ضرورت انسداد150چاه غيرمجاز در قطب کشاورزي
بي‌آبي دامن اهر را گرفت//
1401/02/25
گروه گزارش:شهرستان اهر به عنوان يکي از قطب‌هاي کشاورزي و دامداري آذربايجان شرقي با بحران کم آبي و کاهش ذخاير آبي در منابع زيرزميني روبه رو است.
علي دايلاري
گروه گزارش:شهرستان اهر به عنوان يکي از قطب‌هاي کشاورزي و دامداري آذربايجان شرقي با بحران کم آبي و کاهش ذخاير آبي در منابع زيرزميني روبه رو است.
کم شدن بارش‌ها طي سال‌هاي اخير و برداشت بي‌رويه آب از منابع سطحي و زيرزميني زنگ خشکسالي را در شهرستان اهر به عنوان يکي از مناطق مهم آذربايجان شرقي به صدا درآورده است.
خشکسالي در واقع بخشي لاينفک از تغييرات اقليمي است که بسياري از مناطق خشک و نيمه‌خشک دنيا از جمله ايران را چند سال يک بار درگير مي‌کند و شهرستان اهر نيز اين قاعده مستثني نيست.معضل خشکسالي که بيشتر بر اثر کاهش بارندگي‌ها صورت مي‌گيرد، تأثير زيادي بر منابع طبيعي و آبخوان‌ها دارد، در اين شهرستان نيز مراتع طي چند سال اخير با مشکلات زيادي مواجه شده‌اند به طوري که ترميم اين خسارت‌ها بسيار زمان‌بر خواهد بود.
کاهش بارندگي طي سال‌هاي اخير باعث افت شديد منابع آبي زيرزميني، کاهش سطح آب سدها و خشکي مراتع و جنگل‌هاي استان آذربايجان شرقي و شهرستان اهر شده است.
بحران کم‌آبي به سد ستارخان شهرستان اهر رسيد
ابوالفضل غني‌زاده فرماندار اهر با اشاره به اينکه رهاسازي آب از سد ستارخان بدون مجوز شوراي حفاظت از منابع آب ممنوع است، اظهار داشت: موضوع کم‌آبي حائز اهميت است بدين دليل منابع آب مي‌بايست مديريت شود و نبايد موجبات دل‌نگراني مردم در تنش آبي حادث شود.فرماندار اهر افزود: اگر مديران شهرستان به درستي در حوزه وظايف و در حيطه عملکرد عمل کنند و در انجام امورات محوله مسئوليت داشته باشند قطعاً مشکلات مردم حل مي‌شود.
غني‌زاده افزود: برداشت بدون برنامه آب از سد ستارخان موجب شده است سطح آب به مقدار قابل توجهي پايين بيايد و با بحران و کمبود آب در اين سد مواجه هستيم.
وي بر لزوم مقابله با اضافه برداشت از منابع آب تأکيد کرد و گفت: اصل مساوات بايد در تخصيص منابع آب مراعات شود و مطابق قانون نبايد اجازه دهيم تا افراد سودجو با تغيير سيستم آبياري موجب تضييع حقوق آحاد جامعه شوند.
وي گفت: اصلاح الگوي کشت محصولات کشاورزي و ترويج کشت محصولاتي که به آب کمتري نيازمند هستند در اولويت است.
غني‌زاده بر لزوم انسداد 150حلقه چاه غيرمجاز شناسايي شده از سوي مديريت امور آب اهر تأکيد کرد.
توسعه باغات در اهر ممنوع است
علي نجفي سرپرست جهاد کشاورزي اهر نيز بابيان اينکه بخش کشاورزي شهرستان اهر امسال با تأمين آب کمتر از 50درصد بايد مديريت شود، اظهار داشت: جهاد کشاورزي براي تأمين آب 1200 هکتار از باغات قطره‌اي در پاياب سد ستارخان تعهد دارد و براي تأمين نياز آبي باغات قطره‌اي نيازمند 6 ميليون مترمکعب آب هستيم و براي 1500 هکتار باغات تراس رودخانه اهرچايي 2.5 ميليون مترمکعب نياز آبي داريم.سرپرست جهاد کشاورزي اهر از ممنوعيت توسعه باغات به دليل کم‌آبي و کشت محصولات کشاورزي پُرمصرف آب در اين شهرستان خبر داد و افزود: آب قابل تخصيص به بخش کشاورزي هرچند کافي نيست، اما مجبوريم تا با کم‌آبي دست و پنجه نرم کنيم.
وي با اشاره به خسارت سرمازدگي به 60 درصد باغات بر اثر بارش برف در روزهاي نخست سال‌جاري گفت: از ابتداي سال‌جاري 375 ميليارد تومان بر اثر سرمازدگي به باغات و اراضي کشاورزي شهرستان اهر خسارت وارد کرده است.نجفي تأکيد کرد: هرگونه توسعه باغات و احداث خانه‌باغ ممنوع است و هر کسي اقدام به توسعه غيرمجاز باغات و احداث خانه‌باغ کند، جهاد کشاورزي با دستور مقام قضائي نسبت به تخريب اقدام مي‌کند.
دستگاه قضائي با برداشت‌هاي غيرمجاز آب و چاه‌هاي بدون مجوز برخورد مي‌کند
حجت‌الاسلام محمدعلي نظري نيز در اين خصوص اظهار داشت: فروش محصولات کشاورزي همچون سيب که سالانه ميليون‌ها مترمکعب آب مصرف مي‌کند نه تنها براي کشاورزان منافع اقتصادي ندارد بلکه منابع آبي را نيز هدر مي‌دهد لذا بايد برنامه‌اي اتخاذ شود تا کشاورزان بتوانند محصولات را به فروش برسانند و از طرفي منابع آب هم به هدر نرود.
رئيس دادگستري اهر با اشاره به اينکه بيشترين منابع آب در بخش کشاورزي مصرف مي‌شود و نتيجه آن هم به دپوي سيب در کنار جاده‌ها است، افزود: متأسفانه اراضي زراعي کشت گندم با قطعه‌بندي زمين‌ها به باغات تبديل مي‌شوند، در حالي که با تغيير کاربري اراضي علاوه بر اينکه توليد گندم کاهش مي‌يابد از طرفي هم فشار مي‌آورند تا آب باغات غيرمجاز را تأمين کنيم.وي با انتقاد از توسعه غيرمجاز باغات در شهرستان اهر گفت: باغات غيرمجاز همواره براي دستگاه‌هاي ذي‌ربط دردساز است، اگر منابع آب به باغات غيرمجاز تخصيص يابد در حق ديگران اجحاف مي‌شود و اگر آب تخصيص داده نشود امور آب و جهاد کشاورزي تحت فشارهاي بيروني قرار مي‌گيرند، با اين حال دادستان اهر با قاطعيت در مقابل توسعه غيرمجاز باغات ايستاده است.
حجت‌الاسلام نظري بابيان اينکه وضعيت منابع آب اهر خوب نيست، لذا بايستي به‌گونه‌اي مديريت شود تا بتوانيم با منابع آبي محدود؛ سال آبي را به پايان برسانيم ابراز داشت: رهاسازي آب سد ستارخان تنها با مصوبه شوراي حفاظت از منابع آب امکان‌پذير است، اگر فشار آوردند که آب سد ستارخان را رهاسازي کنيد نبايد تمکين کنيم، سال گذشته از نهادهاي بالادستي فشار آوردند تا آب رهاسازي شود که نهايتاً آب رهاسازي شد ولي به مقصد نرسيد.
رئيس دادگستري اهر بر لزوم بهسازي بستر رودخانه اهرچايي جهت جلوگيري از هدررفت منابع آبي و تسهيل در رسيدن آب به پاياب سد ستارخان تأکيد کرد و يادآور شد: خطوط انتقال آب سد ستارخان به پاياب بايد ساماندهي شود تا از هدررفت منابع آبي جلوگيري کنيم و اگر مانع توسعه باغات نشويم بر بحران کم‌آبي افزوده مي‌شود.وي با ذکر اينکه پرونده‌هاي مربوط به حوزه امور آب و منابع طبيعي در شعبه ويژه دستگاه قضائي شهرستان اهر رسيدگي مي‌شود، بيان کرد: دستگاه قضائي اهر با هرگونه برداشت‌هاي غيرمجاز از منابع آبي برخورد مي‌کند. از طرفي هم امور آب موظف است تا چاه‌هاي غيرمجاز و بدون پروانه را براي تشکيل پرونده و انسداد به دستگاه قضائي گزارش دهد.
نظري گفت: رؤساي ادارات در قبال عدم گزارش اقدامات خلاف قانون و تخلفات در تمامي حوزه‌ها مسئول هستند و اگر تخلفات را گزارش ندهيد دادستان مي‌تواند عليه مديران اعلام جُرم کند و ترک فعل محسوب مي‌شود. تغيير کاربري مراتع نمونه‌ي عيني ترک فعل و کم‌کاري مسئولان مربوطه است که مقابل تصرف يا تغيير کاربري منابع طبيعي سکوت کرده‌اند.
رئيس دادگستري اهر با تأکيد بر اينکه دستگاه قضائي با برداشت‌هاي غيرمجاز از منابع آبي و چاه‌هاي غيرمجاز برخورد قانوني مي‌کند، خاطرنشان کرد: دستگاه قضائي براي اينکه منابع آب به‌صورت عادلانه به دست مردم برسد مقابل افراد سودجو خواهد ايستاد.
سرانه روزانه مصرف آب هر شهروند اهري 280 ليتر
مرتضي فريان رئيس اداره بهره‌برداري و نگهداري از سد ستارخان نيز با اشاره به اينکه 1188 حلقه چاه در شهرستان‌هاي اهر و هوراند وجود دارد، اظهار داشت: اين چاه‌هاي آب داراي مجوز هستند و سالانه مي‌توانند 31 ميليون مترمکعب آب برداشت کنند و در يک‌سال اخير 105 حلقه چاه غيرمجاز شناسايي و 67 حلقه از چاه‌هاي غيرمجاز مسدود شده است. که نهايتاً با انسداد اين چاه‌ها؛ از برداشت 714 هزار مترمکعب جلوگيري شده است.
رئيس اداره بهره‌برداري و نگهداري از سد ستارخان از آزادسازي 12 کيلومتر از حريم و بستر رودخانه‌هاي اهر از تصرفات غيرقانوني خبر داد، يادآور شد: در حدود 30 هکتار معادل 12 کيلومتر از حريم و بستر رودخانه‌ها که به تصرف افراد درآمده بود با همکاري دستگاه قضائي و نيروي انتظامي آزادسازي شد.وي بابيان اينکه مخزن سد ستارخان براي ذخيره‌سازي 120 ميليون مترمکعب آب طراحي شده است، گفت: در حالت خوشبينانه انتظار مي‌رفت سد ستارخان 90 ميليون مترمکعب آب را ذخيره کند و پس از مطالعات دانشگاه تهران در سال 85؛ اعلام کردند که سالانه مي‌توان 53 ميليون مترمکعب آب در سد ستارخان ذخيره‌سازي کنيم.فريان ادامه داد: با بررسي آب تخصيص يافته به بخش‌هاي مختلف از مخزن سد ستارخان طي سال‌هاي گذشته؛ 62 درصد به بخش کشاورزي، 18 درصد به بخش شرب، 7 درصد براي بخش صنعت، 9 درصد تبخير و 4 درصد به محيط زيست تخصيص يافته است. امسال نيز آب مخزن سد ستارخان نسبت به سال گذشته کاهش 33 درصدي دارد.رئيس اداره بهره‌برداري و نگهداري از سد ستارخان از افزايش 4 درصدي مصرف آب شرب نسبت به سال گذشته خبر داد و افزود: همچنين در بخش صنعت ? درصد نسبت به سال گذشته مصرف آب را کاهش داده است.
وي با ذکر اينکه پيش‌بيني کرده‌ايم تا پايان سال آبي، 11.5 ميليون مترمکعب آب به بخش کشاورزي شهرستان اهر تحويل دهيم، گفت: اگر ساده‌تر بگوييم امسال منابع آبي شهرستان اهر در مقايسه با سال گذشته حدود 50 درصد کاهش را نشان مي‌دهد و اگر مردم همکاري نکنند قطعاً در تقسيم منابع آبي با مشکل مواجه مي‌شويم.
فريان با اشاره به افزايش بيش از حد الگوي مصرف آب در شهرستان اهر ابراز داشت: الگوي مصرف آب به ازاي هر نفر 180 ليتر در روز بوده اما در شهرستان اهر الگوي مصرف روزانه آب 280 ليتر به ازاي هر شهروند اهري است.
رئيس اداره بهره‌برداري و نگهداري از سد ستارخان بر لزوم فرهنگ‌سازي رعايت الگوي مصرف آب و برخورد قاطع با کساني که الگوي مصرف را رعايت نمي‌کنند تأکيد کرد و گفت: ممانعت از آبياري فضاي سبز شهري با آب شرب، جلوگيري از توسعه بي‌رويه‌ي باغات در شهرستان و بازسازي شبکه توزيع آب شرب از جمله انتظاراتي که از دستگاه‌هاي مربوطه در زمينه مديريت منابع آب داريم.
شناسايي 350 انشعاب غيرمجاز آب در اهر
علي جعفرپور مدير آب و فاضلاب اهر نيز بابيان اينکه روزانه 26 تا 30 هزار مترمکعب آب در بخش شرب شهرستان اهر مصرف مي‌شود، اظهار داشت: آن‌طور در آمارها گفته شد، 18 درصد از مجموع منابع آبي شهرستان متعلق به بخش شرب است و متأسفانه به دليل فرسودگي شبکه آب؛ 30 درصد از منابع آبي تلف مي‌شود.
مدير آب و فاضلاب اهر از بازسازي 8 کيلومتر از شبکه فرسوده توزيع آب شرب خبر داد و افزود: در سال گذشته 3 کيلومتر از شبکه توزيع آب شرب اهر بازسازي شده و امسال نيز بازسازي شبکه فرسوده آب شرب اهر ادامه خواهد يافت.وي بابيان اينکه 29 فقره انشعاب غيرمجاز شهرداري اهر را شناسايي کرده‌ايم، گفت: تابه‌حال 10 فقره از انشعابات غيرمجاز شهرداري اهر که با آب شرب اقدام به آبياري فضاي سبز مي‌کردند را مسدود کرديم و مابقي انشعابات غيرمجاز شهرداري اهر هنوز فعال است.
جعفرپور تصريح کرد: از مجموع 11 حلقه چاه در اختيار مديريت آب و فاضلاب اهر، 5 حلقه چاه با ظرفيت 70 الي 100 ليتر در ثانيه آماده تأمين آب شرب است و در مواقع بحراني تنها 30 درصد نياز روزانه مصرف آب شرب شهروندان اهري از طريق اين چاه‌ها قابل تأمين است.
مدير آب و فاضلاب اهر از شناسايي 350 مورد انشعابات غيرمجاز در شهر اهر خبر داد و بيان کرد: با حمايت دستگاه قضائي نزديک به 350 فقره انشعاب غيرمجاز در شهر اهر شناسايي و اقدام به انسداد و جريمه کرده‌ايم.
به گزارش عصر آذربايجان به نقل از مهر،وي با تأکيد بر اينکه احداث فاز دو تصفيه‌خانه فاضلاب شهري اهر به اعتبار 300 ميليارد توماني نيازمند است، اظهار کرد: در قانون پيش‌بيني شده تا از طريق فروش پساب تصفيه‌خانه فاضلاب براي طرح‌هاي توسعه هزينه شود، تصفيه‌خانه فاضلاب شهري اهر نزديک به 9 ميليون مترمکعب خروجي پساب دارد و تابه‌حال معادن انجرد، زگليک و گاودل براي خريد پساب تصفيه‌خانه فاضلاب اعلام آمادگي کرده‌اند و طبق نرخ‌گذاري سازمان آب و فاضلاب کشور؛ مي‌توانيم با فروش پساب خروجي تصفيه‌خانه فاضلاب به معادن؛ 20 تا 25 ميليارد تومان درآمد حاصل کنيم.شهرستان اهر يکي از مناطق اصلي توليد محصولات دامداري و کشاورزي است و اگر شرايط بي آبي در اين شهرستان تداوم پيدا کند خسارت‌هاي جبران ناپذيري به امنيت غذايي استان آذربايجان شرقي وارد خواهد کرد.
منبع :