زلزله اي که درکمين تبريز است

گروه گزارش: تبريز يک شهر لرزه‌خيز است که تاکنون زلزله‌هاي بزرگي را به خود ديده و چندين بار هم ويران شده است؛ بنابراين مسئولين ارگان‌ها به اقدامات پيشگيرانه بايد توجه ويژه‌اي داشته باشند. اگر بخواهيم به صورت علمي بگوييم بايد گفت زمين‌لرزه يا زلزله، لرزش و جنبش و تکان خوردن زمين است که به دليل رهش انرژي تخليه شده از سنگ‌ها در گسل‌هاي پوسته زمين در مدّتي کوتاه روي مي‌دهد.

اسرا درويشي

گروه گزارش: تبريز يک شهر لرزه‌خيز است که تاکنون زلزله‌هاي بزرگي را به خود ديده و چندين بار هم ويران شده است؛ بنابراين مسئولين ارگان‌ها به اقدامات پيشگيرانه بايد توجه ويژه‌اي داشته باشند. اگر بخواهيم به صورت علمي بگوييم بايد گفت زمين‌لرزه يا زلزله، لرزش و جنبش و تکان خوردن زمين است که به دليل رهش انرژي تخليه شده از سنگ‌ها در گسل‌هاي پوسته زمين در مدّتي کوتاه روي مي‌دهد.
نام آن زلزله است و يک پديده طبيعي و غيرقابل پيش‌بيني است که نام آن هم حتي خوشايند نيست و لرزه بر تن مردم مي‌اندازد.تبريز هم از جمله شهرهايي است که لرزه‌خيز بوده و تاکنون چندين بار بر اثر اين لرزه‌ها ويران شده است؛ اولين مورد در 858 ميلادي بود که شهر را با خاک يکسان کرد، دومين مورد در 1042 ميلادي رخ داد و بسياري از مردم کشته شدند، سومين مورد در 1272 ميلادي رخ داد که بنابه منابع تا چهار ماه مي‌لرزيد، چهارمين زمين‌لرزه بزرگ تبريز در سال 1641 ميلادي روي داد و خسارت‌هاي فراواني را به‌بار آورد.در سال 1650 ميلادي پنجمين زمين‌لرزه بزرگ در تاريخ تبريز به‌وقوع پيوست، ششمين زمين‌لرزه تاريخي تبريز در سال 1721 ميلادي روي داد، زمين‌لرزه وحشتناک ديگري در سال 1774 سراسر منطقه آذربايجان و به‌خصوص شهر تبريز را لرزاند و از شدت ويرانگري به »بلاي وحشتناک« شهرت يافت و هشتمين زمين‌لرزه نيز در سال 1780 ميلادي اتفاق افتاد.اکنون چه بايد کرد؟ آيا در قرن 21 و با وجود پيشرفت علم و تکنولوژي، مي‌توان دست روي دست گذاشت و شاهد از بين رفتن جان و مال خود در اثر اين حوادث بود؟ يقيناً خير!
اين آمار نشان مي‌دهند که مسئولين تبريز بايد خود را براي زلزله هولناک ديگري آماده کنند به‌ويژه اکنون که 250 سال از آخرين زلزله گذشته است و هر آن امکان دارد رخ دهد.
آذربايجان شرقي جزو پنج استان زلزله‌خيز کشور
مديرکل مديريت بحران استانداري آذربايجان شرقي در اين خصوص مي‌گويد: زماني گفته مي‌شد در دنيا 42 نوع حادثه وجود دارد اما طبق بررسي‌ها 56 مخاطره به استان و کشور ما ابلاغ شد که براساس جلسات مختلف به ترتيب اولويت اين مخاطرات در استان شناسايي شدند که اولين مخاطره زلزله است.محمدباقر هنربر ادامه مي‌دهد: زلزله بار تخريب بالايي و دارد غير قابل پيش‌بيني است و صدها کيلومتر قابليت تخريب دارد که بايد براي کاهش خطرات اقدامات لازم انجام شود.او اضافه مي‌کند: در حين زلزله آرامش خود را حفظ کنيد و در نقاط امن پناه‌گيري کنيد چراکه بيش از 70 درصد مصدوميت‌ها ناشي از رعب و وحشت از زلزله است، از آسانسور استفاده نکنيد و کنار اجزاي غير سازه‌اي هم نايستيد.او خاطرنشان مي‌کند: آذربايجان شرقي جزو پنج استان حادثه‌خيز کشور بوده و کشور ما ايران نيز جزو ده کشور حادثه‌خيز جهان است؛ بنابراين اقدامات پيشگيرانه اصل بوده و تمامي دستگاه‌هاي اجرايي، نظامي، انتظامي و زير نظر رهبري بايد اقدامات خود را انجام دهند.
يک چهارم جمعيت تبريز در مناطق مخاطره‌آميز سکونت دارند
هنربر مي‌گويد: نقشه حرائم گسل بررسي و حرائم تا 30 کيلومتر رعايت شود، دستگاه‌هاي مختلف چون شهرداري و شوراي پاي کار آيند و براي حاشيه‌نشيني که دغدغه مهم ما است، فکري کنند.
او تاکيد مي‌کند: زمان وقوع زلزله قابل پيش‌بيني نيست اما اقدامات پيشگيرانه مانند مقاوم سازي، بهسازي، نوسازي و ارتقا تاب آوري شهري را مي‌توان انجام داد.
او متذکر مي‌شود: اگر زلزله 6.6 ريشتري بم و 7.3 ريشتري کرمانشاه را مقايسه کنيم، متوجه مي‌شويم زلزله بم 34 هزار و زلزله کرمانشاه بيش از ده هزار نفر مصدوم داشت، پس در اين مدت اقدامات بسياري انجام شده و مردم هم همکاري کرده‌اند و صداوسيما که رئيس کارگروه اطلاع‌رساني ما است، همکاري بسياري کرده و در ارتقا و تاب‌آوري فرهنگي و شهري هم اقدامات بزرگي انجام شده است اما کافي نيست.مديرکل مديريت بحران استانداري آذربايجان شرقي خاطرنشان مي‌کند: براساس ماده 14 قانون مديريت بحران کشور تمامي دستگاه‌ها وظيفه دارند از طريق ستاد پيشگيري ابلاغيه‌ها را دريافت و براساس آن در عملکرد خود پاسخگو باشند که اگر موردي در عدم مقاومت سازي ساختمان‌ها باشد، ما پيگيري مي‌کنيم.او تاکيد مي‌کند: يک چهارم جمعيت تبريز در مناطق مخاطره‌آميز زندگي مي‌کنند که حاشيه‌نشين و سکونتگاه غير رسمي ناميده شده است، شهردار مدير مديريت بحران شهر تبريز است و بايد توجه بيشتري داشته باشد.او در ادامه بيان مي‌کند: در بحث اعتبارات به پروژه‌هاي پيشگيري عنايت ويژه‌اي داشته باشند و تبريز در شرايط عادي ترافيک سنگيني دارد و اگر حادثه‌اي رخ دهد، گرفتار مي‌شويم؛ درخواست مي‌کنيم شهر به چهار نقطه قرمز، قهوه‌اي، زرد و سبز تقسيم‌بندي شود و براي نقاط پر خطر، کم خطر و بي‌خطر نسخه‌اي نوشته شود و مسيرهاي امدادي جدا شود.
هنربر مي‌گويد: در تعدادي از نقاط تبريز ساخت و ساز غير مجاز داريم که توجه و نظارت ويژه را مي‌طلبد، مديريت بحران ريسک محور شده است و مخاطرات بايد شناسايي و اقداماتي در اين زمينه انجام شود.او اظهار مي‌کند: اواخر سال 1400 با مشاوره اساتيد برنامه عملياتي از دستگاه‌ها درخواست کرديم که در صورت وقوع زلزله بالاي 6.5 ريشتر چه اقداماتي را انجام مي‌دهند که برنامه آنها هم بد نبود اما نواقصاتي داشت مانند شهرداري تبريز که 100 پارک را براي اسکان اضطراري تخصيص داده است اما اسکان اضطراري شرايطي دارد ولي در کل اقدامات خوبي انجام داده‌اند اما کافي نيست.او يادآور مي‌شود: در مورد طرح بازآفريني شهري پيشنهاد شد تا به‌عنوان موضوع علمي برخورد شود چراکه 450 هزار نفر حاشيه‌نشين است و بايد مقاوم سازي شده و به نقاط امن منتقل شوند؛ اقدامات خوبي انجام شده است و با 240 واحد در ارم و 7000 واحد در شهرک جوانان قرارداد بسته شده است که 400 ميليون وام کم بهره به افراد تعلق مي‌گيرد و مردم هم بايد همکاري کنند.مديرکل مديريت بحران استانداري آذربايجان شرقي مي‌افزايد: متأسفانه يک سري دستگاه‌ها صرفاً رفع تکليف مي‌کنند اما اگر مشکلي باشد، استانداري يا معاونت عمراني بايد جلسه‌اي را برگزار کنند و سياستگذاري شود و مشکل برطرف شود چراکه بايد 80 درصد را به حوزه پيشگيري اختصاص دهيم تا تلفات ما کمتر شود.
اقدامات شهرداري تبريز براي پيشگيري از مخاطرات زلزله
شهردار تبريز مي‌گويد: يکي از اولويت‌هاي مديريت شهري توجه ويژه به تاب‌آوري شهري و مديريت بحران است و تلاش مي‌کنيم موارد و گره‌هايي را که در حوادث احتمالي آينده باشد، رفع کنيم.يعقوب هوشيار ادامه مي‌دهد: يکي از مصوبه‌ها براي شمال شهر تبريز، 45 متري انقلاب بود که به صورت شبانه روزي در حال تلاش هستيم تا اين پروژه را به اتمام برسانيم و ساخت و ساز در شمال شهر را مديريت کنيم.او مي‌افزايد: توجه ويژه‌اي به تجهيز آتش‌نشاني و امکانات آن و شبکه‌سازي شهري به‌ويژه در تبريز به دليل قرار گرفتن در بن‌بست بحران به صورت سريع انجام شده است.او خاطرنشان مي‌کند: در حوزه فرهنگ سازي هم به صورت مستمر فعاليت مي‌کنيم و اخيرأ مانوري هم با همکاري شهرداري و استانداري انجام شد که اميدواريم نيازمندي‌ها را به طور کامل احصا کنيم تا اگر اتفاقي بيافتد، آمادگي بيشتري داشته باشيم.هوشيار اظهار مي‌کند: مجموعه‌هاي امن در تمام شهرها وجود دارد و به طور ويژه به آن توجه مي‌شود، 37 سالن چند منظوره بحران داريم و در عباس ميرزا اردوگاه اسکان اضطراري آماده شده است همچنين چند مورد هليکوپتر داريم تا در مواقع بحراني خدمت‌رساني کنند.
او متذکر مي‌شود: توسعه ايستگاه آتش‌نشاني مانند ايستگاهي که در خاوران افتتاح کرديم و تجهيز آنها به چند مورد خواهد رسيد و در رابطه با شهرک امن 100 پارکي که شناسايي شده‌اند، تکميل مي‌شود و ماشين آلات مختلف آماده بوده و 50 دستگاه ديگر نيز خريداري مي‌شود.
او همچنين بيان مي‌کند: بالغ بر 30 درصد طرح تفصيلي انجام شده است و براي اجراي 70 درصد بقيه به 80 همت نياز داريم تا با نرخ امروز اين طرح را تکميل کنيم و عملاً بحران و اتفاقات خبر نمي‌دهد و اين اعتبار بايد توسط ارگان‌هاي مختلف تأمين شود.شهردار تبريز تاکيد مي‌کند: در مواجهه با موضوع بحران يک سري پيش‌بيني‌هايي داريم تا مخاطرات کمتر باشد، در يک ماه گذشته در ميان کلان شهرها براي اولين بار از پهپاد آتش‌نشاني رونمايي کرديم و به دنبال توسعه آن هستيم.
نظارتي بر تخلفات ساختماني نمي‌شود
رئيس سازمان نظام مهندسي ساختمان آذربايجان شرقي نيز اضافه مي‌کند: تعدادي از ساختمان‌ها چه يک طبقه چه دو طبقه پروانه ساخت گرفته و ناظران ما در بررسي، گزارش تخلف مي‌کنند و بعد آن هيچ نظارتي انجام نمي‌شود اما ساختمان‌هايي که قانوني طي مي‌کنند، تشکيل پرونده نظارت داده شده و ناظران ماده 35 هم نظارت مي‌کنند تا مشکل خاصي نباشد.رضا ديزجي خاطرنشان مي‌کند: مشکل ما در بحث اجرا و استفاده از مجريان ذي‌صلاح است که تلاش مي‌کنيم تا رفع شود، نظام مهندسي صرفاً گزارش تخلف مي‌دهد و اين تخلف به شهرداري ارسال شده و رسيدگي بر آن بر عهده شهرداري است.او مي‌گويد: مسئوليت رسيدگي به مصالح بر عهده سازمان استاندارد است تا بازرسي انجام و مصالح غير استاندارد را جمع‌آوري کند اما به خوبي عمل نشده است، اخيراً ورود کرده‌ايم تا از طريق انعقاد تفاهم‌نامه با اين سازمان مصالح غيراستاندارد را جمع‌آوري کنيم.
او خاطرنشان مي‌کند: بزرگترين مشکل نظام مهندسي اين است که هيچ‌گونه نظارتي بر اجراي عمليات‌ها نيست، گزارش هم نوشته و توصيه کرده‌ايم اما در سياستگذاري مشکل داريم.
ديزجي متذکر مي‌شود: صرفاً شهرداري و نظام مهندسي در اين امورات دخيل نيست، اداره کار در بهداشت کار و سازمان فني و حرفه‌اي در نيروي انساني و ديگر ارگان‌ها دخيل هستند تا در ارتقا کمي و کيفي ساختمان نقش داشته باشيم.
اعتبار تخصيص يافته براي بازآفريني شهري مناسب نيست
مديرکل راه و شهرسازي آذربايجان شرقي هم به خبرنگار مهر مي‌گويد: تبريز زلزله‌خيز است و در نزديکي گسل شمال تبريز از نظر استحکام سازه و کنترل نقشه‌هاي ساختماني مقررات علمي رعايت و ساختمان‌ها شديداً نظارت شوند.امير بخشي زاده ادامه مي‌دهد: در مورد بازآفريني شهري اعتبارات کم است اما اعتبارات امسال خوب بوده است و سعي مي‌شود تا تلاش بيشتري شود و در شهري که بافت فرسوده دارد بايد حرکتي آغاز شود تا در توانمندسازي آن اقدامات خوبي انجام شود.او در رابطه با تعارض منافع نيز اضافه مي‌کند: رئيس نظام مهندسي و افراد درگير نقشه امضا نمي‌کنند و تعارض منافع نداريم و کتباً امضا شده است که از آنها استفاده نشود.
دانش فني زلزله بالايي داريم اما بخش اجرايي و نظارت به خوبي عمل نمي‌کنند
سرپرست کميسيون تحقيقات زمين لرزه نيز مي‌گويد: زلزله بلا نيست پديدي‌اي طبيعي است، استان ما از نظر خطر لرزه خطرپذير است و ما هم مي‌دانيم اتفاق خواهد افتاد اما بايد در مقابل آن مهندسي عمل کرد.مهرداد امامي خاطرنشان مي‌کند: علم تاکنون به پيش‌بيني زلزله دست نيافته است، مراکز تحقيقاتي بر روي آن کار کرده‌اند اما به جواب قطعي نرسيدند ولي براساس مطالعات آماري مي‌توانيم دوره بازگشت آنها را محاسبه کنيم که گسل‌هاي فعال مختلف را براساس زلزله‌هاي تاريخي ثبت شده بررسي و احتمال وقوع را پيش‌بيني مي‌کنيم.او ادامه مي‌دهد: يکي از گسل‌ها، گسل تبريز است و دوره بازگشت آن 250 سال برآورد شده که وقوع زلزله 6.7 ريشتر محتمل است و 250 سال هم سپري است و هر لحظه وقوع آن محتمل است اما زلزله 1391 گسل تبريز نبودد.
او يادآور مي‌شود: از لحاظ علمي اصلاً عقب نبوده و پيشرفت بالايي داريم و اساتيد خوبي در اين حوزه داريم، اما مشکل ما اجرا و نظارت است، در زلزله ورزقان کانون زمين لرزه نزديک سد ستارخان بود و هيچ‌گونه ترکي برنداشت اما شهر اهر و ورزقان ساختمان مهندسي ساز آسيب ديده بود يعني اشکال ما در دانش فني نيست، اجرا و نظارت ما ايراد دارد، اگر اصول را رعايت کنيم آسيب‌پذيري کمتر مي‌شود.سرپرست کميسيون تحقيقات زمين لرزه خاطرنشان مي‌کند: قوانين حوزه بحران مشکلي ندارد و خوب است و به پيشگيري تاکيد بسياري شده است و بايد در بحث اجرايي و نظارت توجه بيشتري داشته باشم، در هر مسئوليتي باشيم، با يک گزارش نمي‌توان مشکلات را حل کرد، نمايندگان مجلس بايد در بحث قانون ورود کرده و اصلاح کنند.به گزارش عصر آذربايجان به نقل از مهر، او تاکيد مي‌کند: افراد حوزه ساخت و ساز و پيمانکاران پس از وقع حادثه بايد پاسخگو باشند، ضمن اينکه بايد آماده باشيم که زلزله پديده طبيعي است اما اثرات آن خوشايند نيست و بايد آماده بود.

منبع :