پنبه‌کاران اردبيل دست به دامن واردات

گروه اقتصادي: دشت مغان يکي از مناطق مستعد کشت پنبه در استان اردبيل بوده که علي‌رغم توان داخلي براي توليد بذر اين محصول، بيش از 95 درصد نياز پنبه‌کاران به بذر از طريق واردات تامين مي‌شود.

نوشين سلامت

گروه اقتصادي:  دشت مغان يکي از مناطق مستعد کشت پنبه در استان اردبيل بوده که علي‌رغم توان داخلي براي توليد بذر اين محصول، بيش از 95 درصد نياز پنبه‌کاران به بذر از طريق واردات تامين مي‌شود.
در حالي که خاک زرخيز دشت مغان قابليت کشت انواع محصولات زراعي، کشاورزي و باغي را دارد، اما گاهي با برخي سياست‌هاي غلط و تصميمات نابجا علاوه بر زيان کشاورزان، برخي خسارت‌هاي هنگفت متوجه حوزه اقتصادي استان اردبيل مي‌شود.طوري که هم‌اکنون به رغم پتانسيل بالاي خاک دشت مغان براي کشت محصول پنبه و افزايش سطح زيرکشت اين محصول، سهم قابل توجهي از بذر موردنياز زارعان اين محصول از طريق واردات تأمين مي‌شود، اين در حالي است که يکي از چهار کارخانه بزرگ کرک‌گيري بذر پنبه کشور در شمال استان اردبيل و در شهرستان پارس‌آباد واقع شده است.
اين کارخانه که در گذشته به دليل رونق کشت پنبه در منطقه فعال بوده به مرور زمان با کاهش کيفيت و بازدهي بذرهاي توليد داخل و عدم اقبال محصول نهايي اين بذرها در بازار، خط توليد آن از کار افتاده است به گونه‌اي که هم‌اکنون نزديک به دو دهه از تعطيلي اين کارخانه بزرگ در منطقه مي‌گذرد.بي‌شک اين مسئله مهم که مستقيماً توليد و اقتصاد منطقه را تحت تأثير قرار مي‌دهد به دنبال افزايش رغبت کشاورزان براي خريد بذر وارداتي با تناژ بالا اتفاق افتاده و دلايل زيادي مي‌تواند در افزايش روي آوردن کشاورزان به کشت بذرهاي وارداتي وجود داشته باشد.به گفته رئيس مرکز تحقيقات و آموزش کشاورزي و منابع طبيعي جهاد کشاورزي استان ارقام بذر پنبه داخلي زودرس، مقاوم به شرايط خشکي و کم‌آبي و زودبازده هستند اما متأسفانه بنا به دلايلي که کاملاً محرز هست اين بذرها خريدار کافي در بين کشاورزان ندارد که بي‌شک حل اين مشکل نيازمند علت‌شناسي دقيق و راهکار اساسي است.
پژوهشگر مرکز تحقيقات و آموزش کشاورزي استان اردبيل نيز در اين خصوص مي‌گويد: دو دليل مهم در اين راستا مي‌تواند از اصلي‌ترين علل افزايش استقبال از بذرهاي وارداتي و کاهش مصرف بذرهاي داخلي پنبه در استان اردبيل باشد.
سيديعقوب سيد معصومي با اشاره به اينکه در حال‌حاضر بخش قابل توجهي از بذر پنبه قابل کشت در استان در زمره ارقام بذرهاي وارداتي قرار دارد، اظهار کرد: متأسفانه علي‌رغم اينکه محصول پنبه يکي از محصولات مهم و سازگار با اقليم منطقه در دشت مغان بوده، اما هيچ شرکت خصوصي در استان اقدام به توليد بذر اين محصول نکرده است و همين موضوع نخستين دليل نبود رقم مرغوب و مقبول بذر پنبه در استان اردبيل به شمار مي‌آيد.وي ادامه داد: بذرهاي دلينته و کرک‌گيري شده مورد مصرف کشاورزان استان اردبيل از ساير استان‌ها تأمين مي‌شود که اصلي‌ترين دليل آن رکود تنها کارخانه کرک‌گيري بذر پنبه در منطقه است به طوري که در حال‌حاضر تمام بذرهاي قابل کشت و توليد داخل براي دلينته شدن به استان‌هايي همچون خراسان ارسال شده و بعد از کرک‌گيري دوباره به سمت استان اردبيل بارگيري مي‌شود که اين مسئله به خودي خود هزينه اضافي روي دست کشاورزان مي‌گذارد.اين پژوهشگر با بيان اينکه نبود بسته‌بندي شيک يکي ديگر از دو علت مطرح شده در کاهش استقبال کشاورزان از بذر پنبه داخلي است، يادآور شد: در مقايسه بذرهاي توليد داخل و وارداتي به خوبي متوجه مي‌شويم که کارايي و بازدهي برخي ارقام بذر داخلي يا با نمونه خارجي برابري کرده يا حتي بسيار باکيفيت‌تر از بذر وارداتي است اما از آنجا که ظاهر بذر عرضه شده در بازار براي کشاورزان حائز اهميت است و اين موضوع به نوعي مفهوم کيفيت بالاي بذر را القا مي‌کند، استقبال از بذرهاي وارداتي به مراتب بيشتر از بذرهاي توليد داخلي است.سيد معصومي اضافه کرد: متأسفانه بذرهاي داخلي پنبه يا ساير محصولات زراعي و کشاورزي به هنگام عرضه به خريدار يا کشاورزان نه در قالب بسته‌بندي بلکه در محتواي گوني‌هاي چند کيلويي ارائه مي‌شود که حل اين مشکل اساسي بايد در دستور کار نهادهاي مربوطه قرار گيرد.
بيش از 95 درصد نياز بذر پنبه از طريق واردات تأمين مي‌شود
مدير زراعت جهاد کشاورزي استان اردبيل از سهم بالاي واردات بذر پنبه در اردبيل خبر داد و اظهار کرد: بيش از ?? درصد نياز کشاورزان بومي استان به بذر پنبه از طريق واردات تأمين مي‌شود که عمده اين بذرها توليد کشورهاي يونان و ترکيه هستند.حسن روحي با اشاره به اينکه مرکز تحقيقات و آموزش کشاورزي استان بايد رقم قابل کشت با بازدهي بالا را جهت کشت در استان معرفي کند، افزود: اگر ارقامي از بذر پنبه که دست‌مايه تخصص مهندسان کشاورزي منطقه بوده و از کيفيت قابل توجهي براي کشت برخوردار باشد و در داخل استان توليد شود، يقيناً دليلي براي واردات بذر باقي نمي‌ماند.وي به بازدهي بالاي بذر کرک‌گيري شده اشاره و اذعان کرد: ميزان مصرف بذرهاي کرک‌گيري شده 17 تا 20 کيلوگرم و براي بذرهاي کرک‌گيري نشده 100 کيلوگرم در هر هکتار است که اين موضوع مستقيماً با هزينه‌کرد کشاورزان و کاهش سوددهي آنان در ارتباط است.
در صورت قطع واردات بذر پنبه محصولات جايگزين کشت مي‌شود!
مدير زراعت جهاد کشاورزي استان در پاسخ به اين سوال  که در صورت کاهش يا قطع واردات بذر پنبه از کشورهاي همسايه به استان اردبيل تکليف کشت اين محصول در استان چه خواهد بود، اظهار کرد: در صورتي که رقم مناسب و جايگزين بذرهاي خارجي در استان توليد نشده و در آينده‌اي دور يا نزديک واردات اين بذرها به هر دليلي راکد شود کشاورزان مجبور خواهند بود تا در اراضي زراعي خود محصولات ديگري کشت کنند.
روحي تصريح کرد: در صورتي که با کاهش ميزان واردات بذر پنبه در منطقه مواجه شويم مي‌توان از راهکارهايي همچون واردات بذر مادر و پايه براي تکثير اين بذرها در داخل نيز استفاده کرد.
در حالي مدير زراعت جهاد کشاورزي استان چنين اظهاراتي دارد که تعداد کل زارعان پنبه در اردبيل به طور ميانگين 3 هزار نفر بوده که بيشتر اين کشاورزان بومي منطقه مغان و تنها 5 درصد از آنها از شهرستان‌هاي ديگر استان هستند.
بذر داخلي داريم، اما خريدار نه
حسين کربلايي خياوي، رئيس مرکز تحقيقات و آموزش کشاورزي و منابع طبيعي سازمان جهاد کشاورزي استان اظهار کرد: هم‌اکنون 10 رقم بذر پنبه در استان اردبيل توليد و بيشتر اين ارقام هم‌اکنون در سطح محدودي کشت مي‌شود اما کشاورزان منطقه آنطور که بايد از اين بذرها براي کشت استفاده نمي‌کنند.وي از موفقيت مرکز تحقيقات کشاورزي استان در خصوص توليد بذر بومي پنبه در چند سال اخير خبر داد و افزود: گرچه دو مورد از اين رقم‌ها که با تعامل شرکت انرژي اتمي توليد شده و به مرحله تکثير نرسيده است اما 8 رقم بعدي بذر پنبه در سطح کم و به صورت سالانه توليد مي‌شود.کربلايي خياوي با اشاره به اينکه کمبود بذر بومي پنبه در منطقه احساس مي‌شود، يادآور شد: متأسفانه نبود تکنولوژي مربوط به دلينته پنبه در استان اردبيل سبب شده تا رغبت به توليد و استفاده ارقام داخلي بذر پنبه به شدت کاهش يابد.اکنون کشور ما جز 20 کشور اول واردکننده بذر کشاورزي در دنياست و اين در حالي است که بسياري از محصولات کشاورزي و باغي اين کشور در بازارهاي جهاني نظير ندارد.
احياي چهارمين کارخانه کرک‌گيري بذر پنبه کشور درگير اما و اگرها
کرک‌گيري بذر پنبه يک مزيت اساسي دارد و آن هم اين است که بذر کشت و برداشت شده پنبه مي‌تواند براي کشت مجدد در سال زراعي آينده کرک‌گيري شده و انبار شود و در اين صورت دانه‌هاي کرک‌گيري و ضدعفوني شده با بازدهي بالا براي کشت آماده مي‌شوند، که اين موضوع اهميت احياي تنها کارخانه کرک‌گيري بذر پنبه در پارس‌آباد مغان را دو چندان مي‌کند.وقتي موضوع رکود اين واحد توليدي را از نهاد مربوطه پيگير شديم، ادعا شد که کارخانه متروکه در پارس‌آباد مغان آماده واگذاري به بخش خصوصي و راه‌اندازي مجدد خط توليد است.صمد شاهي، مديرعامل شرکت ذرت سبلان و متقاضي مالکيت کارخانه کرک‌گيري بذر پنبه پارس‌آباد اظهار کرد: با توجه به اينکه بيش از دو سال است که سطح زيرکشت پنبه در منطقه رشد قابل توجهي داشته اين موضوع نياز به راه‌اندازي مجدد خط توليد کارخانه کرک‌گيري بذر پنبه را بيشتر مي‌کند که در همين رابطه با تقاضايي که از سازمان جهاد کشاورزي استان داشتيم قرار بر تصميم‌گيري جدي در خصوص همين موضوع مهم شد.در سالي که سال «توليد، پشتيباني‌ها، مانع‌زدايي‌ها» نامگذاري شده است، تصورات عموم بر اين است که با توجه به اهميت توليد ملي و بها دادن به نيروي انساني داخلي بيشتر موانع مسير توليد و چالش‌هاي اقتصاد داخلي از سر راه برداشته شود.
به گزارش عصر آذربايجان به نقل از مهر،همچنين با اقرار به سابقه طولاني کشت پنبه در منطقه مغان و شهرستان پارس‌آباد انتظار مي‌رود زيرساخت‌هاي کافي براي رونق کشت اين محصول و اشتغال بيشتر کشاورزان در منطقه فراهم و از تکرار سرنوشت چند سال قبل «طلاي سفيد» در استان اردبيل و کاهش کشت آن طي چند سال متمادي جلوگيري شود.
 

منبع :