حماسه 2 بهمن 57 افتخاري براي مردم اروميه

گروه تاريخي: اروميه نخستين شهر کشور بود که قبل پيروزي انقلاب اسلامي جرقه مبارزه در آن کليد خورد و واقعه مسجد اعظم اروميه در دوم بهمن 57 يک درگيري و يک اتفاق نبود بلکه نقطه عطفي در تاريخ انقلاب اسلامي ايران و به ويژه آذربايجان غربي به شمار مي رود.

به گزارش عصر آذربايجان، در اين روز، مسجد اعظم اروميه که کانون تجمع انقلابيون بود به توپ بسته شد در حالي که پيش از آن هيچ مسجدي مورد حمله و تخريب نيروهاي ستمشاهي قرار نگرفته بود، مردم اروميه نيز اعم از ترک و کرد همانند هميشه با اتحاد خود، دست به دست هم دادند و در قيام مسلحانه، مرحوم حسني را ياري کردند.
به بهانه سالروز حماسه 2 بهمن برگي از تاريخ را ورق زده و گوشه اي از مجاهدت‌هاي مردم اروميه در برابر استکبار زمان را بار ديگر مرور مي کنيم.
مسجد اعظم اروميه محلي است که در آن روزگار مبارزان انقلابي را در خود جاي داده بود در دوم بهمن 57مورد هدف گلوله هاي ماموران رژيم طاغوت قرار گرفت و بسياري از مبارزان به شهادت رسيدند اما قيام مسلحانه مردم از همين مسجد شروع شد و سربازان طاغوت به رگبار بسته شدند.
بازخواني و زدودن غبار فراموشي از اين قيام تاريخي مي تواند بار ديگر غيرت و شجاعت مردم اين سرزمين را به تصوير بکشد و ايثار نياکان اين مرز و بوم را به جوانان معرفي کند.
بر اساس مستندات تاريخي روز 2 بهمن نظاميان رژيم پهلوي به همراه گروهي از اوباش اجيرشده، به تظاهرات در خيابان‌ها پرداختند و خود را به مسجد اعظم اروميه رساندند، آنها در حالي‌ که تصاوير آيات عظام را پاره مي‌کردند، به شعاردادن عليه انقلابيون پرداختند، متعاقب آن انقلابيون که در داخل مسجد اعظم حضور داشتند واکنش نشان داده و به مقابله با آنان پرداختند.
نخستين بار جرقه نهضت و قيام مسلحانه بر عليه رژيم پهلوي در اروميه به رهبري مرحوم حجت الاسلام غلامرضا حسني زده شد.
حماسه دوم بهمن اروميه از زبان مرحوم حجت الاسلام غلامرضا حسني، در کتاب خاطراتش که توسط عبدالرحيم اباذري گردآوري شده است چنين امده است؛ بعد از ظهر 2 بهمن 57 به شهر اروميه بازگشتيم و برخي دوستان گفتند شما بايد در جايي مخفي شويد، گفتم نخير، ديگر وقت اين حرف و حديث ها گذشته است، عقب نشيني و فرار ديشب کافي است، ما بايد از امروز جنگ مسلحانه را آغاز کرده و از نيروهاي خود دعوت به عمل آوريم در مسجد اعظم اجتماع کنند و هرکس از مردم که اسلحه دارد به اينجا بياوريد و به ما ملحق شود.
در عرض چند ساعت اقشار مختلف مردم بسيج شدند، با وانت بار و خودروهاي شخصي، شن و ماسه و گوني و آجر آوردند، پشت بام و اطراف مسجد را با گوني هاي پر از شن سنگربندي کرديم. در خيابانهاي اطراف که منتهي به مسجد مي شدند درختان و چوبهاي بزرگ و سنگيني ريختيم تا به خيال خودمان مانع از حرکت و پيشروي تانکها به سوي مسجد شويم و راه ها را به روي نيروهاي مسلح شاه ببنديم.
هرچه امکانات و تجهيزات بود در جهت استحکام پايگاه نظامي مسجد اعظم به کار گرفتيم و با تعداد 40-50 نفر افراد مسلح و با حضور انبوه مردم آماده نبرد شديم. ناگهان صداي غرش تانک‌ها از دور به گوش رسيد، به دستور من افراد مسلح در پشت سنگرهاي خود قرار گرفتند. تانک‌ها درختان و ساير موانع را شکستند و نزديک محوطه شدند. شش تانک بود با تعداد زيادي نيروهاي پياده نظام ارتش که آنها را اسکورت مي کردند.
من در پشت بام کنار گنبد قرار گرفته بودم در حالي که يک کلاشينکف دستم بود مي خواستم ببينم عکس العمل تانکها چه خواهد شد. درهمين فکر بودم که ناگهان تانک اولي که در جلو حرکت مي کرد، يک توپ به سمت گنبد شليک کرد. گلوله توپ درست از يک متري بالاي سرم عبور کرد و به گنبد اصابت نمود بعد از آن طرف گنبد خارج شد.
در اين ميان عده اي با لباس شخصي به عنوان»شاه دوست« در ميان آنها ظاهر شدند و شعار »زنده باد شاه و.... « سر دادند. دوستانم از شدت خشم بدنشان مي لرزيد، اول خيال کردم از ترس اينطور شده اند اما خطاب به من گفتند: حاج آقا چرا دستور تيراندازي نمي دهيد. گفتم نيازي به دستور نيست بزنيد. سربازها که حرف مرا شنيدند فوري روي تانک و اطراف آن را خالي کردند. ما تانک را به رگبار بستيم. از پايين چند نفر از دوستان بر روي تانک اولي کوکتل مولوتوف انداختند و تانک بلافاصله آتش گرفت.
لوله تانک که قبلا به طرف ما و مسجد بود بي اختيار چرخيد و به سمت هتل قرار گرفت. تانک دومي از پشت رسيد و ما را به رگبار مسلسل بست. من زمين گير شدم. طرف راست من پسرم رشيد بود و در ميان ما فقط او يک تفنگ ژ-3 داشت، بقيه دوستان کلاش داشتند. طرف چپم نيز مرحوم حاج موسي بود. به اين ها گفتم هردو به طور همزمان به روي تانک ها آتش بريزند و تيراندازي کنند.
تانک سومي، چهارمي، پنجمي و ششمي آمدند و بين تقاطع خيابان پهلوي و عسگرآبادي(خيابان امام و بعثت امروزي) قرار گرفتند. ما پنج نفر در پشت بام بوديم. من، رشيد، حاج موسي، حاج محمد و يک نفر ديگر که اسمش را فراموش کرده ام. چند نفر ديگر هم در بام بانک بودند. بقيه مسلحان به همراه مردم از زمين و اطراف تانک ها را محاصره کردند و مرتب به طرفشان تيراندازي نمودند، بطوري که زمين گير شدند و مجبور به عقب نشيني گرديدند. البته اگر مي خواستند بمانند و با ما بجنگند مي توانستند چون آن ها امکانات و نيروي زيادي داشتند، ولي در اثر مقاومت شجاعانه ما و مردم، خداوند متعال رعب و وحشتي به دلشان انداخت و آنها پا به فرار گذاشتند و به لشگر و پادگان اروميه بازگشتند.
در اين حماسه تاريخي دو نفر از مردم شهيد و چند نفر زخمي شدند. تعداد زيادي هم از سربازان و درجه داران رژيم کشته و زخمي شدند و يک تفنگ ژ-3 هم به غنيمت ما درآمد.
نقش مرحوم حجت الاسلام و المسلمين حسني در صحنه انقلاب شهر اروميه و واقعه دوم بهمن ماه بي بديل است و اين حادثه مهم تاريخي در خاطره نه تنها مردم اروميه و استان بلکه در حافظه تاريخي ملت ايران ماندگار خواهد ماند.

منبع :