حال ناخوش گردشگري در تبريز
حال ناخوش گردشگري در تبريز
1401/02/25
گروه اجتماعي: وقتي صحبت از گردشگري و توريست مي‌شود، نام شهرهايي چون تهران، اصفهان، کاشان و شيراز بيش از پيش خودنمايي مي‌کند اما اين در حالي است که شهر تبريز با تاريخ ديرينه و تمدن چندين هزار ساله خود، ظرفيت بسيار بالايي در جذب توريست داشته و اين ظرفيت در سال‌هاي اخير و به خصوص سال جاري مورد غفلت قرار گرفته است و اکنون شاهد حال ناخوش گردشگري در شهر اولين‌ها هستيم. عيد نوروز امسال با بهبود شرايط کرونايي و کاهش محدوديت‌ها، مسير گردشگري پس از دو سال در کشور بازگشايي شد و ميليون‌ها نفر در سطح کشور به مسافرت رفته و گردشگري بار ديگر جان گرفت.
گروه اجتماعي: وقتي صحبت از گردشگري و توريست مي‌شود، نام شهرهايي چون تهران، اصفهان، کاشان و شيراز بيش از پيش خودنمايي مي‌کند اما اين در حالي است که شهر تبريز با تاريخ ديرينه و تمدن چندين هزار ساله خود، ظرفيت بسيار بالايي در جذب توريست داشته و اين ظرفيت در سال‌هاي اخير و به خصوص سال جاري مورد غفلت قرار گرفته است و اکنون شاهد حال ناخوش گردشگري در شهر اولين‌ها هستيم. عيد نوروز امسال با بهبود شرايط کرونايي و کاهش محدوديت‌ها، مسير گردشگري پس از دو سال در کشور بازگشايي شد و ميليون‌ها نفر در سطح کشور به مسافرت رفته و گردشگري بار ديگر جان گرفت.
شهر تبريز نيز با وجود اين‌که يکي از شهرهايي با قدمت بالاي تاريخي و گردشگري کشور محسوب مي‌شود، در اين ايام مورد بي مهري‌هايي قرار گرفت که نشان از ضعف مديريت شهري داشت. از بسته شدن بزرگترين بازار تاريخي و مسقف جهان گرفته تا وضعيت نامساعد اماکن گردشگري و تاريخي چون مقبره الشعرا، انتقادهاي مردم و رسانه‌ها را به خود جذب کرد.
درست است که تعطيلات عيد نوروز در تبريز، معمولاً هواي سرد حاکم مي‌شود و مردم اين شهر براي گردش به نقاط گرم کشور سفر مي‌کنند (در واقع يکي از شهرهاي گردشگرفرست در ايام نوروز) اما نبايد از وضعيت رها شده‌ي گردشگري در تبريز غافل شد.موضعي که يعقوب هوشيار، شهردار جديد تبريز نيز در نخستين نشست خبري خود اعلام کرد و گفت که تبريز در حوزه گردشگري در نقطه صفر قرار دارد. موزه‌ها و اماکن گردشگري به راحتي تعطيل مي‌شوند و مثلاً مقبره الشعرا، به عنوان محل دفن بيش از 400 شاعر و عارف که بايد جايگاهي در حد بين‌المللي داشته باشد، وضعيتي شايسته جايگاه خود ندارد. بنا بر گفته‌ي وي، نخستين برنامه شهرداري در حوزه گردشگري، تکميل پروژه مقبره الشعرا بوده که قرار است تا سه الي چهار ماه آينده، ضلع شمالي آن به بهره برداري برسد. تصاويري که از تحويل سال هزاران نفر در عيد 1401 در حافظيه شيراز منتشر شد هم در واقع آيه ياسي براي تبريز بود. اين تصاوير مي‌توانست در مقبره الشعراي تبريز و کنار آرامگاه شهريار شيرين سخن و صدها شاعر ديگر به ثبت برسد که متاسفانه تاکنون ناديده گرفته شده است. حال ناخوش گردشگري در تبريز فقط به اين مورد ختم نمي‌شود. بي روحي فضاي شهري تبريز که هيچ نشاني از آمدن فصل بهار و سال جديد نداشت نيز نه تنها گردشگران بلکه شهروندان تبريزي را نيز مورد تاسف قرار دارد.وقتي عيد نوروز تمام شد و عيد فطر با تعطيلات يک هفته‌اي، فرصتي جديد براي مسافرت محيا کرد، تبريز بار ديگر در صف نخست گردشگري کشور نبود و شهرهايي چون شيراز و اصفهان در مجادله با تبريز، گوي سبقت را گرفتند.اين وضعيت گردشگري تبريز مي‌تواند دلايل مختلفي داشته باشد که از جمله مهمترين مورد آن به موضوع مديريت شهري و فضاي رها شده و جدال بر سر کرسي شهرداري بازمي‌گردد. در روزهايي که تبريز بايد بهترين آمادگي‌ها را براي ميزبانان خود فراهم مي‌کرد، هنوز داشت جلسه ترتيب مي‌داد و شهردار استيضاح مي‌شد. روح اله رشيدي، يکي از اعضاي شوراي اسلامي شهر تبريز در خصوص دلايل وضعيت ناخوش گردشگري در تبريز ، مي‌گويد: وضعيت گردشگري تابع وضعيت کلي مديريت يک شهر است. وضعيت کنوني گردشگري تبريز همچون وضعيت حوزه‌هاي عمراني، شهرداري و ... ناشي از فضاي رهاشدگي مديريتي شهر تبريز است چرا که در سال آخر شوراي پنجم و يک سال دوره شوراي ششم، عملاً چيزي به نام مديريت شهري در تبريز نداشته‌ايم.
وي با بيان اين‌که وضعيت مديريت شهري در تبريز طي اين دوران فقط يک مديريت نمايشي بوده است، ادامه مي‌دهد: چنين مديريتي باعث نابودي زيرساخت‌ها شده و هيچ برنامه‌اي براي شهر متصور نيستيم. بنابراين وقتي بخواهيم وضعيت گردشگري شهر تبريز را بهبود ببخشيم بايد بگوييم همچون ساير حوزه‌ها بايد در گردشگري نيز يک تکان اساسي ايجاد کنيم.
انگيزه‌اي براي ميزباني از گردشگران نداشتيم
وي با تاکيد بر اين‌که بايد نگاه‌هاي خود را به مديريت تغيير دهيم، اظهار مي‌کند: بايد بخش گردشگري سازمان فرهنگي اجتماعي شهرداري تقويت يابد تا از حداقل امکانات موجود به صورت بهينه استفاده کنيم و ابنيه‌ها و اماکن گردشگري آسيب ديده را احيا کنيم. البته تمامي امکانات گردشگري تبريز تخريب نشده‌اند ولي متاسفانه استفاده صحيحي از امکانات موجود نيز انجام نمي‌گيرد و در واقع انگيزه‌اي هم براي ميزباني از گردشگران نداشتيم.رشيدي مي‌گويد: يکي از دلايل افت وضعيت گردشگري تبريز دوره تشديد وضعيت کرونا و پس رفت و سستي حاکم بر اين دوره است که باعث شد تا اين حوزه به صورت کامل رها شود.
وي در ادامه در خصوص ادغام سازمان گردشگري سابق با سازمان فرهنگي اجتماعي نيز مي‌گويد: بر اساس ابلاغ وزارت کشور و اساسنامه شهرداري‌ها، بايستي چند مجموعه از جله سازمان گردشگري و ورزش سابق با هم ادغام مي‌شدند. اين امر را مي‌توان در وضعيت کنوني گردشگري موثر دانست زيرا اين نهاد مي‌توانست با جذب منابع مستقل فعاليت بهتري داشته باشد اما دليل کاملي براي کم کاري يا پرکاري نيست و با وضعيت ساختاري موجود هم مي‌توان کارهاي زيادي انجام داد.با گذشت از اين مورد، وضعيت گردشگري تبريز تنها در دوران کرونا و دو ساله اخير رو به زوال نبوده بلکه پيش از اين دوره پاندمي نيز وضعيت چندان خوشي را نداشت. حال براي تبيين اين موضوع با ميکائيل نظري، مدرس و فعال گردشگري به گفت‌وگو مي‌نشينيم. نظري در خصوص وضعيت گردشگري تبريز در دوران پيش از کرونا ، مي‌گويد: شهر تبريز در حوزه گردشگري جزو مناطقي محسوب مي‌شود که فقط به صورت فصلي مورد توجه قرار گرفته و انتظار مي‌رود که گردشگران فقط در فصل‌هاي خوش آب و هوا به اين شهر بيايند. دليل اصلي اين امر نيز ناتواني ما در اطلاع رساني و معرفي قابليت‌هاي زيباي تبريز است.
هيچ تبليغي براي گردشگري در شهر تبريز انجام نمي‌گيرد
وي مي‌افزايد: اکنون وضعيت تبليغات در صنعت گردشگري تبريز در پايين ترين حد خود قرار دارد و عملاً هيچ تبليغي انجام نمي‌گيرد و اطلاعاتي که بايد از شهر و استان ما براي معرفي جاذبه‌هاي گردشگري انتشار يابد، به صورت بايد و شايد انجام نگرفته است.
تامين سرويس بهداشتي براي گردشگران تبديل به يک معضل شده است
وي ادامه مي‌دهد: شهر تبريز صاحب زيرساخت‌هاي گردشگري چون ارتباطات هوايي و زميني در سطح درجه يک کشوري است اما زيرساخت‌هاي درون شهري تبريز بسيار ضعيف بوده و حتي تامين سرويس بهداشتي براي گردشگران تبديل به يک معضل شده است.
نظري مي‌گويد: نبود پارکينگ در اطراف اماکن گردشگري شهر تبريز نيز از جمله ضعف‌هاي اين صنعت بوده و مهمترين موضوع در اين خصوص، عدم دقت مسئولان شهري به هفت تعهد سفر است.وي در خصوص بحث اقامت در هتل‌هاي پنج ستاره تا اقامت‌گاه‌هاي بوم گردي تبريز، اظهار مي‌کند: هتل‌هاي شهر تبريز در شش ماهه دوم سال معمولاً خالي هستند اما در شش ماهه اول سال نه تنها هتل‌ها بلکه مسافرخانه‌ها نيز به حد اشباع رسيده و ديگر جايي براي مسافران خالي نمي‌ماند که نشان مي‌دهد، نگاه فصلي ما به موضوع گردشگري نيز باعث نشده تا موضوع اقامت گردشگران حل شود.
فرهنگ گردشگري پذيري در تبريز بسيار ضعيف است
وي ادامه مي‌دهد: موضوع مهم ديگر در بحث ضعف گردشگري تبريز اين است که فرهنگ گردشگري پذيري در تبريز بسيار ضعيف است. نوع برخورد اصناف و کسبه شهر و کساني که به نوعي با صنعت گردشگري مرتبط هستند نيز هنوز به حد استاندارد نرسيده است.اين فعال حوزه گردشگري، اظهار مي‌کند: حتي نوع برخورد يک نانواي ساده با گردشگران مي‌تواند تاثير بسيار مهمي در جذب و يا دفع ساير گردشگران بگذارد. اگر گردشگري از خريدن نان از يک نانوا راضي باشد، مي‌تواند هشت گردشگر ديگر را با خود به تبريز بياورد اما اگر همان گردشگر از خريدن نان يک نانوا ناراضي به شهر خود بازگردد، باعث مي‌شود تا 14گردشگر ديگر از آمدن به تبريز امتناع کنند.
وي در تشريح وضعيت گردشگري در دوران کرونا نيز ادامه مي‌دهد: گردشگري کل دنيا در دوران کرونا به خواب عميقي فرو رفت و بعد از گذشت ماه‌ها با آمدن واکسن و بهبود شرايط، به آرامي شروع به بيدار شدن کرد. گردشگري ايران نيز در عيد 1401 از خواب دو ساله خود بيدار شد و نخستين مناطقي که مقصد مسافران و گردشگران بود، همان مسير کلاسيک گردشگري است.وي مي‌گويد: مسير کلاسيک گردشگري شهر تبريز يعني شهرهايي چون تهران، اصفهان، يزد، کاشان و شيراز است که کل دنيا، ايران را با جاذبه‌هاي گردشگري اين شهرها مي‌شناسند و تبريز جايي در اين ميان ندارد.
زيرساخت‌هاي گردشگري بايد فراهم شود
اين فعال گردشگري مي‌گويد: اگر بخواهيم از شرايط زوال گردشگري در تبريز نجات يابيم، ابتدا بايد شهرداري به صورت جدي وارد عمل شود و زيرساخت‌هاي گردشگري را فراهم کند. مثلاً آموزش شهروندي بخشي از وظايف شهرداري است که شامل فرهنگ گردشگرپذيري هم مي‌شود.
وي مي‌افزايد: حوزه تبليغات و اطلاع رساني و معرفي قابليت‌ها و جاذبه‌هاي شهر با برگزاري يکسري جشنواره‌هاي فرهنگي، هنري، بومي و محلي بر اساس تقويم ميسر بوده و مي‌توان با ايجاد جذابيت براي مردم نقاط ديگر کشور، گردشگران را به تبريز جذب کرد.
وي خاطرنشان مي‌کند: مردم براي تماشاي گلاب گيري در کاشان از شش ماه قبل، هتل رزرو مي‌کنند در حالي که گل‌هاي محمدي در چندين منطقه از استان ما به خصوص روستاي گنبرف اسکو، بهترين و مرغوب ترين گل‌هاي محمدي کشور را دارند اما متاسفانه هيچگاه در مورد اين موضوع اطلاع رساني نکرده‌ايم.
نظري مي‌گويد: يکي از ايرادات بزرگ اداره کل ميراث فرهنگي استان، عدم نظارت بر فعاليت آژانس‌ها و تورهاي گردشگري است. هنگام صدور مجوز براي آژانس‌هاي گردشگري، قيد مي‌شود که بايد اين آژانس‌ها از سال دوم حتماً توريست ورودي از کشورهاي خارجي داشته باشند و شرط تمديد مجوز آنها نيز همين موضوع است که متاسفانه براي اين مورد نه تنها نظارتي وجود ندارد بلکه اجباري براي آوردن گردشگر از ساير شهرها هم نيست.وي ادامه مي‌دهد: شايد مجموع آژانس‌هاي گردشگري داراي مجوز شهر تبريز به 270 مورد برسد اما تقريبا هيچکدام از آنها توريست ورودي از ساير کشورها ندارند و سوال ما اينجاست که اگر گردشگري نيست پس چرا مجوز آنها تمديد مي‌شود.وي خاطرنشان مي‌کند: آژانس‌هاي گردشگري مي‌توانند بسته سفر به مقصد تبريز را تهيه و به آژانس‌هاي شهرهاي ديگر کشور بفرستند تا از اين طريق گردشگران را به مقصد تبريز جذب کنند.به گزارش عصر آذربايجان به نقل از ايسنا،اين فعال گردشگري ادامه مي‌دهد: اين بسته‌هاي سفري که به مقصد منطقه شمالغرب و تبريز است بايد با انجام رايزني‌ها در اختيار مجموعه‌هايي که در زمينه آوردن توريست‌هاي خارجي به صورت کلان فعاليت دارند، قرار بگيرد.
منبع :