کشاورزي زنجان و تلاش براي سازگاري با کم آبي

گروه اقتصادي: کشاورزي استان زنجان در سال‌هاي اخير با مشکل کم آبي و تخصيص نيافتن سهميه آبي جديد به اين بخش مواجه شده که براي سازگاري با اين مشکل روش‌هايي مثل توسعه کشت گلخانه‌اي،استفاده از سامانه‌هاي آبياري و بذرهاي با نياز آبي کم در دستور کار قرار گرفته است. بخش کشاورزي در استان زنجان اهميت ويژه‌اي دارد و بيش از 32 درصد سهم اشتغال استان را به خود اختصاص داده در حاليکه ميانگين سهم اشتغال کشور در اين بخش 18 درصد است.

گروه اقتصادي:  کشاورزي استان زنجان در سال‌هاي اخير با مشکل کم آبي و تخصيص نيافتن سهميه آبي جديد به اين بخش مواجه شده که براي سازگاري با اين مشکل روش‌هايي مثل توسعه کشت گلخانه‌اي،استفاده از سامانه‌هاي آبياري و بذرهاي با نياز آبي کم در دستور کار قرار گرفته است. بخش کشاورزي در استان زنجان اهميت ويژه‌اي دارد و بيش از 32 درصد سهم اشتغال استان را به خود اختصاص داده در حاليکه ميانگين سهم اشتغال کشور در اين بخش 18 درصد است.
استان زنجان با 1.3 درصد مساحت کل کشور حدود 840 هزار هکتار عرصه هاي مناسب کشاورزي معادل پنج درصد اراضي کشاورزي کشور را دارد.
بخش کشاورزي در استان زنجان حدود 100 هزار بهره‌بردار دارد که به توليد انواع محصولات زارعي و باغي اشتغال دارند.
در زمان حاضر علاوه بر چالش هايي که در تامين آب شرب برخي شهرها و روستاها در استان زنجان وجود دارد، بنا بر اعلام سازمان آب منطقه اي زنجان 100 درصد آب مورد نياز بخش کشاورزي و 95 درصد آب مورد نياز صنايع استان از منابع زير زميني تامين مي شود و اين موضوع فشار بر منابع آبي را مضاعف کرده است.
در چند سال اخير با کاهش منابع آبي، موضوع افزايش بهره وري به شدت مورد توجه قرار گرفته و طرح هايي مثل اجراي الگوي کشت، ‌انتقال دانش به مزارع، اصلاح روش هاي قديمي و بهره گيري از روش هاي جديد به يک اولويت تبديل شده است تا با عبور از کشاورزي سنتي، زمينه افزايش توليد و حفاظت از منابع پايه فراهم شود.
همچنين براي حفاظت از سرمايه‌هاي حياتي آب و خاک، برنامه‌هاي بخش کشاورزي استان زنجان طي چند سال اخير به سمت ارتقاي بهره‌وري بدون استفاده از منابع آبي جديد يا افزايش عرصه‌هاي کشت حرکت کرده است.
کمبود منابع لازم براي ارائه مشوق ها، چالشي پيش روي اجراي طرح الگوي کشت
رييس سازمان جهاد کشاورزي استان زنجان با بيان اينکه کشت محصولات کشاورزي در اين استان طي 2 سال گذشته انحراف خيلي کمي از ميزان تعيين شده در الگوي کشت داشته است، گفت: فعاليت کشاورزي توسط بخش خصوصي انجام مي شود و تلاش ما اين است تا با ارائه مشوق ها و حمايت ها، الگوي کشت هدفگذاري شده در استان به مرور محقق شود.
روح الله حسني افزود: اگر منابع بيشتري براي اجراي مشوق ها در اختيار بود کار بيشتري در خصوص نهادينه کردن الگوي کشت انجام مي شد که دولت فعلا با سياست قيمت گذاري، بخشي از توازن را در بازار محصولات ايجاد مي کند. رئيس سازمان جهاد کشاورزي استان زنجان با اشاره به چالش کم آبي در استان، گفت: با توجه به اين موضوع، تجهيز زمين هاي کشاورزي به سيستم هاي نوين آبياري و پرهيز از آبياري سنتي ضروري است.وي به پيگيري اقدامات زيرساختي از جمله توسعه سامانه هاي نوين آبياري، تامين بذرهاي ويژه با مصرف آبي کم و اصلاح شيوه هاي کشاورزي مثل نشاکاري در استان اشاره کرد و گفت: مواجه با چالش کم آبي يک موضوع فرابخشي و مرتبط به همه است و همه بايد براي آن پاي کار باشند.حسني ادامه داد: تلاش در راستاي کشت نشايي محصولات مختلف از جمله محصولات جاليزي که موجب زودرسي، صرفه جويي در مصرف آب، افزايش عملکرد و فروش به قيمت مناسب مي‌شود و همچنين معرفي ارقام اصلاح شده جديد از جمله در محصولات گندم، جو، باقلا، گوجه فرنگي و سيب زميني نيز از ديگر اقدامات در اين حوزه است. رئيس سازمان جهاد کشاورزي استان زنجان گفت: توسعه آبياري با نوار تيپ علاوه بر صرفه جويي 70 درصدي در مصرف آب موجب افزايش توليد هم مي‌شود.
حسني افزود: در سيستم آبياري نوار تيپ، آب در نزديکي منطقه توسعه ريشه گياه به زمين داده مي‌شود تا مساحت و عمق کوچکي از سطح خاک خيس شود.
وي به فعاليت هاي ترويجي نيز اشاره کرد و ادامه داد: با اين فعاليت ها تلاش مي کنيم تا ذهنيت کشاورزان نسبت به استفاده از بذرها و نهال هاي جديد که مصرف آب کمتري دارند تغيير کند و شيوه هاي جديد جايگزين روش هاي پيشين شود.
رييس سازمان جهاد کشاورزي استان زنجان با بيان اينکه مديريت منابع آبي در استان نيازمند يک مديريت تلفيقي است، افزود: بخشي از جبران کمبود منابع آبي در قالب آبخيز داري و آبخوانداري در استان دنبال مي شود که در همين راستا يکي از طرح هاي اين بخش طرح آبخوانداري چهرآباد است که سال گذشته در جريان سفر رييس جمهور به استان عملياتي شد و قرار است از طريق آن يک و نيم ميليون متر مکعب آب به لايه هاي زيرزميني نفوذ کند.
لزوم خودداري کشاورزان زنجاني از کشت‌هاي آبي غيرمجاز
 مديرعامل شرکت آب منطقه اي زنجان گفت:‌ کشاورزان و بهره برداران از کشت هاي آبي غير مجاز و انتقال آب به اراضي غيرآبخور اوليه و ديم خودداري کنند.
اکبر باقري با تاکيد بر اينکه کشاورزان بايد اين شرکت را در مديريت منابع محدود آبي ياري کنند، افزود:‌ اين امر با توجه به کاهش ميزان بارندگي ها و افت سطح آبهاي زير زميني بسيار ضروري است..وي به لزوم اتمام طرحهاي نيمه تمام آبي در استان اشاره و خاطرنشان کرد: با تکميل سدهاي در حال ساخت مي توان از هدر رفت نزولات آسماني جلوگيري کرد تا در مواقع اضطراري و کمبود آب از آنها بهره برداري شود.
دبير شوراي حفاظت از منابع آب استان با تاکيد بر رعايت الگوي مصرف و پرهيز از بد مصرفي در همه بخشها، ادامه داد: بارشهاي اخير شايد بخشي از کمبودها را جبران کند ولي اگر دقت لازم را در مصرف آب به خصوص در بخش شرب و کشاورزي انجام ندهيم با بحران کمبود آب رو به رو خواهيم شد.
70 درصد از اراضي کشاورزي استان زنجان ديمي است
معاون بهبود توليدات گياهي سازمان جهاد کشاورزي استان زنجان در اين باره، گفت: در حوزه کشاورزي با چالش هايي متعددي مثل محدوديت منابع آب، نياز روز افزون به مواد غذايي، چالش هاي اقليمي، تغييرات آب و هوايي، افزايش دما، کاهش متوسط بارندگي ها و انتقال دانش به مزرعه رو به رو هستيم ولي با وجود اين چالش ها بايد بهره وري را حتما مدنظر داشته باشيم و عواملي را که در توليد کشاورزي موثر است تقويت کنيم.
اکبر طيبي با بيان اينکه راهبرد اصلي در توليد محصولات کشاورزي در استان زنجان، حفظ و افزايش توليد پايدار به ويژه در حوزه محصولات استراتژيک است، اظهار کرد: براي تامين امنيت غذايي بايد سطوح زير کشت يا بهره وري را افزايش دهيم که با توجه به چالش هاي اشاره شده، افزايش امکان سطح زير کشت براي خيلي از محصولات وجود ندارد بنابراين بايد به سمت افزايش بهره وري برويم.
معاون بهبود توليدات گياهي سازمان جهاد کشاورزي استان زنجان به اجراي طرح جهش توليد در ديمزارهاي استان، اشاره کرد و گفت: هدف اصلي اين طرح، افزايش ميزان توليد و تثبيت آن در واحد سطح است و اين مهم با استفاده از ادوات و روش هاي نوين کشاورزي همچون اجراي خاک‌ورزي حفاظتي، استفاده از کودهاي بذر مال، ريزمغذي ها و رعايت تناوب زارعي غلات و حبوبات قابل دسترسي است که اين موارد در اجراي طرح جهش توليد در ديمزارهاي استان مورد نظر قرار گرفته است.
طيبي اظهار کرد: 70 درصد از اراضي کشاورزي استان زنجان ديمي است از اين‌ رو مهمترين اقدام براي روزهاي قبل از کشت، اقدامات ترويجي خواهد بود تا کشاورزان براي رعايت استانداردهاي کشت، آمادگي لازم را با پيش‌زمينه علمي داشته باشند.
وي افزود: 430 هزار هکتار از اراضي ديم استان تحت پوشش اجراي طرح جهش توليد قرار گرفته است که از اين ميزان حدود 300 هزار هکتار به کشت محصول راهبردي گندم اختصاص دارد و در مابقي اراضي يعني 130 هزار هکتار نيز کشت ساير محصولات ديمي از جمله نخود، عدس و علوفه هاي ديمي را دنبال مي کنيم.
برآيند:
به گزارش عصر آذربايجان به نقل از  ايرنا، اکنون چند سالي است که به واسطه شرايط منابع آبي، تخصيص جديد آب براي بخش کشاورزي در استان زنجان انجام نمي شود و با روش هايي مثل توسعه سامانه هاي آبياري و استفاده از بذرهاي با نياز آبي کم، ‌ با تکيه بر همان منابع موجود آبي، فعاليت توليدي در کشاورزي زنجان دنبال مي شود.

منبع :