صنعتي که مورد غفلت واقع شده است//

گروه گزارش: کام آذربايجان‌غربي با توليد سالانه نزديک به 22 هزار تن عسل و سهم 30 درصدي از توليد کشور سال‌هاست به‌دليل ضعف صنايع بسته‌بندي و تبديلي تلخ بوده و سود اين صنعت به جيب کشورهاي همسايه مي‌رود.

 سکينه اسمي

گروه گزارش: کام آذربايجان‌غربي با توليد سالانه نزديک به 22 هزار تن عسل و سهم 30 درصدي از توليد کشور سال‌هاست به‌دليل ضعف صنايع بسته‌بندي و تبديلي تلخ بوده و سود اين صنعت به جيب کشورهاي همسايه مي‌رود.
آذربايجان غربي به دليل شرايط جغرافيايي و آب‌وهواي مناسب يکي از قطب‌هاي مهم توليد عسل مرغوب در کشور به شمار مي‌رود اما سال‌هاست عدم عرضه مناسب اين محصول متناسب با نيازهاي روز بازار دنيا موجب شده زحمت يک‌ساله زنبورداران يک‌شبه نصيب کشورهاي همسايه شده و سود چنداني عايد کشور نشود.وجود اتحاديه توليدکنندگان عسل در استان، فعاليت 16 تعاوني زنبورداري فعال، شش کارخانه موم آج کني، پنج کارگاه بسته‌بندي عسل نيمه اتوماتيک با ظرفيت 500 تن و شش کارخانه بسته‌بندي عسل مدرن در شهرستان‌هاي اروميه، خوي و مهاباد بخشي از ظرفيت اين استان در زمينه صنعت توليد عسل است.دارا بودن بيش از يک‌ميليون و 350 هزار کندوي زنبورعسل و فعاليت بيش از 11 هزار نفر در اين بخش نشان از پتانسيل بالاي استان درزمينه ي صنعت عسل و زنبورداري دارد اما متأسفانه نبود صنايع تبديلي و بسته‌بندي مناسب سال‌ها موجب شده است کام دلالان اين بخش هرروز شيرين و شيرين‌تر شود.امروز صادرات عسل استان با برند ترکيه و عرضه آن در بازارهاي اروپايي، خريد ناعادلانه محصولات توليدي زنبورداران به‌صورت فله‌اي و به قيمتي بسيار نازل از سوي دلالان و واسطه گران داخلي و يا خارجي و فروش آن به چندين برابر نرخ خريد به طرف‌هاي خارجي يکي از چالش‌هاي اصلي اين بخش است.
سال‌هاست باوجود صرف هزينه‌هاي زياد براي توليد اين محصول، عسل خريداري‌شده به‌صورت فله‌اي پس از انتقال به داخل ترکيه و بسته‌بندي در قالب‌هاي زيبا و تحت عنوان عسل ترکيه در برندهاي تجاري متعددي به کشورهاي حوزه خليج‌فارس، قفقاز و اروپا صادر مي‌شود و بدين ترتيب ترکيه سودهاي کلاني را به جيب مي‌زند.
توليد سالانه نزديک 22 هزار تن در قطب توليد عسل کشور
معاون بهبود توليدات دامي سازمان جهاد کشاورزي آذربايجان‌غربي با اشاره به اينکه 27 درصد عسل کشور در اين استان توليد مي‌شود، گفت: سالانه 21 هزار و 500 تن عسل مرغوب در اين استان توليد مي‌شود.
رضا يوسف رضايي با اشاره به اينکه اين استان داراي بيش از يک ميليون و 350 هزار کندوي مدرن و بومي است، ادامه داد: اين موضوع موجب اشتغال دائم و فصلي بيش از 11 هزار نفر در صنعت زنبورداري استان شده‌است.وي بيان کرد: ميانگين توليد از هر کندوي مدرن 17کيلوگرم و از کندوهاي بومي 5.5 کيلوگرم بوده و در مجموع در سطح استان، يک ميليون و 345 هزار و 171 کندو وجود دارد که از اين ميزان 110 هزار و 471 کندو بومي و بقيه مدرن هستند.معاون بهبود توليدات دامي سازمان جهاد کشاورزي آذربايجان‌غربي با بيان اينکه شهرستان خوي با داشتن بيش از 390 هزار کندو و توليد بيش از 10هزار تن عسل، مقام اول استان را در توليد عسل به خود اختصاص داده‌است، عنوان کرد: در حال حاضر تعداد بهره برداران اين صنعت که به طور مستقيم فعاليت دارند، 6 هزار و 165 نفر بوده و تعداد بيش از پنج هزار نفر به صورت فصلي در زنبورستان‌ها مشغول به کار هستند.يوسف رضايي با بيان اينکه اين استان امسال مقام اول کشوري را از لحاظ تعداد کندو و توليد عسل به خود اختصاص داد، گفت: آذربايجان غربي با 16 تعاوني زنبور داري تحت پوشش در تهيه و توزيع نهاده‌هاي زنبورداري فعاليت چشم گيري دارد.وي با بيان اينکه زنبورداران استان با وجود چهار کارخانه بسته بندي عسل به صورت مدرن و اتوماتيک در شهرستان‌هاي اروميه، خوي و مهاباد و نيز با داشتن 6 کارگاه بسته بندي عسل در شهرستان‌هاي مختلف در فرآوري و صنايع تبديلي اين محصول نيز فعاليت دارند، افزود: در حال حاضر ميزان رشد سالانه در صنعت زنبورداري استان پنج درصد است.
لزوم توليد فراورده‌هاي ديگر از عسل و خروج از صنعت تک محصولي
يوسف رضايي در خصوص عدم عرصه مناسب عسل در بازارهاي جهاني اظهار کرد: به دليل نبود صنايع مرتبط با عسل، نبود واحدهاي بسته‌بندي و کارخانجات عسل توليدي به تعداد نياز در استان عسل آذربايجان غربي به‌صورت فله‌اي صادر مي‌شود و هستند استان‌هايي که عسل توليدي استان را به نام خود بسته‌بندي و به فروش مي‌رسانند.يوسفي در خصوص اخباري درزمينه ي فروش عسل آذربايجان غربي با برند کشور ترکيه اضافه کرد: در سال‌هاي گذشته شايد صدور عسل به‌صورت صادرات غيررسمي و چمداني به کشور ترکيه انجام مي‌شد اما هم‌اکنون صادرات غيررسمي نداريم و اين خبر مورد تأييد نيست.معاون بهبود توليدات دامي سازمان جهاد کشاورزي آذربايجان غربي با بيان اينکه هرچند در توليد عسل در کشور و منطقه حرف اول را مي‌زنيم اما کشورهاي همسايه رغبتي به خريد عسل توليدي ما ندارند چون هزينه‌هاي بسته‌بندي، فرآوري و صنايع مرتبط با عسل خيلي بالا است و توان رقابت نداريم.وي مهم‌ترين مقصد عسل صادراتي استان را کشور ترکيه نام برد و افزود: عسل توليدي در استان و حتي برخي استان‌هاي کشور ارگانيک نبوده و بروکراسي پرپيچ‌وخم اداري درزمينه ي سرمايه‌گذاري صنايع مرتبط با عسل و نبود بسته‌بندي متناسب با بازار روز موجب شده سهم زيادي در صادرات اين محصول نداشته باشيم.
معاون بهبود توليدات دامي سازمان جهاد کشاورزي آذربايجان غربي با تأکيد بر لزوم توليد فراورده‌هاي ديگر از عسل و خروج از صنعت تک‌محصولي گفت: يکي از مهم‌ترين راهکارهاي عرضه عسل توليدي در بازارهاي جهاني عرضه آن به‌صورت ساير محصولات فرآوري شده از عسل است.يوسف رضايي با بيان اينکه در حال حاضر توليد ژله رويال، بره موم، گرده گل، موم و زهر زنبور نيز در زنبورستان هاي استان انجام مي‌شود، خاطرنشان کرد: در صورت توجه و سرمايه‌گذاري مناسب در اين حوزه مي‌توان در سال‌هاي آتي منتظر صادرات خوب اين محصول به تمام کشورهاي دنيا بود.وي توجه به زنجيره توليد عسل را يکي از راه‌هاي جلوگيري از سود دلالان و واسطه‌ها از توليد عسل استان نام برد و اضافه کرد: با ايجاد صنايع مرتبط با عسل ازجمله توليد، بسته‌بندي، خروج عسل از حالت تک‌محصولي و توليد محصولات مرتبط با عسل مي‌توان ضمن ايجاد اشتغال مناسب زمينه رونق اقتصادي در اين بخش را فراهم کرد.در کنار عدم بسته‌بندي و نبود صنايع تبديلي مناسب در صنعت توليد عسل بي‌توجهي به برخي مسائل و مشکلات زنبورداران از ديگر دلايل رکود اين صنعت به شمار مي‌رود.
توجهي به مسائل و مشکلات زنبورداران در آذربايجان غربي صورت نمي‌گيرد
حاتم زاده توليدکننده عسل در خوي در خصوص مشکلات پيش روي صنعت توليد عسل با اشاره به عدم ارائه تسهيلات بانکي به توليدکنندگان براي رونق صنعت زنبورداري و افزايش توليد و خدمات نامناسب شرکت‌هاي بيمه‌اي به زنبورداران، تصريح کرد: متأسفانه هنگام خسارت خدمات مناسبي ارائه نمي‌دهند و در پيچ‌وخم‌هاي اداري زنبورداران را از بيمه کردن کندوهاي خود نااميد مي‌کنند و درنهايت مبلغ ناچيزي به زنبوردار زيان‌ديده پرداخت مي‌کنند.اين توليدکننده عسل با اشاره به نبود بيمه تأمين اجتماعي براي زنبورداران به‌عنوان يکي از مهم‌ترين مشکلات پيش روي توليدکنندگان، گفت: متأسفانه وعده بيمه تأمين اجتماعي زنبورداران هنوز عملي نشده و در اين زمينه توليدکنندگان عسل نيازمند حمايت هستند.
معصومي يکي از توليدکنندگان عسل آذربايجان غربي مي‌گويد: توليدکنندگان عسل استان با مشکلات زيادي براي فروش محصولاتشان مواجه‌اند به‌نحوي‌که عسل مرغوب به علت قيمت بالاي آن به لحاظ عرضه و تقاضا وضعيت مناسبي در بازار ندارد.ميرنجمي توليدکننده نمونه عسل در استان نيز با بيان اينکه ما با داشتن هزاران کندوي عسل يک زنجيره‌ي غذايي از مزرعه تا سفره مردم طي مي‌کنيم، معتقد است، عسل‌هاي تقلبي و ناخالص با تبليغات کاذب و به اسم عسل طبي با قيمت پايين‌تر در بازار عرضه مي‌شود که بايد با اين مشکل برخورد جدي صورت گيرد.
وزارت جهاد توجهي به قطب توليد عسل ندارد
نماينده مردم خوي و چايپاره در مجلس شوراي اسلامي نيز با اشاره به اينکه خوي با توليد 35 درصد از عسل آذربايجان غربي نقش مهمي در توليد اين محصول در استان و کشور را دارد، گفت: متأسفانه باوجود ارزش‌افزوده بالا در اين بخش وزارت جهاد توجه چنداني به حل مشکلات اين حوزه ندارد.
عادل نجف زاده با اشاره به فعاليت ايستگاه پرورش ملکه در اين شهرستان افزود: سال‌هاست اين ايستگاه به‌صورت مخروبه رهاشده و اقدامي براي استفاده از اين ظرفيت در استان صورت نمي‌گيرد.وي با تأکيد بر اينکه امروز نياز بازارهاي جهاني بسيار تغيير کرده است، اضافه کرد: تنها راه کسب سهم قابل‌قبول در بازارهاي جهاني توجه به صنعت بسته‌بندي روز و خروج از توليد و عرضه فله عسل و بهره‌گيري از توليد محصولات فرآوري شده از عسل است.نماينده مردم خوي و چايپاره در مجلس شوراي اسلامي گفت: با ايجاد صنايع مرتبط با عسل ازجمله توليد، بسته‌بندي، خروج عسل از حالت تک‌محصولي و توليد محصولات مرتبط با عسل مي‌توان ضمن ايجاد اشتغال مناسب زمينه رونق اقتصادي در اين بخش را فراهم کرد.آذربايجان غربي با توليد مرغوب نقش مهمي در توليد اين محصول بر عهده دارد که مي‌توان با افزايش توانمندي زنبورداران، بهره‌مندي از علوم نوين، کيفي‌سازي توليدات و برند سازي ضمن تصاحب بازارهاي جهاني گام مهمي براي حل مشکل صادرات برداشت.
رونق صنعت عسل استان مستلزم حفظ برنامه‌هاي آموزشي و ترويجي، به‌روز کردن فناوري‌هاي فرآوري و بسته‌بندي و ترغيب فعالان اين بخش به توليد فرآورده‌هاي صنعتي عسل ازجمله موم، بره موم، گرده گل، ژل رويال و زهر زنبور است.

منبع :