روزهاي آلوده تبريز تمامي ندارد
روزهاي آلوده تبريز تمامي ندارد
1400/10/05
گروه اجتماعي: دو روزي مي شود که به لطف بارش برف شاهد آسمان آبي در تبريز هستيم ولي اين وضعيت پايدار نبوده و با وارونگي هوا و فعاليت ناوگان فرسوده حمل و نقل بازهم شاهد آلودگي هواي اين شهر خواهيم بود.
آناهيتا رحيمي
گروه اجتماعي: دو روزي مي شود که به لطف بارش برف شاهد آسمان آبي در تبريز هستيم ولي اين وضعيت پايدار نبوده و با وارونگي هوا و فعاليت ناوگان فرسوده حمل و نقل بازهم شاهد آلودگي هواي اين شهر خواهيم بود.
هواي تبريز براي گروه‌هاي سني حساس ناسالم شد؛ خبري که نياز نيست در فضاي مجازي به دنبال آن باشيم و تنها با نگاهي به آسمان تيره و تار کلانشهر تبريز، آن‌را مي‌بينيم.
نيروگاه تبريز گر چه يکي از عوامل تشديد کننده آلودگي کلانشهر تبريز به شمار مي‌رود اما تنها عامل نيست بلکه عوامل اقليمي و انساني متفاوتي از قبيل فرسودگي ناوگان حمل و نقل عمومي و کمبود فضاي سبز نيز از عوامل دخيل در آلودگي کلانشهر تبريز به شمار مي‌رود.
لزوم تنظيم مصرف سوخت در منازل و واحدهاي صنعتي
معاون پايش و نظارت اداره کل حفاظت محيط زيست آذربايجان شرقي گفت: بر اساس مطالعات انجام گرفته در کلانشهر تبريز و شرايط خاص توپوگرافي، خودرو و منابع متحرک از عمده‌ترين عوامل آلودگي کلانشهر تبريز به شمار مي‌رود.
رضا فدايي ادامه داد: نيروگاه تبريز و نوع سوخت آن نيز، در کيفيت هواي کلانشهر تبريز، بي تأثير نيست و از اين رو يکي از عوامل تشديد کننده هوا است.
وي افزود: در چنين شرايطي تنظيم مصرف سوخت در منازل و واحدهاي صنعتي، کاهش تردد و سفرهاي غيرضروري، استفاده از وسايل نقليه عمومي مطرح مي‌شود که در چنين شرايط بحراني، محدوديت و يا کاهش فعاليت واحدهاي صنعتي، نوسازي وسايل نقليه عمومي در زمره اقداماتي است که بايد در راستاي کاهش آلودگي هوا انجام گيرد.فدايي بيان کرد: تشديد آلودگي هوا در کلانشهر تبريز حدوداً از اواسط آذرماه (همزمان با سرماي زودرس) و تا اوايل اسفند ماه رخ مي‌دهد که بر اثر کاهش و وارونگي دماست که موجب مي‌شود آلاينده‌ها پايدار مانده و به سمت بالا حرکت نکنند.معاون پايش و نظارت اداره کل حفاظت محيط زيست آذربايجان شرقي گفت: در فصول گرم سال آلاينده‌ها سبک‌تر شده و رو به بالا حرکت مي‌کنند و در نتيجه آلايندگي رخ نمي‌دهد.وي ادامه داد: در حال حاضر، آلودگي هوا در کلانشهرها بر اثر تغييرات دما رخ مي‌دهد که موجب پايداري آلاينده‌ها در سطح شهرهاست.فدايي افزود: خوشبختانه شاخص کيفي هواي تبريز برابر 80 بوده و با توجه به اينکه حدود يک هفته‌اي است که سوخت نيروگاه تبريز گازسوز شده است و ميزان sox، بالاي 70 درصد کاهش يافته است.
کاهش وزش باد و ضريب تهويه
عضو هيأت علمي، رئيس مرکز تحقيقات، آموزش کشاورزي و منابع طبيعي آذربايجان شرقي گفت: در زمستان، جو در اکثر روزها داراي شرايط جوي پايدار است و در شرايط جوي پايدار نور خورشيد به ميزان قابل توجهي کاهش مي‌يابد و حتي سرعت ورزش باد نيز در اکثر مواقع پايين است.
احمد بايبوردي ادامه داد: کاهش تابش خورشيدي موجب مي‌شود که همرفت هوا در راستاي قائم جو به خوبي انجام نشود و که اين بدين معني هست که آلاينده با سرعت بسيار کم در راستاي قائم صعود مي‌کند که اين موضوع باعث انباشت آلاينده‌ها مي‌شود. از طرفي هم کاهش ورزش باد باعث مي‌شود ضريب تهويه کاهش يافته و آلاينده به خوبي در راستاي افقي پخش نشود.وي افزود: يک فاکتور ديگر که بسيار در بالا رفتن غلظت در زمستان تأثيرگذار هست عمق اختلاط مي‌باشد؛ عمق اختلاط حداکثر ميزان صعود آلاينده‌ها را مشخص مي‌کند يعني آلاينده قابليت صعود تا ارتفاع مشخصي را دارد که در تابستان اين عمق در حدود 3000 متر است ولي در زمستان، عمق اختلاط به 800 متر و حتي کمتر هم مي‌رسد.بايبوردي بيان کرد: با توجه به اين فرض که ميزان انتشار آلاينده‌ها در زمستان برابر با تابستان باشد (که ممکن است بيشتر باشد)، در تابستان آلاينده‌ها مي‌توانند تا 3000 متري جو پخش شوند ولي در زمستان تا 800 متري؛ اين يعني انباشته شده آلاينده‌ها بر روي هم و بالا رفتن شديد غلظت آنها.
عدم ارائه راهکار مناسب براي مقابله با آلودگي در ايران
عضو هيأت علمي، رئيس مرکز تحقيقات، آموزش کشاورزي و منابع طبيعي آذربايجان شرقي گفت: در ايران راهکار قابل ملاحظه‌اي براي مقابله با آلودگي هوا ارائه نشده اما در کشورهاي اروپايي طرحي به نام بسته آب و هوايي 20-20-20 ارائه داده است که مي‌گويد براي تمام کشورهاي اروپايي افزايش 20 درصدي ميزان اثربخشي انرژي، کاهش 20 درصدي انتشار گازهاي گلخانه‌اي و افزايش 20درصدي ميزان انرژي‌هاي تجديدپذير زيستي را تا سال 2020 پيش‌بيني مي‌کند.
وي افزود: انباشت آلاينده‌ها و غلظت ذرات معلق در هوا در زمستان باعث مي‌شود که هوا آلوده‌تر شده و در وضعيت ناسالم قرار بگيرد.
بايبوردي ادامه داد: در قانون هواي پاک 14 نهاد مسئول شدند که به بهبود هواي کلانشهرهاي کشور کمک کنند، اما نهاد اصلي مرجع ناظر و نهادي که مسئول است گزارش دهد که آيا اين 14 نهاد به وظيفه خود عمل مي‌کنند يا نه سازمان حفاظت محيط‌زيست است.
خطرات آلودگي هوا و حملات قلبي و تنفسي
وي بيان کرد: سوختن مازوت همچنين باعث تشکيل سولفات‌ها و نيترات‌ها به شکل آئروسل مي‌شود که با تشديد آلودگي هوا خطر حملات قلبي و مشکلات تنفسي از جمله آسم را افزايش مي‌دهند. اين آلودگي‌ها باعث ايجاد باران اسيدي شده و اکوسيستم‌هاي زمين را تحت تأثير قرار مي‌دهند. مازوت نوعي نفت کوره به شمار مي‌آيد که کيفيت پايين و ويسکوزيته بالايي دارد و در نيروگاه‌هاي حرارتي و موارد مشابه از آن استفاده مي‌شود.عضو هيأت علمي، رئيس مرکز تحقيقات، آموزش کشاورزي و منابع طبيعي آذربايجان شرقي توضيح داد: در اروپا و ايالات متحده، ترکيب مازوت شکسته به گازوئيل تبديل مي‌شود؛ در گذشته، مازوت براي گرم کردن خانه‌ها در شوروي سابق و شرق دور مورد استفاده قرار مي‌گرفت چراکه آنها تجهيزات لازم براي تبديل مازوت به ساير محصولات پتروشيمي را نداشتند. در کشورهاي غربي به کوره‌هايي که از مازوت استفاده مي‌کنند، کوره‌هاي ضايعات‌سوز نيز مي‌گويند.
وي ادامه داد: مازوت که به طور عمده توسط کشورهاي روسيه، قزاقستان، آذربايجان، ترکمنستان و ايران توليد مي‌شود براي گرم کردن بويلرها (ديگ بخار) جهت توليد بخار مورد استفاده قرار مي‌گيرد چراکه اين ماده، گرماي سوختن بسيار بالايي دارد. از عوامل مهم در درجه‌بندي اين سوخت بايد به محتواي گوگرد آن اشاره کرد که متأثر از منبع اصلي آن است.
بايبوردي افزود: روزي 400 هزار بشکه مازوت در پالايشگاه‌هاي ايران توليد مي‌شود که اين مازوت حداقل 3.5 درصد گوگرد خالص دارد.
وي گفت: مازوتي که ما مصرف مي‌کنيم 7 برابر استانداردهاي جهاني آلوده کننده‌تر است و با توجه به آلودگي که اين مازوت ايجاد مي‌کند 100 درصد باعث ايجاد سرطان در افراد مي‌شود تنها در يک بازه زماني کوتاه 300 نفر از مردم منطقه، به دليل فعاليت نيروگاه شازند اراک مبتلا به سرطان شده‌اند. اين مازوت که در نيروگاه‌هاي ايران سوزانده مي‌شود حداقل 3.5 درصد گوگرد خالص دارد؛ استاندارد جهاني اين است که حتي براي مصرف توسط کشتي‌هاي اقيانوس پيما هم مازوت نبايد بيشتر از نيم درصد گوگرد داشته باشد.
فرسودگي ناوگان حمل و نقل عمومي تبريز
بايبوردي افزود: با توجه شرايط توپوگرافي خاص تبريز، گسترش و تنوع صنايع، توسعه شهري و جمعيتي در دو دهه اخير، فرسودگي ناوگان حمل و نقل عمومي، عدم توزيع بنزين و گازوئيل يورو 4 به شکل استاني، تردد بيش از 900 هزار دستگاه خودرو شخصي و عمومي، آنها را از جمله عوامل آلودگي هوا مي‌توان نام برد و عوامل اقليمي (مانند سرعت و جهت باد و دما) و همچنين عوامل انساني (مانند ازدحام جمعيت، کمبود فضاي سبز، ترافيک سنگين، معابر نامناسب و…) تأثير زيادي در آلودگي هوا دارند.
وي ادامه داد: ارتباط بين مواجهه با آلودگي هوا و ابتلاء به کرونا و مرگ ناشي از کرونا را اثبات شده است. بخصوص با افزايش غلظت NO2 و ذرات PM2.5 در واقع مواجهه اين دو ارتباط معناداري با افزايش تعداد موارد ابتلاء و مرگ ناشي از کرونا داشت.عضو هيأت علمي، رئيس مرکز تحقيقات، آموزش کشاورزي و منابع طبيعي آذربايجان شرقي در پايان گفت: ميانگين غلظت ذرات معلق PM2.5 در شهرهاي کشور در سال قبل 29 ميکروگرم بر متر مکعب بوده است که تقريباً 6 برابر استاندارد سازمان جهاني بهداشت است.
نيروگاه تبريز و يا فرسودگي ناوگان حمل و نقل عمومي، هر چه که باشد هواي کلانشهر تبريز را براي تمام شهروندان به خصوص گروه‌هاي حساس ناسالم مي‌کند و ممکن است با تشديد آلودگي، افراد به حملات قلبي و مشکلات تنفسي نيز دچار شوند.
منبع :