زيباي زخمي تبريز //

گروه تاريخي:هميشه قصه‌هاي ايراني همراه با لطافت، شور و پند آموزي بوده است اما جريان اين قصه ايراني بسيار متفاوت‌تر است، هم لطيف است، هم شورانگيز است و هم پندآموز اما فرق اساسي آن با ساير قصه‌ها و افسانه‌ها، واقعي بودن آن است.

گروه تاريخي:هميشه قصه‌هاي ايراني همراه با لطافت، شور و پند آموزي بوده است اما جريان اين قصه ايراني بسيار متفاوت‌تر است، هم لطيف است، هم شورانگيز است و هم پندآموز اما فرق اساسي آن با ساير قصه‌ها و افسانه‌ها، واقعي بودن آن است.
 تبريز از قديم‌الايام شهر بسيار بزرگ و تاثيرگذاري در ايران بوده است.
 شهري که يکي از طويل‌المدت‌ترين پايتخت‌هاي ايران بوده است و اتفاقات بسياري را در دل خود دارد که جاذبه‌هاي معروف آن خود گواه اين پيشينه هستند.
به گزارش عصر آذربايجان،در دل اين شهر زيبا جاذبه‌اي نهفته است که هزار و يک شب قصه در دل خود دارد.
بناي زيبايي که اکنون بسيار مهجور مانده اما چيزي از عظمت آن کم نشده است. در سفر به تبريز از هر شهروندي بپرسيد مسجد کبود کجاست، به راحتي آدرس آن را خواهيد يافت.
 مسجدي که در کتب تاريخي به عمارت مظفريه نيز معروف است.
مسجد کبود متعلق به قرن نهم هجري است، که حدود ششصد سال پيش ساخته شد.
بيشتر گردشگراني که براي بازديد به اينجا مي‌آيند، آوازه‌ي کاشي کاري‌هاي آن را شنيده‌اند.
 مسجد کبود تبريز علاوه بر معماري فوق‌العاده، جذابيت‌ها و زيبايي‌هاي بي نظير ديگري را در خود جاي داده است.
 تنوع و ظرافت کاشي‌کاري و انواع خطوط به‌کار رفته در آن و مخصوصا رنگ لاجوردي کاشي‌ کاري‌هاي معرق آن باعث شده است که به  فيروزه اسلام مشهور شود.
رنگ آبي اين مسجد، شناسنامه آن شده؛ آبي کبودي که نقش‌ونگارهاي کاشي‌‌هايش را زيبا کرده‌.
 مسجد کبود تبريز؛ نه تنها از نظر زيبايي در نقش‌ونگار که از لحاظ معماري هم گوهر يکدانه‌اي ميان مساجد تاريخي ايران است. يادگاري از روزهايي دور و حکمراني سلسله‌اي که گرچه دوام زيادي نداشت، اما يادگاري‌هاي ارزشمندي از خود به‌جا گذاشته.
حدود 550 سال پيش، تبريز پس از سال‌ها جنگ و ويراني آرام گرفته بود.
»ابوالمظفر جهانشاه« سلطان مقتدر طايفه »قراقويونلوها« در سال 817 خورشيدي، موفق شده بود با برقراي يک حکومت مرکزي، آرامش را به اين شهر کهن بازگرداند.
 مسجد کبود، آخرين بناي مهم زمان او بود که در تبريز ساخته شد؛ 5 سال پيش از آن‌که »اوزون‌حسن« از طايفه »آق‌قويونلوها« سر او را از تن جدا کند.
دستور ساخت اين مسجد را يک زن داد »صالحه‌خاتون« دختر »جهانشاه«. جايي که »مجموعه مظفريه« لقب داشت و هم مسجد بود هم محل درس، هم کتابخانه بود و هم پناهگاه مستمندان.
 بنايي برپا شده از آجر با تزئيني از کاشي‌کاري معرق روي آن که ساختن يک تصوير واحد با چيدن کاشي‌هاي نقش شده است.
مسجدي با تلفيق هنر معماري در حکومت‌هاي مقتدر آن روزگار؛ شباهت‌هايي با »مسجد يِشيل« از دوره عثماني دارد و از نظر ساختاري، بر پاي? اسلوب مهندسي ايراني شکل گرفته و از هم‌کناري آجر و کاشي بهره برد که در دوره تيموريان به اوج رسيده بود.
اين بناي زيبا، حدود 350 سال پابرجا ماند تا ناگهان يک شب فروريخت. جمعه 18 دي‌ماه سال 1158 خورشيدي بود که زلزله‌اي مهيب ناگهان تبريز را لرزاند.
 شرح آن را بشنويد از زبان »ميرزاحسن طباطبايي تبريزي« در سفرنامه‌اي به‌نام »تبصرة المسافرين«:
»دو ساعت از شب رفته بوده است که ابنيه‌ي رفيعه و آثار عاليه، خراب و منهدم شده‌اند. از اين زلزله اخيره به شهر تبريز خرابي کلي رو داده، قريب چهل هزار نفر از نُفوس محترمه تلف شدند.«
مسجد کبود، شد ويرانه‌اي يادگار روزهاي رونقش، اما هنوز هم چشمگير بود. سياحاني که آن را مي‌ديدند مجذوبش شده، طرحش را ترسيم مي‌کردند و عکاسان دوره قاجار هم تصوير زيبايي ويران شده‌اش را ثبت کرده‌اند.
160 سال از اين زلزله گذشت تا سال 1318 که تعميرات و دوباره‌سازي طبق آن‌چه در گذشته بود، آغاز شد. ساخت مسجد کبود نزديک به چهار دهه طول کشيد. کاشي‌هاي باقي‌مانده يکي يکي نصب شدند و جاي خالي مابين‌شان سفيد شد.
 ماند گنبدها که چون بدون سازه و تنها با آجر ساخته شده بودند، کسي نمي‌دانست چطور بازسازي‌اش کند.
 به استاد »محمدرضا معماران بنام« رجوع کردند و او هم گنبد را همان‌طور که قبلا بود، دوباره ساخت. سال 1355 کارهاي ساختماني بنا هم تمام شد و مسجد کبود دوباره درخشيد.
در اين سال‌ها اين مسجد چندباري مرمت شده و هنوز هم نياز به مرمت‌هاي دوباره دارد تا زيبايي‌اش جاودان بماند.
 زيبايي منحصربه فردي که اين فيلم عاجز از بيان آن است. به قول نادر ميرزاي قاجار در کتاب »تاريخ و جغرافي دارالسلطن? تبريز«:
»هرکه تَفصيلِ نگارشِ بناي مسجد کبودِ جهانشاه را نمايد، در حقيقت، زحمت مفتي به خود داده است و تَفضيلِ يک ذَرع را، کَما هُوَ حَقِه (چنان‌که شايسته است) نتوانسته از عهده برآيد.«

منبع :