تبريز شهري به قدمت 3500 سال

گروه تاريخي:يکي ديگر از اين مناطق تاريخي و باستاني ايران، شهر تبريز است که تا اين اواخر از قدمت آن اطلاع دقيقي در دست نبود و لذا سخنان ضد و نقيضي در مورد سابقه آن مطرح مي شد، اما کشف آثاري از دوران باستان در مرکز اين شهر »اطراف گؤي مچيد= مسجد کبود« توجه باستان شناسان را به اين منطقه از آذربايجان معطوف کرده و اين شهر را در رده يکي از قديمي ترين شهرهاي جهان، درآورده است.

گروه تاريخي:يکي ديگر از اين مناطق تاريخي و باستاني ايران، شهر تبريز است که تا اين اواخر از قدمت آن اطلاع دقيقي در دست نبود و لذا سخنان ضد و نقيضي در مورد سابقه آن مطرح مي شد، اما کشف آثاري از دوران باستان در مرکز اين شهر »اطراف گؤي مچيد= مسجد کبود« توجه باستان شناسان را به اين منطقه از آذربايجان معطوف کرده و اين شهر را در رده يکي از قديمي ترين شهرهاي جهان، درآورده است. لازم به تذکر است که قبل از اين کشفيات، تاريخ تبريز آن چنان روشن نبود و تنها دليل بر وجود اين شهر در دوره باستان، کتيبه سارگن دوم، پادشاه آشوري 714 ق.م( و برخي اطلاعات جسته و گريخته بود، اما يافته هاي گوي مسجد دنياي پررمز و رازي را در مقابل چشم محققان گشوده است. اين حفريات که تاکنون در چند مرحله انجام گرفته، منجر به کشف چندين گور باستاني با ابزارهاي مختلف در اطراف اين مسجد تاريخي گرديده است. در اين زمينه دکتر نوبري استاد دانشگاه تربيت مدرس تهران و سرپرست گروه باستان شناسي مستقر در اطراف ]مسجد کبود[ در پايان مرحله دوم حفريات به خبرنگار روزنامه همشهري )مورخه دوشنبه 25 مهر 1379 مي گويد: از سال گذشته 1378 تاکنون 47 قبر متعلق به هزاره اول پيش از ميلاد در محوطه اي به وسعت 200 متر مربع مورد کاوش قرار گرفته است، از اين گورها مواد فرهنگي گوناگون از جمله ظروف سفالي خاکستري و نخودي، اشيائ مفرغي، وسايل تزئيني نظير سنجاق سر، النگو و… به دست آمده که برخي از آنها در زمره آثار منحصر به فردي مي باشد که تاکنون در هيچ کجاي ايران يافت نشده است.در مورد هويت صاحبان اين تمدن کهن، يکي از کارشناسان باستان شناسي مستقر در اطراف گوي مسجد در مصاحبه با روزنامه رسالت )مورخه شنبه 1 خرداد، 1378 ويژه نامه آذربايجان شرقي…( معتقد است که وجود سفال نخودي در کنار اجساد نشان دهنده اين نکته است که فرهنگ بومي منطقه و صنعت آن دوران مبتني بر همين نوع سفال بوده است اما بوميان منطقه چه کساني بودند؟ اين سؤالي است که تاکنون از طرف باستان شناسان بدان پاسخ روشني داده نشده است و شايد با اطلاعات به دست آمده و با نظر کارشناسان، بعدها اين مهم تا حدودي روشن شود. در مورد اقوام و بوميان منطقه در دوران باستان، دکتر زرين کوب در کتاب تاريخ در ترازو ص 170 مي نويسد: تاريخ ايران نه از عهد کوروش و حتي دياکو آغاز مي شود و نه حتي از عهد ورود آرياها به فلات و يا دوران جدايي ايراني ها از هندي ها، گذشته از تاريخ خود آرياهاي ايران، تاريخ اقوام و نژادهايي هم که قبل از مهاجرت آرياها در اين سرزمين فلات گونه مي زيسته اند، امروز از پرتو کلنگ معجزه گر باستان شناسان مکشوف است… آنچه در سيلک و حسنلو ]در آذربايجان[ نيز به دست آمده است ادامه اين تمدن هاي بدوي و کهنسال را در زمان هاي قبل از ورود آرياها نشان مي دهد. لازم به ذکر است که در دوران باستان، دولت هايي نظير اورارتو و مانا در منطقه آذربايجان حضور داشته اند.از مسايل قابل تامل در مورد اين بوميان منطقه، باور و اعتقادات اين اقوام باستاني است و آن اعتقاد به حيات مجدد پس از مرگ است، زيرا طرز قرار گرفتن اجساد به شکل چمباتمه اي، با نحوه استقرار جنيني در شکم مادر، که در اين حفريات به دست آمده، حکايت از آن دارد که ساکنان باستاني تبريز، معتقد به حيات دوباره بعد از مرگ بوده اند که ظروف همراه با غذا در کنار اين اجساد، تاييد کننده اين نظر است.گفتني است که در تابستان سال1381 فصل جديد کاوش باستان شناختي در محوطه باستاني گؤي مچيد »مسجد کبود« تبريز، آغاز و بعد از چند هفته فعاليت، به کار خود پايان داد، در اين فصل، باستان شناسان به دنبال پاسخگويي به ابهامات موجود درباره اين گورستان باستاني از جمله وابستگي هاي قومي و ارتباطي اقوام ساکن در 3500 سال پيش و چگونگي شکل گيري فرهنگ منطقه بودند. باستان شناسان در عمقي نزديک به 10 متر پائين تر از سطح خيابان به 88 گور باستاني دست يافتند. تمامي اسکلت هاي اين قبور به صورت جنيني با چمباتمه اي در جهت شرق به غرب دفن شده و احتمال مي رود تا با بررسي کميت و کيفيت سفالينه ها و مواد فرهنگي از جمله جنس، فرم و نقوش آنها، بتوان وابستگي هاي قومي و ارتباطي اقوام ساکن در تبريز 3500 سال پيش را شناسايي کرد و بالاخره اين که سرپرست حفاري در مصاحبه با يکي از روزنامه هاي محلي از پايان يافتن چهارمين فصل کاوش در اطراف اين مسجد باستاني خبر داده در مورد کشفيات جديد به مقدار زيادي اشياي مفرغي، استخواني و نيز سفال که از کاوش قبور به دست آمده، اشاره کرده و اعلام مي کند که هنوز آثار زيادي در محوطه مسجد کبود نهفته است که اميد مي رود در فصل هاي بعدي کاوش ها، از دل خاک بيرون آورده شود. به هرحال حفريات باستان شناسي مسجد کبود نشان مي دهد که تبريز يکي از شهرهاي تاريخي جهان است، شهري که به علت عدم کاوش هاي علمي، تا اين اواخر قدمت آن زياد روشن نبود، لذا راجع به آن افسانه سرايي هاي زيادي مي شد. اميد است که با تلاش هاي بي وقفه مسئولين امر، اين حفريات شتاب بيشتري بيابد و در نقاط ديگر اين شهر تاريخي نيز، عمليات باستان شناسي انجام گيرد تا قدمت اين شهر باستاني و اسرار تمدن آن به طور علمي و دقيق براي جهان علم آشکار شود.

منبع :