اقدام‌هاي پيشگيرانه براي مهار آتش‌سوزي احتمالي در ارسباران

گروه گزارش: آتش‌سوزي جنگل‌ها و مراتع با احتمال وقوع بالا در فصل گرما، طي چند سال گذشته کشورهاي مختلف را درگير بحران کرده و در آذربايجان‌شرقي نيز به واسطه حريق در جنگل‌هاي ارسباران تجربه تلخي رقم خورده است؛ تجربه‌اي که مسئولان و مردم را به فکر آمادگي براي پيشگيري و مهار حوادث احتمالي انداخته است.

گروه گزارش: آتش‌سوزي جنگل‌ها و مراتع با احتمال وقوع بالا در فصل گرما، طي چند سال گذشته کشورهاي مختلف را درگير بحران کرده و در آذربايجان‌شرقي نيز به واسطه حريق در جنگل‌هاي ارسباران تجربه تلخي رقم خورده است؛ تجربه‌اي که مسئولان و مردم را به فکر آمادگي براي پيشگيري و مهار حوادث احتمالي انداخته است.
 يونسکو 72 هزار و 460 هکتار از جنگل‌هاي ارسباران را به عنوان ذخيره‌گاه زيست‌کره ثبت کرده و همين اهميت بين‌المللي موجب شده است تا مسئولان علاوه بر تلاش‌هاي پيشگيرانه، با فرهنگ‌سازي، آموزش و جلب مشارکت‌ جوامع محلي، امکان مقابله مناسب با آتش‌سوزي احتمالي را فراهم کنند. زيرا سرعت عمل در پيشگيري و مقابله با حريق و سوانح را هيج قشري به جز جوامع محلي و ساکنان بومي نمي‌تواند بر عهده داشته باشد و بر اين اساس تجهيز و آشنايي با روش‌هاي مقابله با آتش، بسياري از نگراني‌ها و هزينه‌ها را براي جلوگيري از حوادث کاهش مي‌دهد.
کارشناسان نيز معتقدند که جلب مشارکت تشکل‌هاي مردمي و نهادهاي اجتماعي در کنار نقش‌آفريني ادارات و نهاد دولتي از موثرترين شيوه‌هاي مقابله با آتش‌سوزي جنگل‌ها و مراتع محسوب مي‌شود و احساس وظيفه آنان از هر ابزار و هزينه‌اي کارسازتر است؛ شادي به همين دليل هم اداره‌کل منابع طبيعي و آبخيزداري آذربايجان‌شرقي مناسبات خوبي با تشکل‌هاي مردمي داشته و با جمعيت هلال احمر نيز قرارداد همکاري منعقد کرده است.
 فرمانداران محلي، فرماندهان مقابله با آتش‌سوزي
مديرکل مديريت بحران استانداري آذربايجان‌شرقي مي‌گويد: در تمام شهرستان‌هاي حاشيه جنگل، فرماندار هر شهرستان به عنوان فرمانده مديريت بحران عمل مي‌کند و عوامل نظامي، انتظامي، امدادي و عملياتي و دستگاه‌هاي اجرايي و سازمان‌هاي مردم‌نهاد و دهياران و شهرداران استان به عنوان نيروي کمکي و معين در اطفاي حريق شرکت خواهند کرد.«محمدباقر هنربر» اضافه کرد: تمام مصاحبه‌هاي مربوط به حادثه، تنها توسط مديرکل مديريت بحران استان به عنوان سخنگوي ستاد پيشگيري، هماهنگي و فرماندهي عمليات پاسخ به بحران استان انجام مي‌شود.
وي همچنين به اقدام‌هايي که به ارتقاي سطح آمادگي در برابر آتش‌سوزي احتمالي در ارسباران منجر مي‌شود اشاره کرده و بيان مي‌کند: فرمانداران ? شهرستان منطقه ارسباران براي برگزاري مانورهاي اطفاي حريق و امداد و نجات هماهنگي‌هاي لازم را به عمل مي‌آورند و هلال‌احمر شهرستان‌هاي صاحب جنگل هم در زمينه‌هاي امدادي و اطفاي هوايي مشارکت مي‌کنند.
هنربر اظهار کرد: کانون‌هاي پرخطر و مستعد آتش‌سوزي در ارسباران شناسايي شده و نسبت به برقراري گشت کنترل به صورت مستمر و تذکرهاي ارشاد به گردشگران در مناطق جنگلي نيز اقدام مي‌شود.وي افزود: نصب تابلو اطلاعيه‌هاي هشداردهنده براي پيشگيري از وقوع حريق و توزيع تراکت و بروشور آموزشي در مناطق بحراني جنگلي از ديگر اقداماتي است که مصوب شده و در حال انجام است.وي با تاکيد بر تاثير فرهنگ‌سازي و آموزش جوامع محلي و بومي و مشارکت آنها در فعاليت‌هاي مختلف پيشگيري و اطفاي حريق، بيان کرد: نسبت به پيش‌بيني و تقويت ديده‌بان و قرق‌بان در مناطق و کانون‌هاي حساس و پرخطر اقدام مي‌شود.وي ادامه داد: اطلاع‌رساني و آگاه‌سازي در خصوص ممنوعيت و سوزاندن بقاياي محصولات زراعي پس از برداشتن به زارعان شهرستان‌ها نيز جزو برنامه‌هاي پيگيري است.
تجهيز آتش‌نشاني در شهرهاي تازه تاسيس »عاشقلو« و »لاريجان«
وي با بيان اينکه موضوع اعتبارات مصوب سهم استاني در اطفاي حريق مراتع و جنگل‌ها از ادارات‌کل پيگيري مي‌شود، يادآور شد: تقويت سيستم راديويي و پوشش تلفن همراه در نقاط کور مناطق پرخطر، تجهيز و تامين امکانات اطفاي حريق و آتش‌نشاني شهرهاي تازه تاسيس »عاشقلو« و »لاريجان« از طريق اداره‌کل امور شهري و شوراهاي استانداري و پيگيري آن توسط فرماندار خداآفرين از ديگر اقدامات و مصوبه‌هايي است که به زودي به مرحله اجرا در مي‌آيد.
وي ادامه داد: شاخه‌زني درختان در مسير تيرهاي برق فشار قوي در مناطق جنگلي با هماهنگي محيط زيست و منابع طبيعي با پيگيري اداره توزيع برق خداآفرين هم مورد تاکيد قرار گرفته است.وي افزود: ارائه آموزش‌هاي لازم به مسافران و گردشگران براي حفاظت از جنگل‌ها و مراتع و تامين کمبود نيرو و تجهيزات و اقلام و امکانات اطفاي حريق و آماده به کار کردن آنها از ديگر تمهيدات پيش‌بيني شده است تا اداره‌کل منابع طبيعي و آبخيزداري و اداره‌کل حفاظت محيط زيست و منطقه آزاد ارس نسبت به اين اقدامات به کمک اداره‌کل ميراث فرهنگي و بخشداران عهده‌دار انجام اين وظايف شوند.
وي يادآور شد: با عنايت به تحويل 30 هکتار از اراضي ملي توسط منطقه آزاد ارس، مقرر شده کليه مسائل حقوقي، قضايي، حفاظت و اطفاي حريق مناطق ياد شده در محدوده منطقه آزاد ارس، توسط عوامل سازمان منطقه آزاد ارس انجام پذيرد.
امضاي تفاهم‌نامه بين اداره‌کل منابع طبيعي و هلال‌احمر مديرکل منابع طبيعي و آبخيزداري آذربايجان‌شرقي نيز اظهار کرد: براي  بهره‌گيري درست و اصولي از قابليت‌ها و توانمندي‌هاي مردم به خصوص جوامع محلي و جوانان تفاهم‌نامه اي با هلال‌احمر استان منعقد شده است. رحيم مهردادي اضافه کرد: اين تفاهم‌نامه در راستاي اهداف و وظايف هر 2 سازمان جهت مشارکت جوانان در فعاليت‌هاي داوطلبانه و بشردوستانه امضا شد و  مدت زمان اجراي آن از تاريخ امضا (از نيمه ارديبهشت امسال) به مدت پنج سال بوده که در صورت رضايت طرفين قابل تمديد است.
وي افزود: هلال‌احمر آذربايجان‌شرقي بر اساس مفاد اين تفاهم‌نامه با سازماندهي، هدايت و بکارگيري نيروهاي مورد نياز براي مشارکت و همکاري در کاشت و نگهداري نهال، پيشگيري از وقوع سيل، کشف، پيشگيري و اطفاي حريق جنگل‌ها و مراتع اقدام و در قالب سامانه ملي همياران طبيعت در موضوع حفاظت از عرصه‌هاي منابع طبيعي با اين اداره‌کل همکاري خواهد کرد؛ از ديگر تعهدهاي هلال احمر برگزاري دوره‌هاي آموزشي همگاني امداد و کمک‌هاي اوليه براي کارشناسان اداره‌کل منابع طبيعي و آبخيزداري، تشکل‌ها و همياران طبيعت، برگزاري پويش‌ها، جشنواره‌ها و مسابقات فرهنگي و هنري با رويکرد حفظ، احيا، توسعه منابع طبيعي و همچنين همکاري در ارائه خدمات پزشکي و امدادگري به نيروهاي حفاظتي سازمان و تيم‌هاي داوطلب حين اطفاي حريق است.وي ادامه داد: تفاهم‌نامه همکاري مشترک في مابين اداره‌کل منابع طبيعي و آبخيزداري آذربايجان‌شرقي و سازمان جوانان هلال احمر با توجه به ضرورت فراگير شدن ترويج فرهنگ منابع طبيعي از طريق بهره‌گيري درست و اصولي از قابليت‌ها و توانمندي‌هاي مردم و توانمندسازي جوامع محلي به ويژه جوانان در راستاي اهداف و رسالت‌هاي هر دو سازمان جهت جلب مشارکت جوانان در فعاليت‌هاي داوطلبانه و بشردوستانه مرتبط با فرهنگ توسعه، ترويج، حفظ و احياي منابع طبيعي منعقد شد.وي همچنين اظهار کرد: همکاران منابع طبيعي و آبخيزداري استان به ويژه شهرستان‌هاي حوزه جنگل‌هاي ارسباران تمام تلاش خود را به کار مي‌گيرند تا از بروز هرگونه آتش‌سوزي در عرصه‌هاي طبيعي پيشگيري کنند اما به هر حال ما هر سال آتش‌سوزي در جنگل‌هاي ارسباران را شاهد هستيم و مهار به موقع آن مستلزم سرعت عمل و در اختيار داشتن تجهيزات مورد نياز متناسب با وضعيت توپوگرافي جنگل‌هاست.
مديرکل منابع طبيعي و آبخيزداري آذربايجان‌شرقي با اشاره به اينکه در ارديبهشت ماه هر سال تجهيزات در اختيار، مورد بازبيني واقع قرار مي‌گيرد و نواقص احصا و به سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزداري کشور اعلام مي شود، بيان کرد: در سال جاري نيز با بازبيني و تعمير برخي تجهيزات، موارد مورد نياز به سازمان متبوعه منعکس شد.«مهرداري» ادامه داد: سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزداري کشور به صورت متمرکز نسبت به خريداري تجهيزات لازم از جمله لباس ضدحريق، کفش، دستکش، کلاه، آتش‌کوب، فلاکس پک (آبپاش کوله اي ) و دمنده‌ها اقدام کرده و در حال توزيع و ارسال به همه استان‌ها از جمله آذربايجان‌شرقي است.وي اظهار کرد: اين تجهيزات مصرفي در طول فصل آتش‌سوزي در صورت نياز مجدداً خريداري و تکميل مي‌شود؛ در ضمن خدمات بالگردي نيز با همکاري مديريت بحران استانداري آذربايجان‌شرقي و نيروهاي مسلح با اعلام نياز اداره‌کل در مواقع لزوم در اختيار قرار خواهد گرفت.وي همچنين در خصوص هم‌افزايي و مشارکت جوامع محلي و تشکل هاي مردمي با منابع طبيعي و نهادهاي دولتي گفت: در سطح استان تعداد 22 سمن منابع طبيعي و زيست محيطي وجود دارد که محدوده فعاليت 6 مورد از آنها استاني و بقيه شهرستاني است؛ همچنين موضوع فعاليت 15 مورد از آنها منابع طبيعي و محيط زيست و هفت مورد ديگر صرفا محيط زيست است.وي خاطر نشان کرد: خوشبختانه تعامل بسيار خوبي با تشکل‌هاي مردم نهاد در سطح  استان برقرار شده به طوري که نشست‌هاي فصلي به صورت مستمر و منظم به رغم محدوديت‌هاي کرونا تشکيل مي‌شود و نکته نظرهاي آنان در حوزه‌هاي مختلف مديريتي و حفاظت از عرصه‌هاي منابع طبيعي استان مورد بهره‌برداري قرار مي‌گيرد.جذب افراد علاقه‌مند به صورت هميار طبيعت مديرکل منابع طبيعي و آبخيزداري آذربايجان‌شرقي ادامه داد: در موضوع آتش‌سوزي نيز با برنامه‌ريزي صورت گرفته در صدد جلب مشارکت جوامع محلي هستيم و نسبت به جذب افراد علاقه‌مند به صورت هميار طبيعت اقدام شده است؛ به طوري که افراد پس از ورود به سامانه همياران طبيعت و ثبت‌نام، شناسنامه هميار طبيعت برايشان صادر و آموزش‌هاي لازم در خصوص اطفاي حريق جنگل‌ها و مراتع توسط همکاران منابع طبيعي و آبخيزداري ارائه مي‌شود و در ادامه با در اختيار قرار دادن تجهيزات انفرادي اطفاي حريق به صورت تيم‌هاي عملياتي سازماندهي و در مواقع آتش‌سوزي بکارگيري مي‌شوند.به گفته «مهردادي» با استفاده از ظرفيت قانون حمايت از محيط‌بانان و جنگل‌بانان براي حمايت بيمه‌اي از همياران طبيعت اقدام مي‌شود تا اگر نيروهاي داوطلب و مردمي حين حفاظت از عرصه‌هاي طبيعي و انجام عمليات اطفاي حريق جنگل‌ها و مراتع مصدوم شدند، هزينه پزشکي، غرامت صدمه جسمي و نقص عضو به آنان تعلق گيرد.وي با تاکيد بر اينکه شرط تعلق حمايت بيمه‌اي، دريافت شناسنامه هميار طبيعت است، اضافه کرد: امسال با توجه به تمهيدات و تدابير انديشيده شده در قالب تفاهم‌نامه و قرارداد با سازمان بسيج سازندگي سپاه عاشورا از ظرفيت نيروهاي بسيجي در موضوع پيشگيري از حريق جنگل‌ها تحت عنوان »ديده‌بان حريق« استفاده مي‌شود.شناسايي نقاط بحراني جنگل‌هاي ارسباران سرپرست معاونت حفاظت و امور اراضي اداره‌کل منابع طبيعي آذربايجان‌شرقي گفت: نقاط بحراني جنگل‌هاي ارسباران براي پيشگيري از آتش‌سوزي در اين عرضه ملي شناسايي و براي حفاظت يا اطفاي احتمالي آتش‌سوزي بلوک بندي شده است.علي قنبري، موضوع پيش‌آگاهي و پيشگيري از وقوع حريق را بسيار مهم عنوان و اظهار کرد: اداره‌کل منابع طبيعي و آبخيزداري بر اساس فراواني آتش‌سوزي‌هاي عرصه‌هاي منابع طبيعي در 15 سال گذشته، مناطق بحراني را شناسايي و ضمن بلوک‌بندي حفاظت از اين محدوده را تشديد کرده است.وي با اشاره به اهميت جنگل‌ها و مراتع به عنوان نعمت خدادادي، بر ضرورت همکاري و تعامل نهادهاي مختلف به ويژه آحاد جامعه و بهره‌برداران منابع طبيعي در پيشگيري و اطفاي به موقع حريق تاکيد کرد.»قنبري« همچنين با بيان اينکه بر اساس بند 9 و 10 فصل سوم شيوه‌نامه فني و اجرائي بهره‌برداري از مراتع کشور، مرتع‌داران و بهره‌برداران منابع طبيعي مکلف به پيشگيري و اطفاي حريق احتمالي در مراتع هستند، ادامه داد: در صورت همکاري نکردن مرتع‌داران پروانه چراي آنان باطل خواهد شد.وي با اشاره به اينکه جنگل‌هاي ارسباران به لحاظ اهميت اکولوژيکي و تنوع زيستي از اهميت ويژه‌اي برخوردار است، افزود: 11هزار هکتار از جنگل‌هاي ارسباران در شهرستان هوراند واقع شده است که بايد با حضور مستمر در عرصه‌هاي طبيعي و گشت و مراقبت از هرگونه وقوع آتش در اين عرصه‌ها جلوگيري کرد.سيدمحمدرضا تاج‌الديني، رئيس اداره منابع طبيعي و آبخيزداري شهرستان هوراند نيز از کاهش 79 درصدي تعداد و سطح آتش‌سوزي عرصه‌هاي منابع طبيعي شهرستان در سال 99 نسبت به سال 98 خبر داد.به گزارش عصر آذربايجان به نقل از ايرنا، جنگل‌هاي ارسباران ناحيه کوهستاني وسيعي در شمال استان آذربايجان‌شرقي است که در محدوده شهرستان‌هاي اهر، کليبر و ورزقان قرار دارد و يونسکو 72 هزار و 460 هکتار از آن را به عنوان ذخيره‌گاه زيست‌کره ثبت کرده است.

منبع :