ايجاد نوعي بي‌اعتمادي عمومي نسبت به رسانه‌هاي داخلي

گروه فرهنگي: مهمترين وظيفه رسانه‌هاي تصويري، شنيداري و مکتوب، اطلاع‌رساني دقيق و سريع است. به‌ويژه اگر در شرايطي مانند رخدادها و حوادث مهمي در داخل کشور باشد، عملکرد درست رسانه‌هاي داخلي مي‌تواند مخاطب را از رجوع به رسانه‌هاي خارجي بي‌نياز کند. خبر تلخ بود. بعدازظهر يک روز جمعه، محسن فخري‌زاده از دانشمندان صنعت دفاعي و هسته‌اي کشور را ترور کردند و به شهادت رساندند.

گروه  فرهنگي: مهمترين وظيفه رسانه‌هاي تصويري، شنيداري و مکتوب، اطلاع‌رساني دقيق و سريع است. به‌ويژه اگر در شرايطي مانند رخدادها و حوادث مهمي در داخل کشور باشد، عملکرد درست رسانه‌هاي داخلي مي‌تواند مخاطب را از رجوع به رسانه‌هاي خارجي بي‌نياز کند. خبر تلخ بود. بعدازظهر يک روز جمعه، محسن فخري‌زاده از دانشمندان صنعت دفاعي و هسته‌اي کشور را ترور کردند و به شهادت رساندند.
همه به دنبال راستي‌آزمايي و تکميل خبر بودند. به دنبال راهي که بدانند اين اتفاق کجا، چگونه و توسط چه کساني رخ داده است. براي يافتن پاسخ اين پرسش‌ها مردم، رسانه‌ها از اعم تلويزيون، خبرگزاري‌ها و تلگرام را دنبال مي‌کردند. اما با روايت‌هايي متناقض، تائيد نشده و متفاوت روبه‌رو مي‌شدند. اخبار و روايت‌هايي که نشان از سردرگمي تلويزيون و ديگر رسانه‌ها مي‌داد. طبيعي است در چنين شرايطي بسياري از مخاطبان براي يافتن پاسخ و اطلاع از چگونگي رخ دادن آن حادثه به رسانه‌هاي خارجي مراجعه مي‌کنند تا شايد بتوانند اطلاعات کامل‌تري را به دست آورند.
با توجه به اين مساله، پرسش اين است که چرا رسانه‌هاي رسمي و عمومي مانند تلويزيون در چنين شرايط بحراني نمي‌توانند مخاطب را اقناع کنند؟ به راستي عملکرد تلويزيون و تاخير اطلاع‌رساني آن، هنگام ترور شهيد فخري‌زاده چه پيامدهايي مي‌تواند داشته باشد؟
براي پاسخ به اين پرسش‌ها با  علي‌اکبر قاضي‌زاده روزنامه‌نگار پيشکسوت و پژوهشگر حوزه رسانه و ارتباطات گفت‌وگو کرديم.
قاضي‌زاده درباره عملکرد تلويزيون و ديگر رسانه‌هاي داخلي در مواجه با ترور شهيد محسن فخري‌زاده به خبرنگار ايرناپلاس گفت: مشخص است که وظايف رسانه‌ها آگاهي‌دهي است. زماني که حوادث اين چنيني رخ مي‌دهد، تکليف صداوسيما به عنوان يکي از رسانه‌هاي ما کاملا مشخص است. به هر حال زودتر آگاه مي‌شود و به  شکلي که از او مي‌خواهند، اطلاع‌رساني مي‌کند اما در مورد رسانه‌هاي ديگر بايد بگويم که وظيفه دارند ابعاد و پيشينه حوادث را  اطلاع‌رساني کنند.
البته هميشه توصيه‌هاي اکيدي به رسانه‌ها مي‌شود که در انعکاس چنين خبرهايي چه نکاتي را  بگنجانند و چه نکاتي را مطرح نکنند. اينکه رسانه‌ها تلاش کنند خود را به صحنه حادثه برسانند و از شاهدان اتفاق، مسئولان و خانواده شخصي که هدف ترور قرار گرفته بپرسند و نکته‌هايي را براي حواشي خبر و رويداد پيدا کنند، معمولا ديگر اتفاق نمي‌افتد.
فکر مي‌کنم در سال‌هاي اخير به نوعي مد شده که خبرنگار فقط بنشيند و سايت‌ها و منابع در دسترس را ببيند، سپس يک سري مطالب پيدا کند و آنها را منتشر کند. اما اين کار اصلا کافي نيست. چون هيچ وقت به اندازه يک آگاهي‌رساني درست در ذهن مردم تاثير ندارد.  سال‌هاست که اعتماد مردم نسبت به تلويزيون بسيار کم شده است. رسانه ملي ما که حتي برخي آن را ملي هم نمي‌دانند مخاطبان جدي خود را به مرور از دست داده است. تلويزيوني که در زمان جنگ و ديگر اتفاقات تاريخي به عنوان قابل‌ اعتمادترين رسانه مردم بود، در اين سال‌ها و هنگام رخ دادن حوادث مختلف، ديگر رسانه اول مردم نيست. تا جايي که همزمان با ترور شهيد فخري‌زاده انتقادهاي بسياري متوجه عملکرد اين رسانه شد.
از اين استاد روزنامه‌نگاري درباره سانسور و تاخير صداوسيما به عنوان يک رسانه ملي در اطلاع‌رساني و تکميل خبر شهادت فخري‌زاده پرسيديم که وي پاسخ داد: صداوسيما در هنگام وقوع حادثه و در آن محل، دوربين و خبرنگار نداشته است و تا زماني که مطلع شود و مسئولان به آنها اطلاع دهند و بعد در شوراهايي تصميم گرفته شود که اين خبر چگونه بايد منتشر شود، زمان زيادي مي‌برد. البته من اصلا با اين سيستم موافق نيستم. به نظر مي‌آيد اين شيوه اطلاع‌رساني که هميشه هم با تاخير مواجه است، مردم را با سوال مواجه مي‌کند.
اتفاق بدي است که مردم عادت کرده‌اند رويدادها را چه تلخ باشد چه شيرين، ابتدا از منابع خارجي دريافت کنند و بعد از منابع داخلي خودمان. اين شيوه به اعتماد مخاطبان لطمه مي‌زند، همانطور که در اين سال‌ها، اين اتفاق افتاده است. به عبارت ديگر يک نوع بي‌اعتمادي عمومي نسبت به رسانه‌هاي داخلي ايجاد شده است. به نظرم، بعد از صداوسيما وظيفه خبرگزاري‌هاي رسمي است که اطلاعات درستي به دست آورند.
قاضي‌زاده با انتقاد از اينکه با گذشت چند روز از حادثه تلخ ترور همچنان اطلاعات زياد و موثقي از چگونگي اين ماجرا نداريم، ادامه داد: درباره ترور آن بزرگوار که يکي از دانشمندان تحصيل‌کرده و ارشد کشورمان بود، هنوز و با گذشت چند روز از آن چيز زيادي نمي‌دانيم. تا کنون چندين روايت متفاوت از داخل و خارج در مورد چگونگي ترور شهيد فخري‌زاده شنيده‌ايم. اين شرايط بسيار نااميدکننده است.
«به گزارش عصر آذربايجان به نقل از ايرنا، سال‌هاست به مسئولان توصيه کرده‌ام که اندکي به مطبوعات اعتماد کنند، دست مطبوعات را آزادتر بگذارند و اجازه دهند اشتباه کنند. اشتباه مطبوعات را مي‌شود تصحيح کرد. اما اجازه بدهند اعتماد مردم نسبت به رسانه‌ها جلب شود. هميشه گفته‌ام اين اتفاق به نفع مسئولان اجرايي و  کل جامعه است. اينکه بخواهيم خبر را با شعار، تفسير و تحليل جناحي و شخصي به مخاطب عرضه کنيم حاصلش همين مي‌شود. در اطلاع‌رساني حوادثي مانند ترور به اين شکل که متاسفانه در 12 سال اخير نمونه چندم آنهاست، تا حدودي غير مسئولانه و غير مدني برخورد مي‌شود.

منبع :