سهم ناچيز آذربايجان‌شرقي از صنعت ترانزيت
1398/10/09
سرويس اقتصادي: آذربايجان‌شرقي با داشتن تجربه تاريخي غني در مبادلات تجاري کشورمان با جهان پيرامون، در سال‌هاي اخير از نظر نقش‌آفريني در صنعت سودآور حمل و نقل و ترانزيت جايگاه شايسته‌اي نداشته و به نظر مي‌رسد ظرفيت‌هاي آن در اين حوزه راهبردي مغفول مانده است. آذربايجان شرقي از قديم الايام پيشاهنگ ارتباطات ايران با اروپا بوده و به پشتوانه مردم کنجکاو و تحول خواه، تجار و بازرگانان فعال، در توسعه روابط اقتصادي ايران با ممالک اروپايي موقعيت منحصر به فردي داشته است.
اين خطه هم اکنون نيز با توجه به موقعيت راهبردي خود در محل اتصال کريدورهاي ترانزيتي شمال – جنوب و غرب- شرق، قادر است درصد قابل توجهي از سهم ناخالص در آمدهاي حمل و نقلي کشور را بخود اختصاص دهد و اين مزيت را دارد که محل شکل گيري شهرها و پارک هاي لجستيکي در اطراف شهر تبريز و مناطق آزاد و ويژه استان باشد؛ آذربايجان شرقي در اين صورت خواهد توانست سالانه ميليون ها تن کالا را با ايجاد ارزش افزوده و يا انبار کردن (دپو) آن از خود عبور دهد.
تجار و بازرگان و کاميونداران آذربايجان شرقي هنوز آخرين سال هاي قبل از فروپاشي شوروي سابق را نيک به ياد دارند که در گمرک سهلان روزانه 400 واگن بار تخليه و توسط ناوگان حمل و نقل بار اين استان به مناطق مختلف ايران زمين منتقل مي شد؛ صنعت حمل و نقل و به تبع آن ترانزيت کالاي استان در آن سال ها چنان شکوفا بود که 25 هزار دستگاه کاميون در جاده هاي آذربايجان شرقي تردد مي کردند. آذربايجان شرقي در آن سال ها به دليل فعال بودن خط آهن شوروي سابق در آن سوي ارس و در محدوده جمهوري هاي امروزي آذربايجان و ارمنستان و نيز جمهوري خودمختار نخجوان، دست بالايي در صنعت حمل و نقل ايران داشت و انبارهاي گمرک جلفا دقيقه به دقيقه پر و خالي مي شد؛ البته از آن سال ها خيلي نگذشته و هنوز نيز عظمت و بزرگي انبارهاي خط آهن جلفا و گمرک سهلان به هنگام عبور از جاده تبريز - صوفيان و گشت در شهر جلفا خيره کننده مي نمايند. اما با فروپاشي شوروي سابق و آغاز جنگ ميان جمهوري هاي آذربايجان و ارمنستان بر سر قره باغ در اوايل دهه 1370 شمسي، ارتباط ريلي ايران نيز با منطقه قفقاز و روسيه قطع شد و به تبع آن گمرک جلفا شکوه و عظمت ديرينه خود را از دست داد و بخش عمده اي از 25 هزار کاميوندار آذربايجان شرقي، آواره شهرهاي جنوبي کشورمان شدند تا بلکه از اين طريق ناني براي زن و بچه شان به دست آورند و به منت نخورند.
مجموعه اين اتفاقات باعث شد که بدنه صنعت حمل و نقل بار و ترانزيت آذربايجان شرقي در طول نزديک به سه دهه اخير روز به روز تقليل رود و اين خطه جايگاه چند صد ساله خود در ترانزيت و حمل و نقل کالا در داخل و خارج از ايران را از دست بدهد.
هر چند مسوولان نهادهاي دولتي و غيردولتي مرتبط با صنعت حمل و نقل و ترانزيت آذربايجان شرقي در نشست هاي خبري با رسانه ها تا حد امکان از پرداختن به اين حقيقت تلخ خودداري مي کنند، اما بازگشت استان به شکوه گذشته خود در اين حوزه سودآور و اشتغالزا، نيازمند، برنامه ريزي و برداشتن گام هاي عملي لازم براي شکوفايي اين صنعت است که هر دستگاه کاميون آن 2 هزار دلار ارزي آوري دارد. در اين ميان فرسوده بودن ناوگان، بزرگ ترين چالش پيش روي صنعت حمل و نقل و ترانزيت آذربايجان شرقي است و در حالي که بهترين کاميون هاي ناوگان حمل و نقل بار استان استاندارد يورو سه دارند، امروزه صنعت ترانزيت در جهان از کاميون هاي با استاندارد يورو 5 استفاده مي کند. البته نيک به خاطر دارم که در يکي از نشست هاي اخير شوراي گفت و گوي دولت و بخش خصوصي، يونس ژائله، رييس فعلي اتاق بازرگاني تبريز، اعلام کرد که بخش خصوصي آماده واردات حداقل 100 دستگاه کاميون يورو 5 براي تسهيل در صادرات کالاهاي خود است، زير استاندارد پايين از جمله موانع اساسي حمل و نقل توليدات استان به خارج از مرزهاي ملي است. ژائله در آن نشست از استاندار آذربايجان شرقي درخواست کرد که تنها مجوز صدور اين تعداد کاميون يورو 5 صادر شود و بخش خصوصي با آورده خود به اين کار اقدام کند.
البته صنعت حمل و نقل و ترانزيت استان - در هر 2 بخش بار و مسافر، با مشکلات ديگري از قبيل کمبود جاده هاي استاندارد، تعدد قوانين دست و پا گير و صدور بخشنامه هاي خلق الساعه نيز مواجه است که رفع آنها مي تواند سود صدها ميليون دلاري ساليانه، تنها از محل ترانزيت، را نصيب اين خطه کند.
در تبيين اهميت دسترسي به جاده هاي استاندار در صنعت ترانزيت نيز اشاره به اين نکته خالي از لطف نيست که قرارداد 1.5 ميليارد يورويي با يک شرکت خارجي براي ساخت آزادراه تبريز - بازرگان به عنوان نياز اصلي صنعت حمل و نقل و ترانزيت کشور با اروپا در چهار سال قبل که کلنگ آغاز عمليات اجرايي آن نيز توسط رييس جمهوري زمين زده شده بود، لغو و مقرر شد اين طرح زيرساختي در قطعات کوچک به شرکت هاي داخلي واگذار شود که اين امر در زمان خود انتقادهاي فراواني را از سوي کارشناسان و حتي استاندار وقت آذربايجان شرقي به دنبال داشت.
*ارزآوري 2 هزار دلاري هر کاميون ترانزيت
رئيس هيات مديره انجمن شرکت‌هاي بين‌المللي حمل و نقل شمال‌غرب کشور از فعال بودن 60 شرکت حمل و نقل با 4 هزار و 500 کاميون چادري، کفي و تانکري در آذربايجان شرقي خبر مي دهد و مي گويد: ناوگان فرسوده از جمله عوامل جلوگيري از رقابت ناوگاني و توسعه ناوگان است، از اين‌رو بايد اقدام به واردات کاميون‌هاي با کيفيت بالا از کشورهاي اروپايي کنيم.
حميد باراندوز با اشاره به رتبه سوم کشوري انجمن از نظر تعداد اعضا و نيز سابقه فعاليت اضافه مي کند: انجمن در سال 1376 تاسيس شده است، در حال حاضر اکثر مجوزهاي ترددي کشور را داريم و براي نزديک به 30 کشور ارائه خدمات مي‌شود.وي با تاکيد بر اينکه نقش ترانزيت در استان و منطقه بسيار مهم است، تشريح مي کند: از مزاياي ترانزيت مي‌توان به کمک به افزايش درآمد ناخالص ملي اشاره کرد، زيرا با ورود يک دستگاه کاميون ترانزيت بين‌المللي 1500 تا 2 هزار دلار ارز عائ کشور مي‌شود.
وي ادامه مي دهد: صنعت حمل و نقل و ترانزيت همچنين زمينه ساز اشتغالزايي جديد است، اما توسعه آن نيازمند نوسازي است و فرسودگي ناوگان باعث شده تا رقابتي با کشورهاي همسايه نداشته باشيم.
رئيس هيات مديره انجمن شرکت‌هاي بين‌المللي حمل و نقل شمال‌غرب کشور مي گويد: ناوگان فرسوده از جمله عوامل بازدارنده در رقابت ناوگاني و توسعه ناوگان است و از اين‌رو بايد اقدام به واردات کاميون‌هاي با کيفيت بالا از کشورهاي اروپايي کنيم.
وي از تعدد قوانين به عنوان عامل بازدارنده ديگر در توسعه صنعت حمل و نقل ياد مي کند و توضيح مي دهد: تعددد قوانين و صدور بخشنامه هاي خلق الساعه نيز باعث برخي تناقضات قانوني شده است زيرا ما با مشکل دخالت ارگان‌هاي مختلف در امر ترانزيت روبه‌رو هستيم به طوريکه 15 ارگان در اين امر دخالت دارد.
باداندوز تاکيد مي کند: نوسازي ناوگان، اصلاح قوانين و شفاف‌سازي مبهمات و حذف ارزش افزوده از امر ترانزيت از جمله پيشنهادات و درخواست‌هاي ما براي توسعه صنعت حمل و نقل بار و ترانزيت به عنوان فعاليت ارزآور مي باشد.
*جابجايي حدود 13 ميليون تن بار توسط ناوگان حمل و نقل آذربايجان شرقي
رئيس کانون انجمن‌هاي صنفي شرکت‌هاي حمل و نقل کالاي آذربايجان شرقي نيز به خبرنگار ايرنا مي گويد: امسال 12 ميليون و 901 هزار و 584 تن کالا از طريق 953 هزار و 136 مورد سرويس ناوگان حمل و نقل استان بارگيري و به نقاط مختلف کشور حمل شده است.حسين کمالي با بيان اينکه در سال 97 نيز 12 ميليون و 927 هزار و 297 تن کالا از طريق اين ناوگان بارگيري و جابجا شده بود، اضافه مي کند: حمل تجهيزات و اقلام مورد نياز در دوران جنگ تحميلي، حمل کالا و اقلام لازم براي مدافعان حرم، حمل و نقل کالا به منطقه سيل زده آق‌قلا در سال 98 و حمل 400 هزار تن نهاده دامي از طريق 19 هزار و 900 کاميون از بندر امام تا اين استان از فعاليت هاي ناوگان حمل و نقل کالاي استان است.وي تاکيد مي کند: انتظار مي رود مسئولان براي نوسازي ناوگان حمل و نقل کالاي آذربايجان شرقي به عنوان فرسوده ترين ناوگان کشور کمک کنند.
*نوسازي کاميون هاي فرسوده تبريز نياز به تخصيص اعتبار است
رئيس انجمن صنفي رانندگان وسايط نقليه سنگين تبريز و حومه نيز معتقد است: تعيين عمر کاميون‌هاي فرسوده و تعيين تکليف آنها ضروري بوده و نوسازي کاميون هاي فرسوده تبريز و حومه نياز به تخصيص اعتبار بلند مدت است.محمد قلعه بان مي گويد: در راستاي رفع مشکلات اقتصادي کشور انجمن صنفي رانندگان با تمام توان در خدمت راهداري است و هرجا مشکلي پيش بيايد اين انجمن در خدمت مردم براي حمل مواد غذايي و مايحتاج آنان است.
وي اظهار مي کند: اعزام کاميون حامل مواد گرمايشي و غذايي به مناطق بحران ديده از جمله اقدامات اين انجمن بوده و 28 کاميون نيز براي جابجايي زائران اربعين حسيني از سوي اين انجمن اختصاص يافته بود.
قلعه بان، خواستار قرار گرفتن شغل رانندگي در زمره مشاغل سخت و زيان‌آور و بازنشستگي به هنگام رانندگان وسايط سنگين شد.
*فعاليت 200 دستگاه اتوبوس خارج از رده در آذربايجان‌شرقي
رئيس انجمن شرکت‌هاي حمل و نقل مسافر آذربايجان‌شرقي نيز به خبرنگار ايرنا مي گويد: 200 دستگاه اتوبوس ناوگان حمل و نقل مسافر آذربايجان شرقي بالاي 15 سال عمر داشته و نمي‌توانند خارج از استان تردد کنند.سيداحمد موسوي با بيان اينکه در تبريز و حومه 42 شرکت مسافربري وجود دارد،اضافه مي کند: هم اکنون در اين استان 967 دستگاه اتوبوس و ميني‌بوس سواري در امر جابجايي مسافر فعاليت مي کنند که از اين تعداد 624 دستگاه اتوبوس است.
وي اظهار مي کند: امسال از طريق ناوگان مسافربري آذربايجان شرقي يک ميليون و 957 هزار و 386 مافر توسط 198 هزار و 616 دستگاه اتوبوس به نقاط مختلف کشور جابجا شده اند و اين استان جزو کم حادثه‌ترين ناوگان حمل و نقل عمومي کشور است.
رئيس انجمن شرکت‌هاي حمل و نقل مسافر آذربايجان شرقي با بيان اينکه فعاليت شرکت‌هاي مسافري استان از سال 96 در اثر اعمال تحريم ها با محدوديت‌هايي روبه رو شده و توليد اتوبوس جديد متوقف شده است، مي گويد: در اربعين حسيني 322 دستگاه اتوبوس سهميه اين استان بود که اين انجمن با 429 دستگاه اتوبوس اقدام به جابجايي بيش از 118 زاير به کربلاي معلا کرد.به گزارش عصرآذربايجان به نقل از ايرنا، موسوي، ادامه مي دهد: در 8 ماه امسال اين استان جزو استان هاي داراي تصادف و خسارت کم در کشور بوده و در اين زمينه موفق به کسب رتبه پنجمي شده است و تلاش مي شود اين رده در سال هاي آينده کاهش يابد.
منبع :