گزارش//

گروه گزارش:توليد فرش دستباف يکي از هنرهاي اصيل در خطه آذربايجان است اما کمبود و نبود برخي از مواد اوليه، پاره‌اي از مشکلات را در اين حوزه به وجود آورده است.

 آناهيتا رحيمي

گروه گزارش:توليد فرش دستباف يکي از هنرهاي اصيل در خطه آذربايجان است اما کمبود و نبود برخي از مواد اوليه، پاره‌اي از مشکلات را در اين حوزه به وجود آورده است.
تا زماني که نخ‌هاي رنگارنگ از دار قالي آويزان نباشد و صداي روح نواز دفه زني به گوش نرسد رج‌ها سکوت را به انتظار مي‌نشينند؛ هنرمنداني که دست و دلشان به کار نمي‌آيد و کلاف سردرگمي گره بر گره مي‌افزايد.
رنگ‌ها که از قلم بيفتد، چشم اميد هنرمندان به اين هنر نيز تبديل به يأس مي‌شود؛ ساعت‌ها پشت دار قالي مي‌نشينند تا زندگي جريان يابد اما از لحظه‌اي که مشکلات بر سر راه باشد، کمر هنرمندان اين مرز و بوم نيز خم مي‌شود چرا که زندگي، روزي حلال مي‌خواهد و خيالي آسوده.
وقتي سراغ قديمي‌ترين رنگرز در بازار شعربافان تبريز را گرفتم کارگاه رنگرزي حاج جواد صباغي، ورد زبان همه پيچيد؛ کارگاهي که پر از بوي پشم و نخ است و رنگ کردن نخ‌هاي قالي در اينجا هم چنان ادامه دار است.
نخ‌هاي قالي رنگي رنگي از سر و روي اين کارگاه مي‌بارد و حاج جواد نيز روي يک نيمکت چوبي که يک فرش دستباف نيز روي آن پهن شده است نشسته است؛ همين که مرا ديد با لبخندي گفت: زماني که مدرسه را تمام کردم به اين شغل آمدم؛ شغلي که پدر و حتي پدربزرگم نيز در آن فعاليت داشتند.
وي ادامه داد: از سال 45 در اين حرفه مشغول به کار هستم و حدود 55 سالي مي‌شود که در اين کارگاه به فعاليت خود ادامه داده‌ام؛ در دوران گذشته پدربزرگم رنگرز پارچه‌هاي متقال بود.
مشکلات نيز کلاف سردرگم نخ‌هايي است که حاج جواد، رنگ و مقاومت بيشتري به آنها مي‌بخشد؛ رنگ سبزي که در بازار موجود نيست و قيمتي که از 300 هزار تومان به يک ميليون تومان افزايش يافته و با تجربه‌ترين رنگرزها را با مشکلات بزرگي روبه رو کرده است.
ما بايد رنگ نخ‌ها را به سادگي در اختيار داشته باشم اما متأسفانه چنين نيست و رنگ آبي نيز يکي از حساس‌ترين رنگ‌ها براي رنگ کردن نخ قالي‌ها است.اين رنگرز گفت: اين بازار گاز ندارد و مجبوريم با گازوئيل کار کنيم اما براي گرفتن اين گازوئيل نيز بايد از هفت خوان رستم بگذريم تا بتوانيم آن‌را به دست آوريم.
حاج جواد ادامه داد: نخ فرش‌ها در تبريز و کاشان توليد مي‌شود اما برخي از نخ‌ها نيز از استراليا و نيوزيلند وارد مي‌شود.آقاي رضائيان، يکي از فعالان در حوزه نخ قالي است، گفت: از سال 45 در اين حوزه فعاليت دارم و اگر بخواهم از قدمت نخ قالي براي شما بگويم اين است که نخ قالي همواره از ايام قديم بوده و از 350 سال پيش فرش دستباف، هنر دست هنرمندان در تبريز است که در گذشته‌، نخ‌ها به صورت دستي تهيه مي‌شد اما اکنون ماشيني شده است.حاج محمد از نبود برخي از نخ‌ها در بازار که از استراليا وارد مي‌شود گله کرده و ادامه داد: ما دچار کمبود هستيم و همين امر باعث گراني در قيمت نخ شده است.
اين فعال در حوزه نخ قالي افزود: پشم نخ‌ها از استراليا وارد شده و در کاشان تبديل به نخ‌هاي قالي مي‌شود و برخي از نخ‌ها نيز از کشور ازبکستان وارد مي‌شود.
وي ادامه داد: در نخ کمبود داريم و انتظار ما اين است که واردات نخ دوباره از سر گرفته شود تا موجب افزايش قيمت نخ نيز نشود.
رئيس اتحاديه توليدکنندگان و بافندگان فرش دستباف تبريز ، قدمت نخ قالي را مربوط به دوران گليم بافي از هنرهاي اوليه ايراني دانست که به 8000 سال پيش بازمي‌گردد و افزود: پشم‌هاي مرينوس از کشور نيوزيلند وارد شده و براي بافت فرش‌هاي نفيس به کار گرفته مي‌شود؛ پشم‌هاي توليد شده در داخل کشور نيز براي بافت فرش‌هايي با رج پايين مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
اسماعيل چمني ضمن تأکيد بر شناخته شدن تبريز به عنوان مرکز تهيه مواد اوليه فرش گفت: مواد اوليه فرش از تبريز به ساير استان‌ها از جمله آذربايجان غربي، اردبيل و کردستان، خراسان همدان و زنجان فروخته مي‌شود.
وي افزود: مواد اوليه گوناگوني براي بافت فرش مورد نياز است که در اين ميان، برخي از نخ‌هاي قالي براي بافت فرش‌هاي روستايي و عشايري بافت هريس و مهربان، اهر، سراب و برخي از نخ‌ها نيز به صورت سنتي تهيه مي‌شود  در اين ميان نيز پشم کردستان، آذربايجان غربي کرمانشاه و خراسان در تبريز، فرآوري و به نخ‌هاي قالي تبديل مي‌شود.
چمني با اشاره بر واردات نخ ابريشم از کشور ازبکستان ادامه داد: در استان آذربايجان شرقي تعداد زيادي از کارخانه‌هايي که فرآوري نخ‌هاي ايراني را انجام مي‌دهند زياد بوده اما تعداد کارخانه‌هايي که نخ‌هاي وارد شده از ساير کشورها را مورد فرآوري انجام مي‌دهند کم مي‌باشد.به گفته رئيس اتحاديه توليدکنندگان و بافندگان فرش دستباف تبريز، بيشترين اشتغال در بخش خصوصي در حوزه فرش دستباف و صنايع بافتني‌هاي دستي مي‌باشد که به دليل توليد ملي نيازمند حمايت و توجه ويژه از سوي دولت و مجلس است.وي با تأکيد بر لزوم تأمين مواد اوليه و پشم‌هاي مورد نياز در ايران بيان کرد: محوريت توليد فرش‌هاي دستباف در ايران است که بايد در بودجه‌هاي کشوري مطرح شود.
وي بر وجود رنگرزي در حوزه پشم‌هاي ايراني و خارجي در استان تاکيد کرده و افزود: نخ‌هاي بافته شده براي فرش‌هاي ريز بافت و نفيس از کشور نيوزيلند وارد مي‌شود اما بيشترين فرآوري در استان ما انجام مي‌گيرد.
فرش دستباف هنري زبانزد در ايران است؛ هنرمندان بسياري پشت دارهاي قالي مي‌نشينند، رج به رج گره مي‌زنند تا راهي براي تأمين معيشت آنان باشد اما عدم تأمين بخشي از مواد اوليه در داخل کشور و کمبودهاي موجود، چوب لاي چرخ هنرمندان اين مرز و بوم مي‌گذارد و دست آنان ادامه فعاليت کوتاه‌تر مي‌شود.
به گزارش عصر آذربايجان به نقل از مهر،افزايش قيمت نخ، کمبود و عدم واردات برخي از نخ‌ها مشکلاتي است که بر سر زبان فعالان در اين حوزه جاري شد؛ فعالان در اين حوزه خواستار واردات نخ‌هايي هستند تا کمبود آنان رفع گردد اما توليد شدن مواد اوليه براي بافت فرش در ايران، تنها راهي است که مي‌تواند براي هميشه اين مشکلات را از سر راه توليدکنندگان و حتي بافندگان فرش دستباف ايراني بردارد.

منبع :