هويت‌خراش‌هاي تبريز رشد مي کند
هويت‌خراش‌هاي تبريز رشد مي کند
1397/08/20
گروه اجتماعي: "شهر تبريز آثار تاريخي و ديدني بسياري دارد اما در سال‌هاي اخير سازه‌هاي مرتفع آن‌ها را محبوس کرده‌اند شهرداري عنوان مي کند که مجوزهايي که صادر مي‌کند کاملا با ضوابط ميراث فرهنگي است.
آن‌ها فکر مي‌کنند مي‌سازند، درحالي که خراب مي‌کنند: »برج‌سازها«، »بسازوبفروش‌ها« و همه آن‌هايي که جيب‌شان مهم‌تر از شهرشان است.
در تمام شهرهاي توسعه‌يافته و حتي توسعه‌نيافته دنيا، ساخت و ساز برج و ساختمان‌هاي بلند در مناطق تاريخي شهر ممنوع است. اينجا هم هست، اما مي‌سازند.
تبريز که به عنوان پايتخت گردشگري کشورهاي اسلامي در سال 2018 ميلادي انتخاب شده، پر از همين مناطق است. مناطقي که گاه چندين صدسال و گاه چندين هزارسال قدمت دارند، زيبا هستند، اصيل هستند اما در حصار ساختمان‌هاي مدرن و چند 10طبقه قرار گرفته‌اند.
*آسمان‌خراش‌هاي هويت‌خراش
مي‌گويند تبريز شهر مدرني شده است. راست مي‌گويند، در مقايسه با برخي از شهرهاي ايران، خوب آمده است. اما معياري که براي مدرن‌بودن يک شهر در نظر مي‌گيرند، وجود سازه‌هاي بلندمرتبه کنوني و آسمان‌خراش‌هاي چنددهه آينده است. البته چيزي که ما به عنوان »آسمان‌خراش« ياد مي‌کنيم، از نظر يونسکو که سازمان فرهنگي ملل متحد است، »هويت‌خراش« است.
بر اساس معيارهاي سازمان جهاني يونسکو، احداث بنا در محدوده آثار تاريخي، شرايط و قوانين خاصي دارد که بايد رعايت شود و گرنه به آثار تاريخي خدشه وارد مي‌شود.
يونسکو مي‌گويد: ساختمان‌هايي که بر آثار تاريخي اشرافيت پيدا مي‌کنند يا موجب تحت‌الشعاع قرارگرفتن اين آثار مي‌شوند، معيارهاي پذيرش آثار در فهرست جهاني را خدشه‌دار مي کنند.
اثر ثبت‌جهاني‌شده يعني بازار تبريز. يعني نبايد پيرامون بازار تبريز ساختمان‌هاي بلند احداث شود. رضا پاک‌نهاد، شهردار منطقه 8 (منطقه تاريخي و فرهنگي) تبريز ادعا مي‌کند »نمي‌شود«.
»تراکم‌فروشي نداريم«
هر مجوزي که داده مي‌شود، در قالب قوانين و ضوابط ميراث فرهنگي است. اين را پاک نهاد مي‌گويد. او هرگونه تراکم‌فروشي در اين منطقه را نيز رد مي‌کند: اساسا تراکم‌فروشي در منطقه 8 اتفاق نمي‌افتد چون تابع ضوابط ارتفاعي و تعداد طبقات ميراث فرهنگي هستيم.
او درخصوص درآمدهاي شهرداري منطقه 8 مي‌گويد: »از هرگونه حمايت و کمکي که از سوي شهرداري مرکز تبريز يا هر دستگاه ديگري صورت بگيرد استقبال مي‌کنيم اما اين دليل نمي‌شود که درآمد ما از محل تراکم‌فروشي باشد.«
هر اثر تاريخي از نظر سازمان ميراث فرهنگي داراي حريم است، حريم درجه يک و حريم درجه دو، ساخت‌وساز در حريم آثار تاريخي بايد با رعايت ضوابط ميراث فرهنگي صورت بگيرد.
براي مثال در ضوابط حريم درجه‌يک آمده است که »هر نوع ساخت‌وساز و احداث بنا با کاربري غير مسکوني در محدوده اشاره‌شده ممنوع است«. همچنين »ارتفاع بناها در اين محدوده از سطح زمين با احتساب کرسي چيني يک طبقه (ارتفاع 5.4متر از کف معبر مجاور) تعيين مي‌شود«.
در تمام شهرهاي جهان، بافت تاريخي ضوابط متفاوتي نسبت به ساير نقاط شهر دارند و هدف ما از ايجاد شهرداري فرهنگي-تاريخي منطقه 8 تبريز نيز، حفاظت از همين بافت بودسازمان ميراث فرهنگي درخصوص ساختمان‌هاي بلندمرتبه‌اي که پيش‌تر در حريم آثار تاريخي ساخته شده مي‌گويد: »وضعيت ساختمان‌هاي بلند مرتبه داخل حريم درجه يک، در وضعيت فعلي باقي بماند و پس از پايان عمر مفيد به حداکثر يک طبقه (ارتفاع 5.4متر از کف معبر مجاور) تبديل شوند.«
حريم درجه دو نيز شرايطي اين‌چنيني دارد با اين تفاوت که در حريم درجه دو اجازه ساخت ساختمان دوطبقه داده مي‌شود.
فريدون بابايي اقدم، عضو شوراي شهر تبريز در اين‌باره بيش‌تر توضيح مي‌دهد: در تمام شهرهاي جهان، بافت تاريخي ضوابط متفاوتي نسبت به ساير نقاط شهر دارند و هدف ما از ايجاد شهرداري فرهنگي-تاريخي منطقه 8 تبريز نيز، حفاظت از همين بافت بود.
او درباره نماي شهري که بايد در مناطق تاريخي حفظ شود، توضيح مي‌دهد: از زمان تاسيس شهرداري منطقه8، با نماهاي متفاوتي در اين منطقه مواجه هستيم که سعي مي‌شود بافت تاريخي منطقه در گرفته شود.
او شهرداري را ملزم مي‌داند که تنها در چارچوب قوانين ميراث فرهنگي مجوز ساخت‌وساز صادر کند: اخيرا از سوي يونسکو، در طرح جامع شهري تصويب شد که علاوه بر بافت تاريخي، حريم منظري نيز در آن محدوده‌ها در نظر گرفته شود.
به گفته بابايي‌اقدم، شرکت عمران و به‌سازي شهرداري تبريز 9ماه فرصت گرفته بود تا در محدوده تاريخي مرکز شهر، طرحي تفصيلي پياده کند که با طرح جامع متفاوت بود اما اين فرصت 9ماهه، سال 95 داده شده بود و هنوز هم خبري نيست.
البته تمام آثار و بافت تاريخي تبريز در منطقه 8 خلاصه نمي‌شوند، براي مثال پارک-موزه قاجار يا مقبره‌الشعرا تبريز در شهرداري منطقه 10تبريز قرار گرفته‌اند و با همين خطر مواجه هستند.
توسعه شهر بر اساس طرح تفصيلي
ساختمان‌هاي مرتفع در حريم مقبره‌الشعرا و پارک-موزه قاجار، مربوط به زماني مي‌شوند که هنوز مدارس شيخ‌عطار و فيوضات تملک نشده بودند و موزه قاجار تبديل به پارک-موزه نشده بوداين عضو شوراي شهر تبريز مي‌گويد که ساختمان‌هاي مرتفع در حريم مقبره‌الشعرا و پارک-موزه قاجار، مربوط به زماني مي‌شوند که هنوز مدارس شيخ‌عطار و فيوضات تملک نشده بودند و موزه قاجار تبديل به پارک-موزه نشده بود.
بابايي‌اقدم درباره تراکم‌فروشي نيز چنين مي‌گويد: در دوره چهارم شوراي شهر تبريز کميسيوني به‌نام توافقات در سطح مناطق شهرداري تشکيل شد که براي درآمدزايي، تراکم‌فروشي را پيشنهاد مي‌کرد اما بنده شخصا از اين کميسيون استعفا کردم.
به گفته او، کميسيون يادشده سپس با ورود مراجع نظارتي منحل شد: انحلال اين کميسيون نشان مي‌دهد که در شهرمان طرح تفصيلي مصوب داريم و اگر قرار باشد پروانه‌اي صادر شود بايد بر اساس آن باشد.
به‌فکر درآمد شهرداري هم باشيم
بابايي‌اقدم مي‌گويد اما بايد به فکر درآمد شهرداري هم باشيم: شهرداري تبريز ماهانه چندين ميلياردتومان به کارکنانش حقوق مي‌پردازد که ارقامي قابل تامل است و اگر مي‌خواهيم قيد تراکم‌فروشي را بزنيم، بايد به فکر راه‌کارهاي جايگزين براي درآمدزايي باشيم.
البته ايرج شهين‌باهر، شهردار تبريز در 31شهريور امسال گفته بود که هيچ مشکلي در پرداخت حقوق کارکنان شهرداري تبريز نداريم.
لطفا عکس‌ها را زشت نکنيد
اما تعريف دقيق تراکم‌فروشي چيست؟ تراکم به عنوان نسبت ساختمان، فعاليت، جمعيت و زمين، معياري است که نحوه و نوع رابطه بين چهار مؤلفه فوق را برقرار مي‌کند و در روال و روند رشد و توسعه شهري، هنگامي که توسعه افقي در شهرها مقدور نباشد با افزايش تراکم روبرو مي‌شويم.
به بياني ساده‌تر تراکم‌فروشي يعني صدور مجوز به احداث ساختمان‌هايي بلند بدون در نظر گرفتن نوع بافت، ظرفيت و امکانات منطقه. چيزي که طاهرخاني، معاون وزير سابق راه و شهرسازي از آن به عنوان»نفرين تراکم‌فروشي، بلاي جان شهرها« ياد کرده بود.
به گزارش عصرآذربايجان به نقل از مهر، به مناسبت انتخاب تبريز به عنوان پايتخت گردشگري جهان اسلام در سال جاري ميلادي، گردشگران دوربين‌به‌دست بسياري، از مناطق مختلف جهان به اين شهر سفر کرده‌اند. آن‌ها عکس‌هاي خوبي از آثار و بافت تاريخي تبريز مي‌گيرند اما با مرور عکس‌ها، متوجه حضور ساختمان‌هايي مي‌شوند که عکس‌ها را زشت کرده‌اند؛ درست مانند کساني که موقع گرفتن عکس يادگاري از مقابل دوربين‌مان عبور مي‌کنند، با اين تفاوت که عبور نمي‌کنند و هميشه ايستاده‌اند.
منبع :