گردشگري درياچه اروميه در مدار صفر
1398/05/27
گروه اجتماعي: حال درياچه اروميه به شکرانه بارش‌هاي بهاري و اقدامات صورت گرفته خوب است ولي متاسفانه گردشگراني که سال‌ها در حسرت پر آبي اين درياچه بودند اکنون ديگر قصد مسافرت به اين محل را ندارند.
اين بار من و يک دريا آب؛ چشمانم محو رنگ فيروزه‌اي و موج‌هاي غلتان بر دل اين درياچه است؛ تنها چيزي که مي‌تواند ذهن مرا به سمت ديگري بکشاند صداي کودکاني است که ميهمان اين روزهاي درياچه اروميه هستند. آري اينجا قلب تپنده آذربايجان است همان نگين فيروزه‌اي که روزگاري همه کمر به همت خشک کردن اين درياچه بسته بودند اما قطره‌هاي باران سخاوتي ديگر داشت، باريد و باريد تا درياچه پر از آب شد؛ البته نبايد انجام برخي از اقدامات عمراني را از ياد برد.بايد بگويم اين روزها درياچه اروميه حال و هواي ديگري دارد تا چشم کار مي‌کند پر از گردشگراني است که روزي حسرت پر آب شدن اين درياچه را داشتند و حال فرصت را غنيمت شمرده و دل به نگين فيروزه‌اي آذربايجان سپرده‌اند؛ گردشگران مي‌آيند و مي‌روند اما آنچه که ذهن مرا به خود مشغول ساخته اين است که دومين درياچه شور جهان، فاقد برخي امکانات و زيرساخت‌هاي گردشگري است.همين بهانه‌اي شد تا بار ديگر سري به دفتر منطقه‌اي ستاد احيا در آذربايجان شرقي بزنيم.مدير دفتر منطقه‌اي ستاد احيا در آذربايجان شرقي بيان مي‌کند: تراز درياچه اروميه در 19مرداد ماه سال جاري، 1271.50 مي‌باشد که در سال گذشته 1270.48 بوده که نسبت به سال گذشته 1.02 سانتي متر اختلاف تراز را از خود نشان مي‌دهد؛ گفتني است حجم آب موجود در درياچه اروميه به بيش از 4 ميليارد متر مکعب افزايش يافته است.
*زيرساخت‌هاي گردشگري در درياچه اروميه نيازمند زمان و اعتبار است
خليل ساعي، تأمين زيرساخت‌ها براي گردشگري در درياچه اروميه را نيازمند زمان و اعتبار دانسته و ادامه مي‌دهد: شرايط کنوني درياچه اروميه به گونه‌اي است که گردشگران بسياري را به سمت خود جذب کرده است که با احيا درياچه اروميه، پتانسيل‌هاي اقتصادي نيز در آن منطقه شکوفا خواهد شد و اکنون با بالا آمدن تراز درياچه اروميه اين اتفاق مي‌افتد. اگر تراز درياچه اروميه مطلوب باشد خواهد توانست گردشگران زيادي را سمت خود جذب کند که با جذب گردشگر نيز، رونق اقتصادي در آن منطقه شکوفا شده و تحولاتي را رقم خواهد زد.
*لايروبي مسيل‌ها و رهاسازي آب از پشت سدها
وي اضافه مي‌کند: مقدار قابل توجهي از بارش‌ها و هم چنين اقدامات ستاد احيا درياچه اروميه از جمله لايروبي مسيل‌ها و رهاسازي آب از پشت سدها، انتظار داريم بر اثر اقدامات صورت گرفته از پايان امسال نزديک بر 1 ميليارد متر مکعب آب به طور دائم بر پيکر دريا روانه شودتوانست وضعيت درياچه را به حالت فعلي برساند؛ با ادامه اين وضعيت و وجود نزولات جوي، پروژه‌هاي که طي 5 سال گذشته از سوي ستاد احيا انجام گرفته و سال 98، به مرحله بهره‌برداري خواهد رسيد نزديک بر 1 ميليارد متر مکعب آب به طور دائم بر پيکر دريا روانه خواهد شد و در جوار آن نيز با انجام ساير اقدامات عمراني خواهيم توانست بارش‌هاي سال جديد را نيز بر پيکر درياچه منتقل کنيم.
*تأمين معيشت جايگزين براي کشاورزان توسط ستاد احياء
ساعي، تأمين معيشت در درياچه اروميه را يکي از مهمترين مباحث معرفي و بيان مي‌کند: بحث اشتغال و معيشت جايگزين يکي از موضوعات اصلي و اساسي براي احياي درياچه اروميه است طبيعتاً زماني که مباحث گردشگري به ميان مي‌آيد ستاد احيا نيز از آن حمايت مي‌کند چرا که تعدادي از افراد از بخش‌هاي کشاورزي منفک و به بخش صنعت گردشگري پيوند مي‌يابند و تمام تلاش ستاد احيا، مطرح کردن شغل‌هاي جايگزين براي کشاورزان است؛ يکي از بهترين شغل‌ها براي کشاورزان مي‌تواند بحث صنعت گردشگري باشد که ستاد احيا درياچه اروميه نيز از آن حمايت خواهد کرد.
وي اضافه مي‌کند: وهله اول، احياي درياچه اروميه است که معتقدم اگر درياچه احيا شود با توجه به پتانسيل‌هاي منطقه تعدادي از افراد اقدام به سرمايه گذاري خواهند کرد چرا که نگرش بخش خصوصي براي پول‌زايي فراتر از ما مي‌باشد و مي‌توانند مناطق را شناسايي و در مکان‌هاي مختلف براي توسعه و گردشگري سرمايه گذاري کنند؛ با توجه به تخصصي که افراد در اين زمينه دارند راهکارهايي از جمله ايجاد زيرساخت‌ها همانند بازسازي مجدد هتل بندر شرفخانه به دليل وجود گردشگران، جزو برنامه کاري قرار خواهد گرفت.
*نقش ويژه جوامع محلي در احياي درياچه اروميه
ساعي ضمن تأکيد بر نقش ويژه جوامع محلي در احياي درياچه اروميه خاطرنشان مي‌کند: همواره از اقدامات عمراني صحبت مي‌شود اما جايگاه اقدامات فرهنگي کمتر از اقدامات عمراني نيست؛ با همکاري جوامع محلي و افرادي که در حوضه آبريز درياچه اروميه قرار دارند، احياي درياچه اروميه پيش از موعد مي‌تواند رخ دهد اين در حالي است که با عدم رعايت الگوي کشت، برداشت‌هاي غيرمجاز آب و استفاده از محصولات پرمصرف آبي ، نتيجه‌اي به جز زمان بر بودن احياي درياچه به دنبال نخواهد داشت؛ از اين رو بايد در بخش‌هاي صنعت و مصرف شرب خانگي به صورت بهينه از آب استفاده کرد، وجود روش‌هاي نوين آبياري در دنيا و مورد توجه قرار گرفتن اين روش‌ها توسط سازمان جهاد کشاورزي در حوضه آبريز درياچه اروميه، نيازمند تبعيت از گفته‌هاي اين سازمان است چرا که ميزان آبي که به هدر مي‌رود حقابه درياچه اروميه است.
*نبود آب و عدم کنترل در مسير
مدير دفتر منطقه‌اي ستاد احيا، نبود آب و عدم کنترل را مهمترين عامل براي عدم رهاسازي آب به سمت پيکر درياچه دانسته و ادامه مي‌دهد: رهاسازي آب به سمت درياچه معمولاً در ماه‌هاي بهمن، اسفند و فروردين، زماني که بارش وجود داشته و کشاورز نيازي به برداشت غير مجاز آب ندارد صورت مي‌گيرد؛ آب پشت سدها با برنامه‌ريزي انجام گرفته و کسر نياز شرب و کشاورزي بر پيکر دريا منتقل شده است و به نظر مي‌رسد که در اين زمان، آب اضافي در پشت سدها وجود ندارد تا بر پيکر دريا منتقل شود؛ از طرفي وجود برخي عدم کنترل‌ها در مسير، موجب مي‌شود تا نتوانيم تمامي مسيرها را کنترل کرده و اجازه ندهيم تا آب به صورت غير مجاز برداشت شود.
*آغاز عمليات اصلاح پل ميان‌گذر درياچه اروميه
وي ادامه مي‌دهد: يکي از راهکارهاي احياي درياچه اروميه، بررسي اثرات خشک شدن درياچه با احداث پل ميان گذر شهيد کلانتري بود که دانشگاه تبريز، بعد از مطالعه به اين نتيجه رسيد که تعدادي دهانه پل نياز است تا باز گردد؛ طبق آخرين مکاتبات صورت گرفته با وزارت راه و شهرسازي ، راه‌داري و حمل و نقل جاده‌اي و معاون عمراني آذربايجان غربي اعلام کرده‌اند که عمليات اصلاح پل ميان گذر آغاز مي‌شود. ارتقاء تراز درياچه براي آغاز اقدامات عمراني، اصلاح آن و اطمينان از اينکه درياچه در حال احيا است از جمله مباحثي بود که در اين جلسات عنوان گرديد که خوشبختانه مطلوب بودن تراز کنوني درياچه موجب خواهد شد تا اصلاح پل ميان گذر، جزو برنامه کاري وزارت راه و شهرسازي قرار گيرد.ساعي، با اشاره بر کم آبي در کشور و افزايش دوام و پايداري در جامعه به واسطه مصرف بهينه آب ادامه مي‌دهد: ما متولي احياي درياچه اروميه هستيم و همه آگاهي کافي از کمبود آب را داريم و با توجه بر اينکه اقدامات آب بر در کشاورزي وجود دارد طبيعتاً سوق دادن به سمت غير مصرف آب، مي‌تواند رونق اقتصادي آن منطقه را نيز مهيا کند؛ ناآگاهي کشاورزان و عدم تأليف کار مشخص باعث مي‌شود به سمت توليد محصولات پر مصرف آبي سوق يابند در صورتي که بايد محصولاتي توليد کرد که با حداقل آب ، بيشترين بهره دهي را داشته باشد.وي کشت گياهان دارويي را از برنامه‌هاي ستاد احيا دانسته و بيان مي‌کند: نزديک بر 29 کيلومتر حفاري و لاينينگ تونل زاب انجام گرفته که ادامه آن نيز در سال جاري اتمام خواهد يافت طبق اعلام برنامه تا پايان سال جاري اين پروژه نهايي خواهد گرديد که با رسيدن به مرحله بهره برداري مي‌تواند به عنوان يکي از منابع آب آور درياچه اروميه مطرح شود علاوه بر اين پروژه، 4 پروژه تصفيه خانه‌ها نيز در سال جاري به مرحله بهره برداري خواهد رسيد.
*لزوم فرهنگ سازي براي مصرف بهينه آب
ساعي در پايان، ارزش و اهميت فرهنگ سازي براي مصرف بهينه را کمتر از اقدامات عمراني ندانسته و ادامه مي‌دهد: جوامع محلي در بخش احياي درياچه اروميه نقش ويژه‌اي دارد و بايد از تمامي سمن‌ها در همراه ساختن جوامع محلي قدرداني کرد. به دليل وقوع سيل در فروردين ماه سال جاري، يکي از راهکارهاي احياي درياچه اروميه، بررسي اثرات خشک شدن درياچه با احداث پل ميان گذر شهيد کلانتري بود که دانشگاه تبريز، بعد از مطالعه به اين نتيجه رسيد که تعدادي دهانه پل نياز است تا باز گردددولت نمي‌تواند تمام اعتبارات لازم را تأمين کند گر چه احياي درياچه اروميه جزو برنامه‌هاي کاري است اما نجات انسان‌ها ، تأمين معاش براي زندگي آزادي که دچار آسيب شده‌اند نيز جزو برنامه کاري دولت است؛ بدين دليل شايد دولت در مقطعي از زمان نتواند اعتبارات لازم را تأمين کند اما راهکارهايي که بدون تأمين اعتبار براي احياي درياچه اروميه مطرح شود جزو برنامه کاري است.
*بازسازي و آماده نمودن سواحل درياچه اروميه
مدير کل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري بيان مي‌کند: بعد از چندين سال، امسال نخستين سال است که تراز آبي درياچه اروميه به سطح نسبتا مناسب رسيده است که در صورت تداوم اين شرايط، امکان بهره برداري از آن وجود دارد. مسيرهاي قديمي و معرفي شده ساحل درياچه اروميه از شهرها و روستاهاي مختلف، هم‌چنان قابل دسترسي است و با توجه به عدم استفاده طي سالهاي قبل، نياز به بازسازي مجدد و آماده نمودن براي گردشگران دارند.به گزارش عصرآذربايجان به نقل از مهر، روزگاري درياچه اروميه با خشکي دست و پنجه نرم مي‌کرد اما حال لبخند رضايت را بر لبان گردشگران ارزاني داشته؛ اگر درياچه اروميه به طور کامل احيا شود گردشگران زيادي را به سمت خود جذب خواهد کرد که به دنبال آن رونق اقتصادي نيز شکوفا خواهد شد آنچه از اين گزارش برداشت مي‌شود اين است که مطلوب بودن تراز آبي درياچه ، اصلاح پل ميان گذر شهيد کلانتري را رقم خواهد زد و براي توسعه زيرساخت‌هاي گردشگري نيازمند زمان و اعتبار هستيم اما قدم‌هاي مثبت و مؤثري براي رفع موانع ، تسهيل و توسعه گردشگري در شهرها و روستاهاي ساحلي انجام پذيرفته است.
منبع :