اوزون اوزون لئيسان ياغيش‌لار ياغيردي
1398/10/08
بولگه لر سرويسي: باباسي حاجي رحيمين دايي‌سي خاشال قورباني سئل آپاران ايل ايدي. اوزون اوزون لئيسان ياغيش‌لار ياغيردي. حاجي رحيم او گئجه عيني قايدايلا ياغماغا باشلايان ياغيشا يئنه تعجب ائله‌دي. تعجبونه سبب او ايدي کي باخاندا بيلينميردي، پنجره آرخاسين‌دان گؤردوگو بو ياغيش سوتون‌لاري گؤي‌دن يئره ائنير، يوخسا يئردن گؤيه قالخير.– يئنه باشلادي ياغماغا.
صاباحاجان بو لئيسان کسمز. صاباح بوتون گون ده ياغسايدي… – حاجي رحيم أليني ألينه سورتدو، گؤزلريني قييا‌راق پنجره‌دن کوچه‌يه بير داها دقت ائتدي.آروادي ساياد يورغان-دؤشه‌يي اوزله‌ييردي، تنبل-تنبل سوروشدو:– ياغسا، نئيله‌سيدين کي؟!– هئچ بير شئي.
بازارا چيخمازديم. ايستردينسه، سنله بير يئرده ماغارايا گئدرديک. نه دئرسن؟– سنينکي ائله گزمک اولسون، هاراسا گئتمک اولسون. – ساياد نازلا جاواب وئردي. –حوسي‌گيله ده خبر وئرکمي؟ – حوسي قاپي‌بير قونشولاري ايدي.– ايسترسن، دئيريک، ايستمزسن، دئمريک. – حاجي رحيم بو حوسي صحبتيني اوزاتمادي. بللي اولدو کي، ماغارايا سايادلا تک گئتمک ايسته‌يير.سحري‌سي گون ياغيش عيناً او شکيلده ياغماغينا داوام ائله‌دي. حاجي رحيم کي، آروادينا سؤز وئرميشدي، بازارا چيخماسين و اونو ماغارايا آپارسين، سؤزونون اوستونده دوردو. حاضرليق‌لاريني گؤروب اللرينده خورجون ائودن چيخدي‌لار. حيط‌دکي فايتونا قاشقا آتي قوشوب دوزلدي‌لر يولا. ياغيش هله ده ياغماغيندايدي.ماغارا دئديک‌لري شهرين کنارين‌داکي آلاجا داغين دؤشونده بير مشهور گؤروش يئري ايدي.
واخت‌آشيري [بللي بير آرالاردا] ايمکان‌لي آدام‌لار، سئوگي‌لي‌لر، دوست-يولداش‌لار ييغيشيب بورا استراحت آدييلا گلير، خصوصاً يايين ايستي گون‌لرينده ايچي سرين‌ليکله دولو ماغارانين درين‌ليک‌لرينه دوغرو گئتديکجه گئدير، اورا‌لاردا بير بالاجا گؤله بنزر يئر واردي اطرافيندا يئر تاپيب سوفره آچير، سس‌لي-کوي‌لو مجلس قورور، قارانليقدا شام‌لاري يانديرير، کئفه باخيردي‌لار. ماغارانين ديوارلاري بو يئرده خئيلي هامار ايدي، بو هامار ديوارلارا شام ايشيغين‌دان اوزون-اوزون کؤلگه‌لر دوشوب اويناييردي.اساس مسئله ماغارانين گون عرضينده بيرينجي کيمين طرفين‌دن توتولماسي ايدي. بورانين يازيلماميش قانونو وار ايدي. او دا بو ايدي کي، ماغارا بيرينجي گلن جوتلويون اختياريندا اولاردي. بيرينجي گلن جوتلوک قاليب اداسييلا ماغارانين آغزينا بير بارداق سو قوياردي. يعني سونرا گلن گؤتوروب بو سودان ايچديکجه ايچه بيلر، آما ماغارايا گيره بيلمز. گئري دؤنمه‌ليدي. ماغارانين بو گونلوک صاحبي آرتيق وار. بو بير بارداق سويون قانونو هله بير دفعه ده پوزولماميشدي. بارداغي آشيريب اوستون‌دن کئچن اولماميشدي.فايتون داغ أته‌يينه چاتار چاتماز گنج سايادين سينه‌سي باشلادي گوپ گوپ وورماغا. اوريينه قارا-قورا فيکيرلر گيردي کي، بو گون نسه باش وئره‌جک‌دير، چوخ ناحاق ائله‌ييب اونلار بو گون بورا گلدي‌لر. حاجي رحيم ايسه فايتونچونون يئرينده خئيلي دقت‌لي اوتورموش و فکري-ذکري، ائله بيل، آنجاق قاشقا آتين يويه‌نينده ايدي. ساياد داها دؤزمه‌دي، آرخا اوتورا‌جاق‌دان ايره‌لي اييليب اللريله هاجي رحيمي قوجاقلادي بير ايسته‌دي قيشقيرسين، گل قاييداق ائويميزه ايسته‌ميرم, بو گون ماغارايا گيرمه‌يک. نه ايللاه ائله‌دي، قيشقيرا بيلمه‌دي، آغزين‌دان زورلا چيخان تيترک سسيني ده، او سسه بورونموش سؤزلري ده ياغان ياغيش آليب ايسلادا-ايسلادا اوزاق‌لارا آپاردي.
سو بارداغيني ماغارانين آغزينا قويدولار. ساياد اؤزو ايله گتيرديگي شال‌لارين بيريني، آل قيرميزي اولانيني حاجي رحيمين چيينينه سالدي او بيري ياشيل شالي ايسه اؤز چيينينه آتدي. اونلار هم اؤزلري بير-بيرينه قيسيلدي‌لار و هم ده ماغارانين ايچري‌سينه دوغرو آدديم‌لاري بير بيرينه دولاشا-دولاشا يول گئتمه‌يه باشلادي‌لار.
… ننه‌سي صحبتين بو يئرينه چاتاندا نفسيني دردي. سؤنموش چوبوغونو تزه‌دن يانديردي. يئنه کيبريتين اودونا سولانميش گؤزلريني قيرپما‌دان باخدي، باخدي، سونرا يانيقلي بير آه چکدي.…ساياد ماغارا‌دان تک-تنها، تير-تير تيتره‌يه‌رک چيخدي. اؤزونده-سؤزونده دئييلدي. حاجي رحيمه نه اولدو، نه اولمادي، او ماغارادا نه باش وئردي، نه باش وئرمه‌دي، بو کيشي هارا يوخ اولدو – ساياد سونرا‌لار اونو سورغو-سوالا توتان‌لارا حتي دوز-عمل‌لي بير جاواب تاپيب وئره بيلمه‌دي. شوبهلنمه‌ين‌لر “الله بيلن مصلحتدي” سؤيله‌دي‌لر، شوبهه‌لنن‌لر فکر ايچينده “لعنت شيطانا” دئييب بارماق‌لاريني ديشله‌دي‌لر. غرض، او بويدا کيشي بير پارچا اپپک اولوب چکيلدي غيبه، يوخ اولدو گئتدي.
– بيز ساغا دؤندوک، – ننه‌سي ايلک دفعه ايدي بون‌لاري دانيشيردي دئيين، سؤزونه آراملا داوام ائله‌دي. – بالاجا، گؤزدن اوزاق بير جيغير [دنباله] واردي، اساس يول‌دان چيخيب بو جيغيرا دوشدوک. حاجي بو جيغيري، من ائله بيليرم تانيييردي. ايناملا أليم‌دن توتوب مني بير بالاجا مئيدانچايا گتيريب چيخارتدي. مئيدانچانين بو طرفينده بيز دورموشدوق، او بيري طرفينده بازار وار ايدي. آدام‌لار هاي-کويله آليش-وئريش ائديردي‌لر. حاجي بو منظره‌دن دوروخموشدو. بير کلمه سؤز دئمه‌دن، روح‌لار کيمي ملول-ملول سون دفعه منه باخدي و أليمي بوراخيب سنديرله‌يه-سنديرله‌يه بازارداکي آدام‌لارا طرف گئتدي. چيينين‌دکي قيرميزي شاليني کي، گؤروردوم، هئچ دوشونمه‌ديم کي، من اونو ايتيره بيلرم. آما او غفلتاً بازارداکي آدام‌لارا قاريشيب يوخ اولدو. آدام‌لار ائله بيل، اونو اوددولار. من قيرميزي شالي بير داها گؤرمه‌ديم. قيشقيرماق ايسته‌ديم، سسيم چيخمادي. دالينجا قاچماق ايسته‌ديم، آياقلاريم توتولدو. بازار دا، آدام‌لار دا باشلادي‌لار ياواش-ياواش گؤزومون قاباغيندا اريگيب يوخ اولماغا. قورخوم‌دان يئريمده دونوب قالميشديم. بير اونو بيلديم کي، هولناک گئري دؤندوم، گئتديگيم يوللا گليب چيخديم ماغارانين آغزينا. سو بارداغي‌نين يانيندا يئره چؤکوب بو سودان ايچديکجه ايچديم، سونرا هوشومو ايتيرديم. گؤزومو آچاندا آرتيق ائوده ايديم. ماغارايا بيزدن سونرا گلن‌لر مني آليب ائويميزه گتيرميشدي‌لر. ائوده گؤزومو آچار-آچماز “حاجي، حاجي” چاغيرا-چاغيرا اورا-بورا چوخ باخديم دوشوندوم کي، يقين، منيمله ظارافات ائدير. حاجي هئچ يئرده يوخ ايدي. بير داها من اونو گؤرمه‌ديم.بو حادثه‌دن چوخ-چوخ ايللر سونرا تبريزدن بير نفر قوناق گلميشدي، باشيندا قاراگول دري‌سين‌دن پاپاق واردي. ساياد آرواد باخان کيمي دئدي:– اونون ايشيدي، او تيکيب. – دئدي و راحتجا کؤکسونو اؤتوردو.… و، قطعيت‌له آياغا قالخدي و خالچاني پنجره‌نين اوستون‌دن دارتيب يئره سالدي. پنجره‌دن او طرفه آچيلان منظره عيناً خالچا‌داکي رسمين آرتيق جانلي تکراري ايدي باشقا شئي دئييلدي. بازار کوچه‌سي‌نين سسي کويو اوتاغي دولدورماغا باشلادي. بوتون بون‌لاري او سانکي گؤزله‌ييردي. راحات-راحات کؤکسونو اؤتوردو. قطعياً تعجب و ترددود ائتمه‌دن آياغيني آتيب بيرينجي مرتبه‌دکي ايش اوتاغي‌نين آچيق پنجره‌سين‌دن او طرفه کئچدي و بيرباشا بازارين ايچينه دوشدو.آياغي يئره ده‌ين کيمي جانينا ايستي قان ياييلماغا باشلادي. وجودويلا حس ائله‌دي کي بورا قدر دوغما يئر دونيانين هئچ هانسي گوشه‌سينده اولا بيلمز. بيردن دوروخدو و يادينا سالدي کي، واختي آزدي. بازار اونو آهنروبه کيمي چکيب ايچينه سالما‌دان ائوه تلسمه‌ليدي. چونکي آروادي ساياد سياهي وئريب، بازاردان آلاجاغي أتي، دويونو، مئر-مئيوه‌ني ائوه چاتديرماق لازيمدي، آخشاما قوناغي وار.
منبع :