي عنوان کرد: اين امر نيازمند يک همت عمومي است تا هم در سطح مديريت استان براي حرکت در چنين مسيري تصميم‌گيري شود و در سطح کشور نيز سياستگذاري کلان در راستاي توسعه انرژي‌هاي پاک و صنايع مرتبط باشد.
نيروگاه زمين گرمايي مشگين‌شهر پروژه‌اي آينده‌دار
مديرکل صنعت، معدن و تجارت استان اردبيل ادامه داد: اگر اين مهم و توسعه صنايع وابسته تحقق يابد، مي‌توانيم شاهد کاهش مصرف انواع انرژي‌ از جمله گاز، نفت و بنزين در استان اردبيل باشيم و صرفه‌جويي قابل توجهي انجام دهيم.وي همچنين گفت: نيروگاهي که در حال حاضر در مشگين‌شهر وجود دارد، اگرچه فعاليت مي‌کند و برق توليدي آن وارد مدار نيز مي‌شود اما ميزان توليد آن رقمي اندک بوده و مي‌توان گفت که اين نيروگاه در واقع پروتو تايپ [نمونه اوليه يا نمونه آزمايشگاهي] است.وي عنوان کرد: در مجموع توليد نيروگاه در حال حاضر رقمي قابل مطرح کردن نيست اما پروژه‌اي آينده‌دار است و قابليت توسعه براي حجم و تواني بسيار بالاتر از اينها دارد؛ اگر در اين زمينه متمرکز شويم و کار کنيم، حتي مي‌توانيم اردبيل را هاب [مرکز] انرژي منطقه تبديل کنيم.
لزوم افزايش سرمايه‌گذاري و بازنگري دانش فني براي توليد برق بيشتر و ارزان‌تر
اين پروژه نيروگاهي بر مبناي انرژي زمين‌گرمايي با ظرفيت 50 مگاوات در دامنه کوه سبلان البته پيش‌تر (حدود چهار سال پيش) به منظور سرعت‌بخشي به عمليات اجرايي و راه‌اندازي نيروگاه، با دستور وزير پيشين نيرو از شرکت سانا به شرکت مادر تخصصي توليد نيروي برق حرارتي واگذار شده است.
با اين وجود هنوز تا ارتقاي سطح توليد برق و افزايش خروجي نيروگاه مشگين‌شهر به ميزاني مورد پذيرش و قابل استفاده در مقايس‌هاي بزرگي همچون تامين مصرف بخش‌هاي خانگي و صنعتي راه زيادي باقي است.
مجري طرح نيروگاه‌هاي بخاري شرکت مادرتخصصي توليد نيروي برق حرارتي پيش‌تر با اشاره به هزينه بيش از 2 هزار ميليارد ريالي ساخت نيروگاه مشگين‌شهر، اظهار کرد: اين پروژه به صورت آزمايشي بر روي مخزني از انرژي زمين‌گرمايي با ظرفيت توليد حدود 250 مگاوات برق در حال احداث است.
بهنام خائفي‌نژاد، از پيشرفت فيزيکي نزديک به 93 درصدي نيروگاه زمين گرمايي مشگين‌شهر خبر داد و افزود: براي اکتشاف و استخراج منابع زمين‌گرمايي، چند حلقه چاه عميق حدود سه هزار متري با ظرفيت توليد 30 مگاوات حفر و در مرحله نخست پنج مگاوات از ظرفيت وارد مدار شد.به گفته وي، در گام‌هاي بعدي اجراي پروژه براي توسعه ظرفيت نيروگاه مشگين‌شهر و چاه‌هاي موجود آن سپس توسعه کل مخزن اکتشافي در منطقه و توسعه نيروگاه‌هاي زمين‌گرمايي در ساير نقاط تلاش مي‌شود.
استاندار اردبيل چندي پيش در جريان بازديد از نيروگاه زمين‌گرمايي مشگين‌شهر، آن را جزو ظرفيت‌هاي بي‌مانند استان برشمرد و در عين حال گفت: استحصال تنها پنج مگاوات برق از آن مجموعه نمي‌تواند مطلوب و داراي توجيه اقتصادي باشد.سيدحامد عاملي اضافه کرد: مجموعه داراي ظرفيت‌هاي بسيار ارزشمندي است اما کارهايش آن چنان که بايد، به طور مناسبي پيش نرفته است و شهرستان مشگين‌شهر، استان و کشور از اثرهاي آن بهره‌مند نيست و شرايط قابل قبولي ندارد.وي با تاکيد بر اينکه بايد طرح مناسبي براي پروژه نيروگاه زمين‌گرمايي مشگين‌شهر در نظر گرفته شود، تصريح کرد: توليد تنها پنج مگاوات برق از چنين مجموعه‌اي با اين درجه از اهميت داراي توجيه اقتصادي نيست و بايد با نگاه مناسبي طراحي‌هاي لازم دوباره انجام بگيرد.
به گزارش عصرآذربايجان به نقل از ايرنا،با توجه به شرايط سياسي و تنگناهاي اقتصادي ناشي از تحريم‌ها در کنار فشار وابستگي به درآمدهاي نفتي و افزايش روزافزون مصرف انرژي در کشور، اولويت‌بخشي به اجراي پروژه‌هاي نيروگاهي به ويژه صورت‌هاي جديد انرژي مانند زمين‌گرمايي يک ضرورت غير قابل انکار بوده و لازم است دولت در راستاي سياست‌هاي برنامه هفتم، توجه و تمرکز اجرايي و اعتباري به بحث انرژي‌هاي نو به ويژه پروژه‌هايي کاربردي مانند نيروگاه زمين‌گرمايي مشگين‌شهر را افزايش دهد.دستيابي به اين هدف نيازمند تقويت سرمايه‌گذاري در کنار بازنگري و مطالعه دوباره با هدف به‌روز رساني دانش فني و فناوري‌هاي مورد استفاده از جمله در زمينه حفاري چاه‌ها و خطوط انتقال است.

منبع :